Hoe u uw tanden kunt beschermen

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN CANADA

ALS u in de spiegel kijkt, waar kijkt u dan naar? Misschien naar uw haar of naar een ander aspect van uw uiterlijk. Maar hoe staat het met uw glimlach? Is het u weleens opgevallen dat uw glimlach wordt beïnvloed door uw tanden? Voor een stralende glimlach moet u dus zuinig zijn op uw tanden. Uw blijvende gebit is bedoeld om een leven lang mee te gaan. Het heeft speciale zorg nodig. Naast het feit dat u met uw tanden voedsel kunt kauwen en woorden duidelijk uit kunt spreken, vormen ze een ondersteuning voor de lippen en de wangen, zodat u een mooie glimlach kunt laten zien. Uw tanden zijn beslist kostbaar!

Wat kunt u zelf doen?

Goede gebitsverzorging begint van binnenuit. Een evenwichtig voedingspatroon met onder andere calcium en vitamine A, C en D speelt een grote rol bij de ontwikkeling van het gebit, vanaf de baarmoeder tot de tijd dat het volledig is gevormd. * Goede eetgewoonten zijn bevorderlijk voor het behoud van gezonde tanden, maar pas op dat u niet te veel zoetigheid eet! Dat zal de kans op gaatjes vergroten. Ondanks herhaalde waarschuwingen over het verband tussen suikerconsumptie en tandbederf, eet de gemiddelde Noord-Amerikaan naar verluidt vijftig tot zestig kilo suiker per jaar! * Hoe kan suiker onze tanden aantasten?

Tandbederf wordt veroorzaakt door twee soorten bacteriën, de Streptococcus mutans en de Lactobacillus, die voorkomen in plaque (tandplak), een kleverige laag bacteriën en voedselresten die zich op het gebit vormt. Plaquebacteriën leven van suiker en zetten die om in schadelijke zuren die de aanzet geven tot tandbederf (cariës). Bepaalde soorten suiker worden makkelijker in zuren omgezet of zullen zich eerder aan de tanden hechten, waardoor de plaque meer tijd krijgt om tandbederf op gang te brengen. * Plaque die niet wordt verwijderd, kan gaan verkalken en veranderen in tandsteen langs de rand van het tandvlees en eronder.

Het tegengaan van plaque en vooral van de Streptococcus mutans-bacterie is van groot belang als u wilt voorkomen dat tandbederf zich verspreidt. Dus als u zuinig op uw tanden bent, is dagelijkse gebitsverzorging  essentieel. De faculteit kaakchirurgie van de Columbia-universiteit zegt dat tandenpoetsen „in combinatie met flossen het beste is wat je kunt doen om je tanden en de steungevende weefsels gezond te houden”. Eén effectieve methode van poetsen en flossen wordt op deze en de volgende pagina uitgelegd. Wellicht beveelt uw tandarts of mondhygiënist nog meer hulpmiddelen en technieken aan om uw tanden grondig te poetsen en ze daardoor te beschermen.

Herhaalde zuuraanvallen veroorzaken ontkalking (demineralisatie) of het zachter worden van de glazuurlaag. Zulke beschadigingen worden echter elke dag ’gerepareerd’ (remineralisatie). Hoe? Er is aangetoond dat fluoride tandbederf tegengaat doordat het een gunstige uitwerking heeft op het remineralisatieproces. Hoewel tandbederf een infectieproces is, hoeft het dus niet onomkeerbaar te zijn wanneer bepaalde factoren zoals fluoride aanwezig zijn. Ja, tanden kunnen zichzelf herstellen!

Een bezoek aan de tandarts

In een enquête waarin mensen werd gevraagd hun angsten op te sommen, werd een bezoek aan de tandarts als tweede genoemd, na spreken in het openbaar. Is die angst gegrond? In welvarende landen kunnen de meeste ingrepen tegenwoordig door het gebruik van sneldraaiende boren en plaatselijke verdoving bijna pijnloos en zonder veel ongemak voor de patiënt worden uitgevoerd. Als u weet wat er bij elke stap van de behandeling betrokken is, zal dat misschien iets van uw angst wegnemen.

Bij een bezoek aan een tandarts of een mondhygiënist zal uw gebit professioneel worden gereinigd. Hierbij worden tandsteen en plaque verwijderd van plaatsen waar u met de tandenborstel en met flossen niet bij kunt. Vervolgens worden de tanden gepolijst om de groei van plaque tegen te gaan en vlekken te verwijderen die afbreuk doen aan uw glimlach.

Omdat is aangetoond dat het mineraal fluoride de kans op tandbederf vermindert, behandelt de tandarts of mondhygiënist kindergebitten vaak met fluoridegel, -spoelvloeistof of -lak. In veel landen wordt fluoride aan het leidingwater toegevoegd, en vaak bevat tandpasta fluoride als extra bescherming tegen tandbederf.

 Wat kan de tandarts doen?

Tandartsen worden steeds vaker opgeleid om preventief te werk te gaan zodat de schade door demineralisatie beperkt blijft. Door plekken te behandelen als ze nog klein zijn, kan het proces vaak worden gekeerd. Als uw bezoek aan de tandarts gericht is op vroege ontdekking en behandeling, hoeft het geen vervelende ervaring te zijn.

Maar als het zuur dat door plaque ontstaat, niet van het gebit wordt verwijderd, is tandbederf het resultaat. Als dit bederf niet wordt gestopt, kan er een gaatje ontstaan en moet de tand of kies behandeld worden. Heeft het bederf de pulpa (de levende kern van tanden en kiezen) nog niet bereikt, dan wordt de tand meestal gerepareerd met een vulling.

De tandarts boort het aangetaste deel weg en geeft het gat een vorm waarin de vulling goed zal blijven zitten. Dan wordt het vulmateriaal in het gaatje aangebracht. Amalgaamvullingen worden snel hard en worden in de gewenste vorm gemodelleerd, terwijl composietvullingen uitgehard worden met blauw licht. Als een gaatje niet wordt behandeld en het bederf tot de pulpa doordringt, kan er een wortelkanaalbehandeling nodig zijn of moet de tand of kies zelfs worden getrokken. Met een wortelkanaalbehandeling hoeft de tand of kies misschien niet te worden getrokken omdat het binnenste van de aangetaste kies of tand wordt gevuld en afgesloten. Als tanden of kiezen ernstig beschadigd zijn, kunnen er kronen op worden geplaatst of kunnen ze vervangen worden door een brug of een gebitsprothese. *

Waarom het de moeite waard is

Het kan zijn dat u zich nog steeds ongerust maakt over uw bezoek aan de tandarts. Laat hem in dat geval weten waar u mee zit. Spreek vóór de behandeling af welk teken u zult geven (bijvoorbeeld een opgestoken hand) als het zeer doet. Vraag hem of hij wil uitleggen wat er bij elke stap van uw behandeling betrokken is. U kunt ook bijdragen aan het gezonde gebit van uw kind door u positief over gebitsverzorging uit te laten en de tandarts niet te gebruiken als dreigement bij slecht gedrag.

Dr. Daniel Kandelman, hoogleraar aan de tandheelkundige faculteit van de Universiteit van Montreal, zegt dat het levenslange behoud van gezonde, echte tanden met een mooie, stralende glimlach tegenwoordig „een haalbaar en lonend doel” is. Het is de moeite waard!

[Voetnoten]

[Kader/Illustraties op blz. 12]

Poetsen

Er bestaan verschillende methoden om uw tanden te poetsen, maar een waarschuwend woord is op zijn plaats: gebruik slechts een kleine hoeveelheid tandpasta. Tandpasta is een schuurmiddel en kan „honderden keren harder zijn dan de natuurlijke structuur van een tand”.

1 Houd de borstel onder een hoek van ongeveer 45 graden tegen de rand van het tandvlees. Poets zachtjes en met korte bewegingen vanaf de rand van het tandvlees naar het kauwvlak. Let erop dat u alle tandoppervlakken aan de binnen- en buitenkant reinigt.

2 Gebruik korte vegende bewegingen om de kauwvlakken te reinigen.

3 Om de binnenkant van uw voortanden te reinigen moet u de borstel bijna verticaal houden. Poets vanaf de rand van het tandvlees in de richting van de kauwvlakken.

4 Poets uw tong en uw gehemelte met een vegende beweging.

[Verantwoording]

Steps 1-4: Courtesy www.OralB.com

[Kader/Illustraties op blz. 13]

Flossen

Tandartsen en mondhygiënisten adviseren dagelijks te flossen en na het eten altijd uw tanden te poetsen.

1 Wind een stukje floss om de middelvinger van elke hand en laat daartussenin een stukje vrij.

2 Houd het stukje floss strak met de duim van de ene hand en de wijsvinger van de andere hand. Breng de floss met een zagende beweging tussen de tanden.

3 Flos in een bocht om de tand en beweeg de floss omhoog en omlaag langs de zijkanten van elke tand en kies. Leid de floss voorzichtig onder het tandvlees, maar druk er niet te hard tegenaan. Haal de floss ook niet onder de tandvleesrand heen en weer.

[Verantwoording]

Bron: The Columbia University School of Dental and Oral Surgery’s Guide to Family Dental Care

Steps 1-3: Courtesy www.OralB.com