Jonge mensen vragen . . .

Hoe leer ik met geld omgaan?

„Ik betrap mezelf er vaak op dat ik iets wil kopen wat ik niet echt nodig heb en waarschijnlijk ook niet eens kan betalen, alleen maar omdat het in de uitverkoop is.” — Anna * (Brazilië).

„Soms vragen mijn vriendinnen me mee om iets leuks te doen wat veel geld kost. Ik vind het gezellig om met ze mee te gaan. Het is nooit leuk om te moeten zeggen: ’Sorry, dat kan ik niet betalen.’” — Joan (Australië).

DENK jij ook weleens dat je nooit genoeg geld hebt? Kreeg je maar iets meer zakgeld, dan zou je die game kunnen kopen die je wilt. Als je meer zou verdienen, zou je die schoenen kunnen kopen die je ’nodig hebt’. Maar in plaats van te balen dat je niet meer geld hebt, is het misschien beter dat je leert omgaan met het geld dat je wel hebt.

Als je nog bij je ouders woont, zou je kunnen wachten tot je het huis uit bent voordat je met geld leert omgaan. Maar dat is net zoiets als uit een vliegtuig springen zonder eerst geleerd te hebben hoe je een parachute gebruikt. Misschien kom je er tijdens je val achter hoe je zo’n ding moet gebruiken. Maar zou het niet veel slimmer zijn eerst de basisprincipes van het parachutespringen te leren voordat je sprong?

Zo is het ook het beste te leren met geld om te gaan voordat je met de harde financiële realiteit van het leven wordt geconfronteerd. ’Geld is tot bescherming’, schreef koning Salomo (Prediker 7:12). Maar dat gaat alleen op als je ermee kunt omgaan. Als je dat kunt, zul je meer zelfvertrouwen krijgen en zullen je ouders meer respect voor je hebben.

Leer de basisprincipes

Heb je je ouders weleens gevraagd wat erbij komt kijken een huishouding te hebben? Weet je bijvoorbeeld  hoeveel elektriciteit, verwarming en water elke maand kosten en hoeveel het kost auto te rijden, eten te kopen en de huur of hypotheek te betalen? Misschien lijkt je dat niet echt boeiend. Maar bedenk wel dat die kosten gedeeltelijk door jou worden gemaakt. En als je uit huis gaat, moet je die dingen zelf betalen. Dan kun je maar beter weten hoe het zit. Vraag je ouders of je een paar rekeningen mag zien en luister goed als ze uitleggen hoe ze een budget opstellen om die rekeningen te kunnen betalen.

„Een wijze zal luisteren en meer onderricht in zich opnemen, en een man van verstand is degene die bekwaam beleid verwerft”, zegt een bijbelspreuk (Spreuken 1:5). Anna, die al eerder werd genoemd, zegt: „Mijn vader leerde me hoe ik een budget moest opstellen, en hij liet me zien hoe belangrijk het is je financiën goed te beheren.” Anna’s moeder leerde haar intussen andere praktische dingen. „Ze liet me zien hoe nuttig het is prijzen te vergelijken voordat je iets koopt”, vertelt Anna. „Mijn moeder kon wonderen doen met heel weinig geld.” Wat heeft Anna hieraan gehad? „Ik kan nu goed mijn eigen financiën regelen. Ik ben voorzichtig met wat ik uitgeef zodat ik geen onnodige schulden heb, wat me vrijheid en gemoedsrust geeft.”

Herken de obstakels

Het is waar dat goed met geld omgaan makkelijker gezegd is dan gedaan, vooral als je thuis woont en zakgeld krijgt of zelf geld verdient. Hoe komt dat? Doordat je ouders waarschijnlijk de meeste rekeningen betalen. Dan kun je een groot deel van je geld dus uitgeven zoals je wilt. En het kan leuk zijn om geld uit te geven. „Ik geef makkelijk geld uit en ik vind het ook leuk”, geeft Paresh uit India toe. Sara, uit Australië denkt er net zo over: „Dingen kopen geeft me een kick.”

Bovendien kunnen leeftijdgenoten je onder druk zetten om meer, en eigenlijk te veel, uit te geven. Ellena (21) zegt: „Mijn vriendinnen besteden een groot deel van hun vrije tijd aan shoppen. Als ik met ze op stap ben, lijkt het een ongeschreven regel dat je geld moet uitgeven om plezier te kunnen hebben.”

Het is normaal dat je door je vrienden geaccepteerd wilt worden. Maar vraag je eens af: geef ik samen met mijn vrienden geld uit omdat ik het kan betalen of omdat ik vind dat het moet? Veel mensen geven geld uit om een bepaalde reputatie bij vrienden en kennissen op te houden. Dat kan voor grote financiële problemen zorgen, vooral als je op je bankrekening rood kunt staan of als je een creditcard hebt. Financieel adviseur Suze Orman waarschuwt: „Als je het nodig vindt indruk te maken met wat je hebt en niet met wie je bent, loop je grote kans creditcardschulden te krijgen.”

In plaats van flink rood te gaan staan of je hele salaris uit te geven tijdens een avondje uit, zou je kunnen proberen hetzelfde te doen als Ellena. „Als ik met vrienden op stap ga, plan ik van tevoren hoeveel geld ik maximaal wil uitgeven. Mijn loon wordt rechtstreeks op mijn bankrekening gestort, en ik neem alleen het bedrag op dat ik voor het uitje nodig heb.  Ik heb ook gemerkt dat het verstandig is alleen met vriendinnen te gaan shoppen die goed met geld kunnen omgaan en die me aanmoedigen prijzen te vergelijken en niet het eerste het beste te kopen wat ik zie.” — Spreuken 13:20.

Als je ouders nee zeggen

Zelfs als je geen zakgeld krijgt en je geen baan hebt, kun je nuttige dingen over geld leren terwijl je nog thuis woont. Als je je ouders bijvoorbeeld om geld vraagt of hun vraagt iets voor je te kopen, zeggen ze misschien nee. Waarom? Eén reden is misschien dat je vraagt om iets wat het gezinsbudget niet toelaat. Door nee te zeggen terwijl ze misschien liever ja hadden gezegd, geven je ouders je een goed voorbeeld in zelfbeheersing. En zelfbeheersing is belangrijk om goed met geld te kunnen omgaan.

Stel dat je ouders genoeg geld hebben om iets voor je te kopen. Toch zeggen ze misschien nee. Dat kun je krenterig vinden. Maar denk eens na over het volgende: misschien proberen ze je de belangrijke les te leren dat je niet gelukkig wordt als je alles krijgt wat je maar wilt. De bijbel zegt hierover: „Iemand die enkel het zilver liefheeft, zal van zilver niet verzadigd worden, noch wie maar ook die rijkdom liefheeft, van inkomsten.” — Prediker 5:10.

Dat deze woorden waar zijn, blijkt wel uit de ervaring van veel jongeren van wie de ouders wél alles voor ze kopen wat ze maar willen. Jongeren komen er al snel achter dat ze nooit echt tevreden zijn. Hoeveel dingen ze ook hebben, er blijft altijd nog iets te wensen over. Uiteindelijk worden jongeren die verwachten dat ze alles krijgen wat ze willen, ondankbare volwassenen. „Indien men zijn knecht [of kind] van jongs af verwent, zal hij in zijn latere leven zelfs een ondankbare worden”, waarschuwde Salomo. — Spreuken 29:21.

Geld is tijd

In veel landen kennen ze het gezegde: tijd is geld. Dit laat uitkomen dat het tijd kost om geld te verdienen en dat tijdverspilling ook geldverspilling is. Het omgekeerde is ook waar: geld is tijd. Als je geld verspilt, verspil je eigenlijk de tijd die het gekost heeft om dat geld te verdienen. Als je met geld leert omgaan, leer je ook met tijd omgaan. Waarom is dat zo?

Sta eens stil bij wat Ellena zegt: „Als ik oplet hoeveel ik uitgeef, hoef ik ook minder te verdienen. Door een realistisch budget op te stellen en me daaraan te houden, hoef ik geen lange dagen te werken om grote schulden af te betalen. Ik heb meer controle over mijn tijd en over mijn leven.” Zou jij dat ook niet willen?

[Voetnoot]

OM OVER NA TE DENKEN

▪ Vind je het moeilijk goed met geld om te gaan? Waarom?

▪ Waarom is het niet goed om „liefde voor geld” te hebben? — 1 Timotheüs 6:9, 10.

[Kader/Illustratie op blz. 12]

IS MEER GELD DE OPLOSSING?

Is meer geld hebben de oplossing als je niet met geld om kunt gaan? „We denken allemaal dat een hoger salaris de oplossing zou zijn voor onze financiële problemen, maar dat is bijna nooit zo”, zegt financieel adviseur Suze Orman.

Ter illustratie: Als je achter het stuur zit en je de auto niet onder controle hebt of je de gewoonte hebt met je ogen dicht te rijden, zou het dan veiliger worden als je meer benzine in de tank gooide? Zou je je bestemming dan wel veilig bereiken? Zo is het ook met geld. Als je er niet goed mee leert omgaan, zal meer geld verdienen de situatie ook niet verbeteren.

 [Kader/Tabel op blz. 13]

HOU JE UITGAVEN ONDER CONTROLE

Hoeveel geld heb je de afgelopen maand uitgegeven? Waar heb je het aan besteed? Weet je dat niet meer? Hoe kun je voorkomen dat je de controle over je uitgavenpatroon verliest?

▪ Hou het bij. Hou minimaal één maand lang bij hoeveel geld je binnenkrijgt en op welke datum dat gebeurt. Schrijf alles op wat je koopt en hoeveel het gekost heeft. Tel aan het eind van de maand je inkomsten en je uitgaven op.

▪ Stel een budget op. Maak op een vel papier drie kolommen. Zet in de eerste kolom alle inkomsten die je verwacht. Geef in de tweede kolom aan waar je het geld aan uit wilt geven en gebruik dat als richtlijn. Schrijf vervolgens op hoeveel je die maand ook echt hebt uitgegeven aan de dingen die je gepland had. Schrijf ook alle ongeplande uitgaven op.

▪ Pas je plannen aan. Als je meer geld uitgeeft dan je verwacht had en je schulden krijgt, pas je plannen dan aan. Betaal je schulden af. Hou je uitgaven dus onder controle.

[Tabel]

Knip dit uit en gebruik het!

Mijn maandelijkse budget

Inkomsten Budget voor uitgaven Werkelijke uitgaven

zakgeld eten

parttimebaan kleren

overig telefoon

uitjes

donaties

spaargeld

overig

 

 

Totaal Totaal Totaal

€ € €

[Illustratie]

Als je geld verspilt, verspil je ook de tijd die het gekost heeft om het te verdienen

[Illustratie op blz. 11]

Vraag je ouders je te leren een budget op te stellen