Een blik op de wereld

Vriendschap goed voor het hart

„Het hebben van vrienden en goede familierelaties wordt in verband gebracht met een verminderde kans op een hartaanval of een beroerte”, bericht de Spaanse krant Diario Médico. Artsen hebben lang gedacht dat cholesterolspiegels, bloeddruk en lichaamsgewicht belangrijke factoren waren die de conditie van het hart beïnvloeden. Maar volgens een recent onderzoek onder 500 vrouwen die last hadden van pijn op de borst, moet er ook naar worden gekeken hoe groot de familie- en vriendenkring van de patiënt is en hoe innig men binnen dat netwerk met elkaar omgaat. Het nieuwe onderzoek bracht aan het licht dat „degenen die de slechtste relaties hadden, twee keer zo veel risico liepen [vroegtijdig] te sterven als vrouwen met betere sociale relaties”. Carl J. Pepine, een van de onderzoekers, voegt eraan toe dat er zelfs „met een of twee goede vrienden een vermindering van de kans [op een beroerte of een hartaanval] te bespeuren viel”.

 Een verbazingwekkende spons

Onderzoekers van de Universiteit van Stuttgart hebben onlangs een witte, bolvormige spons ontdekt die enkele verbazingwekkende talenten heeft, bericht de Duitse krant Die Welt. De spons is heel klein maar kan zichzelf met een snelheid van een aantal centimeters per dag voortbewegen en is daarmee de snelstbewegende spons die ooit is ontdekt. Tijdens ritmische samentrekkingen perst het organisme water uit zijn lijf waardoor zijn lichaamsvolume met wel 70 procent afneemt. Als het dier inademt — door water op te zuigen — neemt hij voedingsstoffen en in het water opgeloste zuurstof op. Onderzoekers hebben ontdekt dat de samentrekkingen van de spons heviger worden als er kleine schaaldieren in het aquarium worden gezet. „Dat is heel opmerkelijk”, zegt onderzoeker Michael Nickel, want de spons „heeft geen zenuwstelsel”. Hoe kan het dier zijn bewegingen beheersen of de aanwezigheid van andere dieren waarnemen als het geen zenuwstelsel heeft? Onderzoekers maken een grondige studie van de spons in de hoop erachter te komen hoe het dier dit doet.

Achteruitgang van antarctisch krill

In Antarctica is de hoeveelheid krill — kleine, garnaalachtige schaaldieren die een belangrijk onderdeel vormen van de voedselketen in zee — sinds de jaren 70 met 80 procent achteruitgegaan, merkt David Adam op volgens een bericht in de Londense krant The Guardian. Krill leeft van algen die zich onder het zeeijs schuilhouden, maar de gemiddelde luchttemperatuur rond het Antarctisch Schiereiland is sinds de jaren 50 met 2,5 graad Celsius gestegen, waardoor een deel van het ijs is gesmolten. Angus Atkinson van het British Antarctic Survey zegt: „We begrijpen niet helemaal wat de afname van zeeijs hier met het opwarmen te maken heeft, maar we geloven wel dat dit de daling in de hoeveelheid krill zou kunnen verklaren.” Het team onderzocht de wetenschappelijke visserijgegevens van negen landen die van 1926 tot 1939 en van 1976 tot 2003 in Antarctica hebben gewerkt. Hieruit blijkt dat de hoeveelheid krill nu nog maar een vijfde is van de hoeveelheid van 30 jaar geleden.

Spreken door te fluiten

De herders van La Gomera, een van de Canarische Eilanden, gebruiken een taal die bekendstaat als Silbo en die gebaseerd is op fluittonen. Ze kunnen over grote afstanden met elkaar communiceren door gebruik te maken van een code bestaande uit twee klinkers en vier medeklinkers die op verschillende toonhoogten worden gefloten. Onlangs hebben onderzoekers met behulp van MRI-scans de hersenactiviteit van vijf Spaanssprekende proefpersonen vergeleken met die van vijf herders die zowel het Spaans als het Silbo beheersten. De onderzoekers bemerkten dat wanneer de herders communiceerden door te fluiten, „hun hersenen dezelfde signalen afgaven als wanneer ze spraken”, bericht de Spaanse krant El País. Het artikel citeert een onderzoeker die zei: „Onze bevindingen leveren meer bewijsmateriaal over de flexibiliteit van het menselijk vermogen om taal in een verscheidenheid van vormen te hanteren.”

De stijgende kosten van het vertalen

In mei 2004 is de Europese Unie uitgebreid met tien nieuwe lidstaten, waarmee het totaal op 25 komt. Maar de uitbreiding heeft taalkundige uitdagingen en daardoor ook hogere kosten met zich meegebracht. De 20 talen die door de 25 landen worden gebruikt, worden als officieel beschouwd. Dus moeten documenten in elke taal worden vertaald. „In 2003, vóór de uitbreiding,” bericht het Franse weekblad Valeurs Actuelles, „vertaalde de Europese Commissie 1.416.817 pagina’s [tekst].” Maar het aantal vertaalde pagina’s zal nu snel toenemen. Met negen nieuwe talen, zijn mogelijke vertaalcombinaties (bijvoorbeeld van Maltees naar Fins, of van Estisch naar Grieks) toegenomen van 110 naar 380. Het blijkt moeilijk te zijn gediplomeerde vertalers en tolken te vinden. Het vertaalbudget — momenteel 550 miljoen euro — zal explosief stijgen en „bereikt misschien wel 808 miljoen euro”, zegt Robert Rowe, van de vertaalservice van de Europese Commissie.

Rook in de kerk

Rookdeeltjes die ontstaan door het branden van kaarsen en wierook zouden een gevaar kunnen zijn voor de gezondheid van priesters en parochianen die veel tijd doorbrengen in slecht geventileerde kerken, bericht The Sydney Morning Herald. Een onderzoek toonde aan dat de concentratie rookdeeltjes in twee kerken „wel 20 keer zo hoog was als wat men naar Europese luchtvervuilingsnormen veilig vindt om in te ademen”, zegt de krant. Het onderzoek vergeleek de mate van vervuiling met die „van de lucht naast wegen waarover dagelijks 45.000 auto’s rijden”. Een van de auteurs van het onderzoeksrapport waarschuwde dat regelmatige blootstelling aan dit soort luchtvervuiling tot een verhoogde kans op longkanker of longziekten zou kunnen leiden.

Monument voor dieren die in de oorlog zijn gebruikt

In het centrum van Londen is „een nationaal monument [onthuld] voor dieren die door de eeuwen heen in oorlogen en conflicten aan de zijde van de Britse en Geallieerde troepen hebben gediend, geleden en hun leven hebben verloren”, bericht The Times. Het monument bestaat uit een bronzen sculptuur die een paard, een hond en twee beladen muildieren voorstelt en omgeven is door een stenen muur waarin voorstellingen zijn gebeeldhouwd van andere dieren die in diverse oorlogen hebben gediend. In de Eerste Wereldoorlog bijvoorbeeld stierven naar schatting acht miljoen paarden en ook talloze muildieren en ezels. De krant The Guardian bericht dat soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog glimwormen gebruikten om ’s avonds te kunnen kaartlezen. Een opmerkelijk dier dat Rob de „parahond” werd genoemd, heeft meer dan 20 parachutesprongen gemaakt in Noord-Afrika en Italië. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was er ook een duif, Cher Ami, „die maar liefst 12 boodschappen heeft overgebracht en het nooit heeft laten afweten”, schrijft The Times. Volgens één bron hebben gedurende die oorlog naar schatting 20.000 duiven het leven gelaten.