Maak eens kennis met de vliegende  eekhoorn

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN FINLAND

EEKHOORNS komen bijna overal op aarde voor. Er zijn er echter maar weinig zo bijzonder als de vliegende eekhoorn die onder andere in Siberië voorkomt. * Kan dit knaagdiertje echt vliegen? Wat voor diertje is het eigenlijk en waarom wordt het zo zelden gezien?

Hoe vliegen ze?

Hoewel alle eekhoorns die in bomen wonen van boom naar boom springen, kan geen van die beestjes tippen aan de vliegende eekhoorn. Van deze knaagdieren is bekend dat ze sprongen maken van wel tachtig meter! Maar hoe doen ze dat?

De vliegende eekhoorn heeft een aërodynamische huid die menig luchtvaartdeskundige versteld zou doen staan. „Van voren wordt de huid ondersteund door een stuk kraakbeen dat bij de pols begint”, zegt het boek The World of the Animals. „Hoewel de vlieghuid eruitziet als een dubbele huidlaag, bevat ze een dunne laag spieren waarmee deze eekhoorns de welving van het glijoppervlak kunnen veranderen om de aërodynamische eigenschappen ervan aan te passen.”

Tijdens zijn zweefvlucht lijkt de eekhoorn helemaal plat. Als hij niet zweeft, ziet hij er soms uit alsof hij een grijze bontjas draagt die een paar maatjes te groot is!

Hoe kan de eekhoorn vliegen zonder tegen iets aan te botsen? Zijn staart fungeert als een roer dat richting geeft aan zijn glijvlucht. Vlak voordat hij in een boom landt, opent hij zijn ’remparachute’, dat wil zeggen, hij neemt een verticale houding aan. Het komt zelden voor dat een eekhoorn een inschattingsfout maakt en op de grond valt.

Deze harige zweefvlieger heeft zijn gewicht mee. Een volwassen exemplaar weegt gemiddeld maar zo’n anderhalf ons en is ongeveer twintig centimeter lang, de staart niet meegerekend. Zijn oren zijn klein en hebben geen pluimpje, zodat ze hem in zijn vlucht niet afremmen.

Een nachtvlieger

De vliegende eekhoorn heeft unieke, grote zwarte kraalogen. In tegenstelling tot andere eekhoorns is het een nachtdier. Hij heeft daarom goede ogen nodig om zijn favoriete voedsel te vinden: de katjes en bladeren van loofbomen en de knoppen van coniferen. Omdat er in de winter minder voedsel is, verzamelt de vliegende eekhoorn in de herfst kleine hoeveelheden katjes die hij tussen takken en in boomholten verstopt.

In het voorjaar worden sommige vliegende eekhoorns zo door het spelen in beslag genomen dat ze vergeten hun middagdutje te doen. Bovendien hebben de eekhoorns in deze tijd van het jaar iets anders aan hun hoofd, namelijk paren. Nadat het mannetje met zijn zweefdemonstraties het vrouwtje voldoende heeft geïmponeerd, wordt het tijd om aan een nest te gaan denken. Daarvoor gebruiken ze een nestkastje voor vogels, indien beschikbaar, of een gat in een boom. Meestal heeft de vliegende eekhoorn een groot aantal nesten. Sommige worden gebruikt  als opslagruimte voor voedsel en andere als extra woning. Er zijn zelfs eekhoorns die hun nest in een schuur bouwen. Maar in tegenstelling tot andere eekhoorns zal de vliegende eekhoorn zich beslist niet in de stad ophouden.

In het late voorjaar of de vroege zomer krijgt moeder eekhoorn twee of drie jongen. Met het voeden van deze jongen is ze zelfs overdag druk bezig. De jongen zijn bij de geboorte ongeveer zo groot als een vingertop, maar voor het einde van de herfst zullen ze het nest hebben verlaten!

Waarom worden ze zo zelden gezien?

Waarom wordt de vliegende eekhoorn zo sporadisch gezien? Eén reden is dat dit nachtdiertje zich geluidloos door het gebladerte van de bomen beweegt en niet snel opvalt. Daar komt bij dat de vliegende eekhoorn zich het liefst ophoudt in de gemengde bossen die zich uitstrekken van de Oostzee via de Russische taiga tot aan de Grote Oceaan.

De uitgestrekte wouden van Siberië lijken het behoud van de vliegende eekhoorn te garanderen. Niettemin zijn er voor deze soort, net als voor andere dieren die in holen nestelen, als gevolg van ontbossing geschikte nestplaatsen verloren gegaan. In Finland, het westelijke deel van zijn habitat, wordt de vliegende eekhoorn door een Europees verdrag beschermd. Eén glimp van een vliegende eekhoorn in een boomkruin of de vondst van een paar van zijn keutels kan tot gevolg hebben dat een bouwproject wordt uitgesteld of afgelast.

Uiteraard hebben deze eekhoorns geen idee welke uitwerking hun keutels kunnen hebben en ze lijken zich door niets in hun routine te laten storen. Bij het invallen van de duisternis in de noordelijke wouden komen er uit de gaten in de bomen duizenden piepkleine neusjes te voorschijn. Lange snorharen trillen, dunne takken zwiepen, en de vliegende eekhoorns komen weer in actie!

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 23]

Katjes, favoriet voedsel van de vliegende eekhoorn

[Illustratie op blz. 24]

Jong van de vliegende eekhoorn

[Illustratieverantwoording op blz. 22]

Ilya Lyubechanskii/BCIUSA.COM

[Illustratieverantwoording op blz. 23]

Squirrels: Benjam Pöntinen

[Illustratieverantwoording op blz. 24]

Squirrels: Benjam Pöntinen