Iedereen heeft recht op een woning

„Een ieder heeft recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder begrepen . . . huisvesting.” — Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, artikel 25.

EEN grote groep rondtrekkende landarbeiders heeft zich geleidelijk aan gevestigd in een gebied dat ze nu hun thuis noemen. Honderden gezinnen wonen net buiten de stad tegen een lage huur in caravanparken die parqueaderos worden genoemd. Hier zijn de basisvoorzieningen zoals riolering, een betrouwbare watervoorziening en een vuilophaaldienst in het gunstigste geval zeer primitief en soms ontbreken ze helemaal. Een verslaggever beschreef deze nederzetting als „een plek die zo armoedig was dat [landarbeiders] het zich konden veroorloven er te wonen”.

Drie jaar geleden, toen ambtenaren enkele van de nederzettingen begonnen te ontruimen, verkochten sommige gezinnen hun stacaravan en verhuisden naar de al overvolle huizen, appartementen en garages in het stadscentrum. Anderen pakten gewoon hun boeltje en vertrokken, op zoek naar een plek waar ze na elke oogst terug konden komen — een plek die ze hun thuis konden noemen.

Plaatst u dit tafereel ergens in Midden- of Zuid-Amerika? Dan hebt u het mis. U kunt deze caravanparken in de buurt van Mecca in Zuid-Californië vinden, op nog geen uur rijden van de welvarende stad Palm Springs. Hoewel in de Verenigde Staten naar verluidt meer mensen dan ooit tevoren een eigen huis hebben en het gemiddelde gezinsinkomen in 2002 rond de 42.000 dollar lag, hebben naar schatting ruim vijf miljoen Amerikaanse gezinnen nog steeds gebrekkige huisvesting.

De situatie is veel ernstiger in ontwikkelingslanden. Ondanks verschillende politieke, sociale en religieuze programma’s wordt het wereldwijde huisvestingsprobleem gestaag erger.

 Een wereldwijde crisis

Het aantal mensen dat over de hele wereld in sloppenwijken woont, wordt geschat op meer dan een miljard. Braziliaanse deskundigen op het gebied van urbanisatie zijn bang dat de steeds groeiende favelas of sloppenwijken in dat land binnenkort „groter worden en meer bewoners gaan tellen dan de steden waarin ze zijn ontstaan”. Er zijn Nigeriaanse steden waar meer dan 80 procent van de bevolking in sloppenwijken en illegale nederzettingen woont. Kofi Annan, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, zei in 2003: „Als er geen serieuze actie ondernomen wordt, zal het aantal bewoners van sloppenwijken in de komende dertig jaar wereldwijd stijgen tot naar schatting twee miljard.”

Maar zulke kille cijfers kunnen in de verste verte niet overbrengen hoe verschrikkelijk de tol is die slechte leefomstandigheden op persoonlijk gebied van de armen in de wereld eisen. Volgens de VN beschikt meer dan de helft van de mensen in ontwikkelingslanden niet over sanitaire basisvoorzieningen, een derde heeft geen toegang tot schoon water, een kwart heeft geen geschikte huisvesting en een vijfde heeft geen toegang tot moderne gezondheidszorg. De meeste mensen in geïndustrialiseerde landen zouden zelfs hun huisdier niet onder zulke omstandigheden laten leven.

Een universeel recht

Geschikte huisvesting wordt algemeen als een fundamentele behoefte van de mens erkend. In de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die in 1948 door de VN werd aangenomen, wordt verklaard dat iedereen recht heeft op een levensstandaard die hoog genoeg is, met inbegrip van toereikende huisvesting. Ja, iedereen heeft recht op een fatsoenlijke woning.

Recenter, in 1996, hebben een aantal landen een actieplan van de VN goedgekeurd dat later bekend kwam te staan als de Habitat Agenda. In dit document staan specifieke afspraken om in degelijke huisvesting voor iedereen te voorzien. Later, op 1 januari 2002, zetten de VN deze afspraken nog meer kracht bij door er formeel een volwaardig VN-programma van te maken.

Het is ironisch dat er in enkele van de rijkste landen opnieuw stemmen opgaan om kolonies te stichten op de maan en om Mars te verkennen, terwijl een steeds groter aantal van hun armste burgers zich hier op aarde niet eens een fatsoenlijke plek om te wonen kunnen veroorloven. Wat voor invloed heeft het huisvestingsprobleem op u? Is er enige reële hoop dat op een dag iedereen zijn eigen comfortabele huis zal hebben?

[Inzet op blz. 4]

Terwijl sommige landen de mogelijkheid onderzoeken om de maan te koloniseren, hebben veel van hun burgers hier op aarde niet eens een fatsoenlijke plek om te wonen

 [Illustratie op blz. 2, 3]

EEN AZIATISCH VLUCHTELINGENGEZIN.

In één stad wonen 3500 gezinnen in geïmproviseerde tenten; ze hebben dringend behoefte aan water en sanitatie

[Verantwoording]

© Tim Dirven/Panos Pictures

[Illustratie op blz. 4]

NOORD-AMERIKA