„Bijna ontworpen”?

Hebt u weleens door een telescoop naar de nachtelijke hemel gekeken? Velen die dat hebben gedaan zullen u vertellen dat ze zich nog steeds de eerste keer herinneren dat ze de planeet Saturnus zagen. Het is een bijna verbijsterend gezicht. In het met talloze flonkerende sterren bezaaide oneindige duister bevindt zich een lichtgevende bol met een krans van sierlijke platte ringen!

Wat zijn dat voor ringen? Toen de astronoom Galilei in 1610 met zijn handgemaakte telescoop voor het eerst Saturnus waarnam, was het zicht zo wazig dat Saturnus eruitzag als een planeet met oren — een bol die geflankeerd werd door twee kleinere. Naarmate er betere telescopen kwamen, zagen astronomen de ringen steeds duidelijker, maar over de samenstelling van de ringen waren ze het nog niet eens. Velen namen aan dat de ringen harde, massieve schijven waren. Pas in 1895 hadden astronomen overtuigend bewijs dat de ringen uit grote hoeveelheden steen- en ijsdeeltjes bestonden.

Het boek The Far Planets merkt op: „De ringen van Saturnus, een set linten die uit ontelbare bevroren deeltjes bestaan, behoren tot de grootste wonderen van het zonnestelsel. De fonkelende halo is immens breed: de binnenrand net boven de atmosfeer van de planeet is 400.000 kilometer verwijderd van de buitenrand, die bijna te ijl is om te onderscheiden. De halo is ook verbazingwekkend dun, gemiddeld nog geen dertig meter.” Toen de Cassini-Huygenssonde in juni 2004 Saturnus bereikte en gegevens en foto’s naar de aarde stuurde, gaf dat wetenschappers de gelegenheid nog meer over de complexiteit van die honderden ringen te weten te komen.

In een artikel in het tijdschrift Smithsonian werd onlangs opgemerkt: „Saturnus lijkt bijna ontworpen — een voorwerp zo perfect als wiskunde.” Wij kunnen ons inleven in de gevoelens van de schrijver maar plaatsen wel een vraagteken bij de toevoeging van het woord „bijna”. In werkelijkheid is deze prachtige planeet slechts een van de talloze hemellichamen waarop de geïnspireerde beschrijving van toepassing is die duizenden jaren geleden werd opgetekend: „De hemelen maken de heerlijkheid van God bekend; en het uitspansel vertelt van het werk van zijn handen.” — Psalm 19:1.

[Illustratieverantwoording op blz. 31]

Background: NASA, ESA and E. Karkoschka (University of Arizona); insets: NASA and The Hubble Heritage Team (STScl/AURA)