Kroonslak — Een lekkernij van de eilanden

Door een Ontwaakt!-medewerker op de Bahamas

„Vier maal kroonslak!” „Een gegrilde kroonslak en twee kroonslaksalades!”

Hier op de Bahamas zul je hongerige klanten vaak zulke bestellingen horen opgeven bij een afhaalrestaurant. Van de heerlijke geur van gebakken kroonslak vermengd met de zilte zeelucht krijg je echt trek. Maar wat is eigenlijk kroonslak?

DE KROONSLAK is een schelpdragend weekdier dat in zee leeft. Er bestaan een aantal variëteiten van dit dier, zoals de Strombus raninus, de Strombus costatus, de Strombus gallus (hanenkamschelp), de Strombus alatus en de Strombus gigas (grote kroonslak of koninginschelp). De mensen hier eten vooral graag de laatstgenoemde, die ze ’conch’ noemen (meestal uitgesproken als ’konk’). Deze slak, die voornamelijk wordt aangetroffen in de warme wateren vanaf Florida tot aan Brazilië, heeft een grote spiraalvormige schelp met een brede, uitwaaierende rand en kan wel 20 tot 25 centimeter groot worden.

Vangst en verwerking

Basil weet nog dat hij als jongen met zijn vader meeging op zee om kroonslakken te vangen. „Mijn vader gebruikte een grote emmer met een wijde, glazen onderkant, en een lange stok met aan het uiteinde twee haken. Dan liet hij de emmer met de onderkant in het water zakken zodat hij onder water naar slakken kon zoeken. Terwijl hij met één hand de emmer vasthield, gebruikte hij zijn andere hand om met de stok de slak aan de haak te slaan en op te vissen.”

Tegenwoordig worden de slakken meestal gewoon door een duiker naar boven gehaald. Als er in dieper water wordt gedoken, gebruikt hij misschien een snorkel of, als hij een vergunning heeft, een compressor.

Om de kroonslak uit zijn huisje te krijgen, maakt men aan de onderkant van de schelp een gaatje. Daar steekt men dan een mes in om de slak zachtjes naar de opening te duwen zodat hij eruit kan worden getrokken. De kroonslak bestaat in principe uit vier delen: de kop, de inwendige organen, de mantel en de gespierde voet met zijn bruine, hoornachtige dekseltje, of operculum. Die voet is het deel dat wordt gegeten. De taaie huid en alle oneetbare stukken worden weggesneden, waarna het smakelijke witte vlees overblijft.

Kroonslak is rijk aan eiwitten en wordt nog steeds hoog aangeslagen wegens zijn geneeskrachtige waarde. Veel mensen zeggen dat hun gezondheid aanmerkelijk is verbeterd sinds ze regelmatig grote hoeveelheden kroonslak eten.

Tegenwoordig is er een bloeiende industrie van sieraden die van kroonslakkenhuisjes zijn gemaakt. De schelp, met zijn roze uitwaaierende rand, is schitterend en heel geliefd bij schelpenverzamelaars. Maar de kroonslakken worden nog het meest gebruikt om de tong te strelen. Door de jaren heen hebben creatieve koks allerlei smakelijke gerechten met deze delicatesse bedacht.

Een lekkernij om van te watertanden

In de tijd dat men hier nog geen diepvries kende, werd kroonslakvlees gedroogd om het goed te houden. Eerst werd het mals gemaakt door het met een houten hamer te slaan. Dan werd het vlees een paar dagen in de zon gehangen om te drogen. Voordat het werd bereid, werd het vlees weer een paar uur in water gelegd om het zacht te laten worden. Veel mensen houden nog steeds van de smaak van kroonslak die op deze manier is geconserveerd.

Een favoriet gerecht van zowel de eilandbewoners als bezoekers is salade van rauwe  kroonslak, ook wel ’conch sushi’ genoemd. Het vlees wordt uit de schelp gehaald en in kleine stukjes gesneden en vervolgens met bleekselderij, groene paprika, chilipepers, uien en tomaten gecombineerd. Ook wordt er vers citroen- en sinaasappelsap en zout aan toegevoegd. Als u gruwt van het idee om rauwe schelpdieren te eten, kunt u ook een van de vele recepten nemen met gekookte of gebakken kroonslak. Maar vergeet niet dat het vlees eerst met een houten hamer mals moet worden gemaakt, want anders is het taai en rubberachtig.

Kroonslak kan worden gestoomd, gestoofd, gedroogd, gegrild, gekookt (met rijst of in soep), of tot hamburgers verwerkt — de lijst van bereidingswijzen is bijna oneindig. Kroonslaksoep of gefrituurde kroonslakballetjes worden vaak als voorgerecht geserveerd. De basisrecepten voor deze gerechten zijn van generatie op generatie doorgegeven. Dus als u ooit de prachtige eilanden van de Bahamas bezoekt, probeer dan zeker eens kroonslak, een lekkernij van de eilanden.

[Kader/Illustratie op blz. 23]

Een recept met kroonslak (foto onderaan)

Sandra, een huisvrouw die op de Bahamas woont, beschrijft hoe ze een heerlijk gerecht maakt dat plaatselijk ’cracked conch’ wordt genoemd: „Maak de slak eerst goed mals. Haal dan het vlees door bloem waaraan wat zout en peper is toegevoegd en doop het in eierbeslag. Frituur het in hete olie totdat het goudbruin is. Laat het uitlekken op keukenpapier en sprenkel er citroensap overheen.”

Kroonslak die op deze manier is klaargemaakt, wordt meestal geserveerd met frietjes en veel ketchup, of met doperwten en rijst. Kroonslak met tartaarsaus is ook een geslaagde combinatie. Diepvrieskroonslak wordt vaak geëxporteerd, dus misschien is het bij u in de buurt ook te koop. Waarom zou u het niet eens proberen? Misschien vindt u het wel erg lekker.

[Illustraties op blz. 23]

Met de klok mee: schelp van de grote kroonslak; visser gebruikt een emmer met een glazen bodem en een stok; de slak wordt uit de schelp gehaald; kroonslaksoep; kroonslaksalade; kroonslakballetjes; gegrilde kroonslak met bakbananen en cassave