Huizen met een ’bontjas’

Door een Ontwaakt!-medewerker in Oekraïne

OVERAL in Oekraïne staan winkels, woonhuizen en kantoren die getooid zijn met een afwerking die sjoeba wordt genoemd, wat „bontjas” betekent. Sjoeba is traditioneel pleisterwerk en lijkt op het bont aan de binnenkant van een lammycoat. Bewoners van riante herenhuizen waarderen de schoonheid van sjoeba, en zelfs boeren met bescheiden middelen zijn bereid diep in de buidel te tasten om hun huisje in zo’n ’bontjas’ te steken.

De technieken voor dit stucwerk kunnen meestal in zo’n twee jaar worden geleerd. Een sjoebavakman heeft maar een paar eenvoudige stukken gereedschap: een emmer voor het natte cement, een korte bezem en een houten stok of metalen staaf. Maar de vaardigheid om sjoeba aan te brengen is verre van eenvoudig.

Sjoeba is meer dan alleen stucwerk — het gaat om een verscheidenheid aan dessins, patronen, kleuren en diktes. Een handwerksman moet een scherpe opmerkingsgave hebben voor de artistieke mogelijkheden van het gebouw waaraan hij gaat werken, wil hij zich de kunst van sjoeba eigen kunnen maken.

De verschillende dessins of geometrische patronen die hij gaat gebruiken, kunnen op de muur worden aangegeven voordat het cement wordt aangebracht. Contrasten in het dessin worden bereikt door het gebruik van donker- en lichtgekleurd cement dat in verschillende diktes wordt aangebracht. Als de sjoeba is opgedroogd wordt de muur met verf bespoten om die er nog fraaier en afwisselender uit te laten zien.

De handwerksman dompelt zijn bezem in het cement. Vervolgens slaat hij de bezem krachtig tegen de stok die hij met zijn andere hand vasthoudt. Het cement vliegt door de lucht en belandt op de muur. Als hij gestaag doorwerkt, kan hij op een dag zo’n 20 tot 25 vierkante meter muur decoreren.

Hoewel het aanbrengen van sjoeba arbeidsintensief is, vergen huizen die ermee bekleed zijn weinig onderhoud. Het enige wat de bewoner moet doen is één keer per jaar het stof verwijderen door de muren met een zwakke waterstraal af te spuiten en dan de eventueel verbleekte delen een nieuwe verflaag te geven. Als dat wordt gedaan, gaat de sjoeba een hele tijd mee. Veel huizen zien er met een twintig jaar oude ’jas’ inderdaad nog als nieuw uit.

Eén handwerksman kreeg de kans om zijn vaardigheden in het buitenland te vertonen. Toen hij een vriend in Balingen (Duitsland) bezocht, vroeg deze hem om zijn huis met sjoeba af te werken. Hoewel sjoeba in Oekraïne heel gewoon is, was het in deze stad iets nieuws.

Toen de handwerksman de sjoeba aanbracht, trok hij veel bekijks. Een verbaasde aannemer stond erbij te kijken en kon niet geloven dat men met zulk eenvoudig gereedschap zoiets moois kon maken. Mensen die langsreden probeerden er een glimp van op te vangen en een journalist nam foto’s voor de plaatselijke krant. Toen het huis klaar was, won het een prijs van de stad.

Zou sjoeba het goed doen in uw buurt? Misschien zou een prachtige nieuwe ’bontjas’ uw huis wel goed staan.

 [Illustratie op blz. 23]

Het huis met sjoeba dat een prijs won in Balingen

[Illustratie op blz. 23]

Het gereedschap van een sjoebavakman: een korte bezem en een houten stok

[Illustratie op blz. 23]

Er is heel wat vaardigheid voor nodig om sjoeba aan te brengen