Een trefpunt van zes continenten

AFSPELEN

Een trefpunt van zes continenten

Door een Ontwaakt!-medewerker in Oekraïne

OBSERVEERT u graag dieren in hun natuurlijke omgeving? Dan zult u het waarschijnlijk leuk vinden om een bezoek te brengen aan Afrika, Australië, Azië, Europa, Noord-Amerika en Zuid-Amerika, en dat allemaal op één plek. Hoe is dat mogelijk? Door een reis te maken naar het biosfeerreservaat van Askania Nova in het zuiden van Oekraïne. Op de vlakten van dit reservaat leven kudden wilde dieren uit deze zes continenten vreedzaam naast elkaar.

De geschiedenis van het reservaat gaat terug tot 1883. In dat jaar verklaarde Friedrich von Falz-Fein, een Duitse kolonist, een stuk ongerept steppeland tot reservaat. Hij had er al een privédierentuin met meer dan vijftig soorten vogels en zoogdieren. In 1887 kwam daar een botanische tuin bij. Momenteel omvat het biosfeerreservaat van Askania Nova een botanisch park, een steppereservaat dat 11.000 hectare ongerepte prairie beslaat, en een dierentuin.

Het eerste wat we zien als we bij het reservaat aankomen, is het botanische park. Door de jaren heen hebben wetenschappers een grote verscheidenheid van bomen uit vele delen van de aarde hiernaartoe gebracht. Omdat het reservaat in een dorre streek ligt, zijn er welputten met irrigatiegeulen gegraven om de bomen en struiken in het circa 200 hectare grote park van water te voorzien. Het oorspronkelijke landschap en het irrigatiesysteem werden in 1889 tijdens de Wereldtentoonstelling in Parijs bekroond met een gouden medaille.

Dieren uit zes continenten

Vanuit het schaduwrijke park rijden we naar de zonnige steppe, waar zo’n vijftig soorten wilde dieren in kudden lopen te grazen op de ongeveer 2400 hectare omheinde vlakten. Laten we eerst enkele dieren uit Afrika bekijken.

De kafferbuffel is een van de bekendste en gevaarlijkste vertegenwoordigers uit de categorie groot wild. Hij is niet alleen indrukwekkend door zijn afmetingen — een schofthoogte van circa 1,7 meter — maar ook door zijn zware horens van een meter lang. Omdat de mannetjes onvoorspelbaar zijn en erom bekendstaan dat ze aanvallen, wordt het niet aangeraden te dicht in de buurt te komen.

Nog een dier dat onze aandacht trekt, is de elandantilope uit Zuidoost-Afrika. Omdat er in dit reservaat niet gejaagd mag worden, leiden de elandantilopen hier al sinds hun introductie in 1892 een ongestoord leventje. Ze lopen onbevreesd te grazen terwijl de bezoekers toekijken. Enkele elandantilopen zijn zelfs zo tam gemaakt dat ze net als koeien kunnen worden gemolken. Hun voedzame melk heeft een hoog vetgehalte en wordt gebruikt voor medische doeleinden zoals de behandeling van maagzweren.

De emoe, een grote loopvogel, komt uit Australië. Hij is de op een na grootste van alle vogels — alleen de struisvogel is groter. Sommige emoes worden wel 1,8 meter hoog en kunnen bijna zestig kilo wegen. Hoewel deze vogels door middel van een draadafrastering van de andere dieren gescheiden zijn, hebben ze genoeg ruimte om vrij te kunnen rondrennen.

Een boeiend kenmerk van de emoe is dat de nog niet uitgekomen kuikens op het geluid van de mannetjesemoe reageren. Men zegt bijvoorbeeld dat als er vlak voordat de eieren uitkomen een geluidsopname wordt afgespeeld van de roep van de mannetjesemoe, de eieren door de bewegingen van de kuikens beginnen te wiebelen. Maar op de roep van het vrouwtje volgt geen reactie. Waarom niet?

Hoewel het vrouwtje de eieren legt, worden ze door het mannetje uitgebroed. Hij verzorgt ze zo’n vijftig dagen lang tot ze uitkomen, en daarna neemt hij de kuikens onder zijn hoede. Terwijl de kuikens nog in het ei zitten, weten ze dus al wie er voor ze zorgt. Het zijn trouwens geen alledaagse eieren: ze zijn donkergroen, enorm groot en wegen per stuk wel 700 gram!

Sinds 1899 leven er in het reservaat kudden przewalskipaarden, afkomstig van de steppen van Mongolië. Deze paarden zijn naar verluidt in de jaren zestig als gevolg van de jacht en het verdwijnen van grasland in het wild uitgestorven.

Momenteel bevinden zich in diverse dierentuinen en parken nog zo’n 1100 van deze paarden, waarvan ongeveer 100 hier in het reservaat van Askania Nova. Wetenschappers spannen zich in om deze dieren opnieuw in het wild uit te zetten. In 1992/1993 bracht men daarom 21 van dit soort paarden weer naar Mongolië.

De talrijkste diersoort in dit reservaat is het sikahert uit China en Japan. Dit gracieuze dier, dat vanwege zijn gespikkelde rug in sommige landen ook bloemhert wordt genoemd, is tenger gebouwd en heeft een kleine kop waarop een imposant gewei prijkt.

Nog een diersoort die men vredig op de steppe kan zien grazen, is de gayal, een kolossale, halftamme Indiase os. In India zwerven de gayals overdag door het woud en keren ’s avonds terug naar het dorp. Hoewel de ossen in Askania Nova geen woud en geen dorp tot hun beschikking hebben, lijken ze tevreden met de plaatselijke weilanden waar ook nog kudden andere dieren grazen.

De bizon is indrukwekkend vanwege zijn kracht en afmetingen. Ongeveer 150 jaar geleden zwierven er miljoenen van die reuzen over de Noord-Amerikaanse prairies, maar door de jacht stierven ze bijna allemaal uit. De kudde bizons in dit park is uniek in Europa. Ze voelen zich zowel ’s zomers als ’s winters op de steppe thuis.

Zuid-Amerika wordt vertegenwoordigd door de nandoe, een grote vogel die niet kan vliegen. Hij lijkt op de Australische emoe en kan anderhalve meter hoog worden en wel vijftig kilo wegen. Net als bij de emoes broedt het mannetje de eieren uit. Een kenmerkend verschil is dat emoes monogaam zijn en nandoes niet. Het kan dus voorkomen dat drie tot vijf wijfjes hun eieren in één nest leggen.

Het edelhert en de ree komen uit Europa. Het zijn taaie dieren die gedijen op het steppegras en goed bestand zijn tegen zowel de kou als de hitte. De dieren hier worden gebruikt om de populaties in diverse delen van Europa en in jachtgebieden weer op peil te brengen. In 1960 arriveerden er shetlanders (een kleine ponysoort) uit Noord-Europa in het reservaat. Sindsdien is hun aantal aanzienlijk toegenomen.

Het reservaat biedt ook plaats aan kudden zebra’s, gestreepte gnoes (een grote antilope uit Afrika), halfezels en saïga’s (een antilope uit Eurazië), en een grote verscheidenheid van vogels. Sommige dieren blijven het hele jaar buiten op de steppe, terwijl andere gedurende de winter in dierenverblijven beschutting vinden.

Het in stand houden van dit natuurreservaat

Tegenwoordig is er in Askania Nova een studiecentrum van het Oekraïens wetenschappelijk onderzoeksinstituut. Het personeel van het instituut doet er veel aan om de steppe in haar natuurlijke staat te behouden en ervoor te zorgen dat de dieren aan hun nieuwe omgeving wennen. Wetenschappers werken ook aan de verbetering van de kwaliteit van de huidige collectie van exotische en zeldzame dieren.

Natuurreservaten komen in verschillende delen van de aarde voor. Bijvoorbeeld op prairies en pampa’s van Noord- en Zuid-Amerika, Afrikaanse savannen, Australisch grasland, en Aziatische en Europese steppen. Elk gebied heeft zijn eigen bijzondere kenmerken en planten- en dierenvariëteiten. Het internationale karakter van het reservaat in Askania Nova toont aan dat dieren uit diverse hoeken van de aarde zich aan hun omgeving kunnen aanpassen en vreedzaam naast elkaar kunnen leven.

Veel mensen kijken reikhalzend uit naar de in de bijbel voorzegde tijd wanneer Gods koninkrijk vrede zal brengen, niet alleen onder de mensen, maar ook onder de vele variëteiten van dieren op aarde. — Jesaja 11:6-9; Hosea 2:18; Handelingen 10:34, 35.

[Kaart op blz. 14]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

Askania Nova biosfeerreservaat

[Illustratie op blz. 15]

Elandantilope

[Illustratie op blz. 15]

Kafferbuffel

[Illustratie op blz. 15]

Emoe

[Illustratie op blz. 16]

Sikahert

[Illustratie op blz. 16]

Przewalskipaard

[Illustratie op blz. 16]

Bizon

[Illustratie op blz. 16, 17]

In het reservaat leeft ook een grote verscheidenheid van vogels

[Illustratie op blz. 17]

Nandoe

[Illustratie op blz. 17]

Ree

[Illustratie op blz. 17]

Edelhert

[Illustratie op blz. 17]

Botanisch park

[Illustratieverantwoording op blz. 15]

[Illustratieverantwoording op blz. 16]

[Illustratieverantwoording op blz. 17]

ONTWAAKT!