Jonge mensen vragen . . .

Heb ik een eetstoornis?

„Als ik aan tafel ga word ik soms zenuwachtig en begin ik te trillen. Ik ben bang dat ik aan zal komen. Ik zeg tegen mezelf dat er nog twee kilo af moet.” — Melissa. *

„Ik wil er goed uitzien en ik ben doodsbang om dik te worden. Maar ik wil niet dat iemand weet dat ik na het eten overgeef. Ik schaam me ervoor.” — Amber.

„Ik zeg tegen mezelf: ’. . . Vandaag ga ik het beter doen . . .’ En dan komt later op de dag onvermijdelijk het moment dat ik ga schransen. Gevolg is een schuldgevoel, ik zou wel dood willen.” — Jennifer.

JE WILT er graag goed uitzien en dat is heel normaal. Je zoekt troost als je ergens over inzit of als je depressief bent. Ook daar is niks mis mee. Maar als je je net zo voelt als de hier aangehaalde meisjes, kan het zijn dat je een probleem hebt. Je bent dan trouwens niet de enige. Er zijn miljoenen jongeren — meestal meisjes * — met een eetstoornis.

Laten we ons eerst eens verdiepen in anorexia, boulimie en eetbuistoornissen. Deze ziekten hebben hun eigen symptomen, maar ze hebben allemaal te maken met een abnormale houding tegenover eten. Als je jezelf in een van de volgende beschrijvingen herkent, bedenk dan dat er hulp te krijgen is. Je kunt beter worden!

Een overzicht

▪ ANOREXIA. Hoe slank een meisje met anorexia ook is, als ze in de spiegel kijkt, vindt ze zichzelf dik. Ze doet extreme dingen om af te vallen. „Calorieën tellen werd een obsessie voor me”, zegt een meisje dat aan anorexia leed. „Ik plande heel precies wat ik die week zou eten, en ik sloeg maaltijden over en ging overdreven veel sporten als ik dacht dat ik te veel calorieën binnen had gekregen. Ik nam elke dag wel zes laxeerpillen.”

 De symptomen van anorexia worden al snel zichtbaar. Gewichtsverlies is een bekend symptoom, maar ook haaruitval, een droge huid, vermoeidheid en een verminderde botdichtheid behoren tot de symptomen. De menstruatie kan onregelmatig worden of zelfs een aantal maanden wegblijven.

Deze symptomen lijken misschien niet zo ernstig, maar vergis je niet: anorexia is levensbedreigend. Uit een onderzoek bleek dat zo’n 10 procent van de patiënten er na verloop van tijd aan overlijdt, meestal omdat de organen het opgeven of door andere problemen als gevolg van een verkeerd voedingspatroon.

▪ BOULIMIE. Meisjes met boulimie vermijden geen voedsel; ze hebben juist eetbuien waarbij ze in twee uur tijd soms wel 15.000 calorieën naar binnen werken! Daarna zorgen ze dat ze het eten weer kwijtraken, meestal door zelfopgewekt braken of door laxeermiddelen of plaspillen te nemen.

Ze houden hun eetbuien meestal geheim. „Als ik na school eerder thuis was dan de rest, propte ik me vaak helemaal vol”, vertelt een meisje. „Ik zorgde ervoor dat niemand het ontdekte.” Daarna voelde ze zich schuldig. „Ik had een hekel aan mezelf, maar ik wist dat ik het makkelijk ongedaan kon maken. Ik ging naar boven en gaf over, en dan voelde ik me niet alleen opgelucht maar had ik ook het gevoel dat ik alles weer onder controle had.”

Welke voordelen het misschien ook lijkt te hebben, overgeven of laxeermiddelen gebruiken is gevaarlijk. Een verkeerd gebruik van laxeermiddelen tast het darmslijmvlies aan en kan tot een ontsteking of een infectie leiden. Vaak overgeven kan leiden tot uitdroging, tandbederf, een beschadigde slokdarm en zelfs hartproblemen.

▪ EETBUISTOORNIS. Net als iemand die boulimie heeft, eet een meisje met een eetbuistoornis heel veel. Het verschil is dat ze niet overgeeft en geen laxeermiddelen gebruikt. Daarom kan ze overgewicht hebben. Maar het kan ook zijn dat ze zichzelf vervolgens uithongert of extreem veel gaat sporten. Als ze op die manier op gewicht blijft, hebben familie en vrienden misschien niet in de gaten dat ze een probleem heeft.

Mensen met een eetbuistoornis hebben net als anorexia- en boulimiepatiënten een ongezonde kijk op eten. Een meisje zegt over zichzelf en haar medepatiënten: „Eten is onze persoonlijke, geheime vriend — misschien wel onze enige vriend.” Een ander zegt: „Als ik een eetbui heb, lijkt al het andere onbelangrijk. Eten is het enige dat telt, het geeft troost, en daarna volgen schuldgevoelens en depressiviteit.”

Ook al worden er geen laxeermiddelen gebruikt en geeft de patiënt niet over, een eetbuistoornis is gevaarlijk. Het kan  leiden tot diabetes, hoge bloeddruk, hartproblemen en andere ziekten. Het kan ook tot grote emotionele problemen leiden.

Kan het jou ook overkomen?

Natuurlijk hebben de meeste mensen die af willen vallen of die gaan sporten om hun conditie te verbeteren geen eetstoornis. Maar misschien vraag je je na het lezen van het bovenstaande af of jij een eetstoornis aan het ontwikkelen bent. Vraag je af:

▪ Schaam ik me voor mijn eetgewoonten of -rituelen?

▪ Verberg ik mijn eetgewoonten voor anderen?

▪ Is eten het belangrijkste in mijn leven geworden?

▪ Weeg ik me vaker dan eens per dag?

▪ Ben ik bereid risico’s te nemen om af te vallen?

▪ Heb ik geëxperimenteerd met zelfopgewekt braken, laxeermiddelen of plaspillen?

▪ Beïnvloeden mijn eetgewoonten mijn sociale leven? Ben ik bijvoorbeeld liever alleen dan met anderen, zodat ik in het geheim kan schransen en daarna overgeven of laxeermiddelen gebruiken?

Als uit de antwoorden op deze vragen blijkt dat je een probleem hebt, vraag je dan af:

▪ Vind ik het echt fijn om zo te leven?

Wat kun je doen om de situatie te veranderen?

Onderneem nu actie!

De eerste stap is om tegenover jezelf toe te geven dat je een probleem hebt. Danielle zegt: „Na erover nagedacht te hebben, realiseerde ik me dat ik dezelfde gevoelens en gewoonten had als meisjes met anorexia. Het was eng te beseffen dat ik hetzelfde deed als zij.”

Bid vervolgens tot Jehovah en vertel hem over je probleem. * Vraag hem je te helpen inzien wat de oorzaak van je ziekte is, zodat je die kunt overwinnen. Je kunt net als David bidden: „Mijn God, doorgrond mij, kijk in mijn hart, onderzoek mij, peil mijn gedachten. Dreig ik van u af te dwalen, breng mij dan terug op de weg naar u.” — Psalm 139:23, 24, Groot Nieuws Bijbel.

 Aan de andere kant merk je misschien dat je tegenzin voelt om iets aan je eetstoornis te doen. Je bent er afhankelijk van geworden, zoals van een verslaving. Dat is nog iets waarover je tot Jehovah kunt bidden. Ook Danielle moest dat doen. Ze geeft toe: „Eerst wilde ik er niet echt van afkomen. Dus moest ik bidden om de wens om beter te worden.”

Ten derde: praat met een van je ouders of met een andere volwassene die je kan helpen. Volwassenen die om je geven zullen je vertrouwen niet beschamen. Ze zullen juist proberen Jehovah na te streven, over wie de bijbel zegt: „Hij heeft niet veracht noch verafschuwd de ellende van de ellendige; en hij heeft zijn aangezicht niet voor hem verborgen, en wanneer hij tot hem om hulp schreeuwde, hoorde hij.” — Psalm 22:24.

Het is waar dat het niet makkelijk is een eetstoornis te overwinnen. Soms is er professionele hulp nodig. * Waar het om gaat is dat je actie onderneemt. Dat is wat een meisje dat boulimie had, besloot te doen. „Op een dag realiseerde ik me dat overgeven mijn leven beheerste. Maar ik wist niet zeker of ik ermee kon stoppen. Uiteindelijk deed ik het moeilijkste wat ik ooit heb moeten doen. Ik vroeg om hulp.”

Dat kun jij ook!

[Voetnoten]

OM OVER NA TE DENKEN

▪ Denk je dat je een eetstoornis hebt? Wie kun je dan om hulp vragen?

▪ Hoe kun je een vriend(in) helpen die een eetstoornis heeft?

[Kader op blz. 19]

„Ik denk dat je een probleem hebt . . .”

Als een familielid of een vriendin dat tegen je zegt, ga dan niet gelijk in de verdediging. Stel je voor dat een vriendin ziet dat de zoom aan de achterkant van je jurk niet goed vastzit. Zou je het dan niet fijn vinden als ze dat tegen je zei voordat die helemaal losraakte? De bijbel zegt: „Er bestaat een vriend die aanhankelijker is dan een broeder” (Spreuken 18:24). Als iemand naar je toe komt omdat hij of zij zich zorgen om je maakt, dan blijkt daaruit dat die persoon zo’n vriend is!

[Kader/Illustratie op blz. 19]

’Ik moest zo nodig slank zijn’

„Het begon ermee dat ik wilde afvallen. Toen moesten mijn verstandskiezen getrokken worden en kon ik niet eten. Daarmee begon mijn anorexia. Mijn uiterlijk en mijn figuur werden een obsessie voor me. Ik was nooit slank genoeg. Op een bepaald moment was het gewoon eng hoe weinig ik woog. Ik heb mijn lichaam zo veel schade toegebracht! Mijn nagels worden niet meer lang. Mijn inwendige klok is helemaal van slag. Ik heb vier miskramen gehad. Ik ben vervroegd in de overgang gekomen en mijn stofwisseling werkt heel slecht. Daarnaast heb ik ook nog eens een dikkedarmontsteking. En dat allemaal omdat ik zo nodig slank moest zijn.” — Nicole.

[Kader op blz. 20]

Als je een terugval hebt

Zelfs als je de eetstoornis overwonnen hebt, kan het gebeuren dat je na enkele weken of zelfs maanden een terugval hebt. Als dat gebeurt, geef de moed dan niet op. De bijbel erkent dat ’de rechtvaardige wel zevenmaal kan vallen’ (Spreuken 24:16). Een terugval betekent niet dat je gefaald hebt. Het laat alleen zien hoe belangrijk het is dat je vastberaden bent, dat je de waarschuwingssignalen voor een terugval herkent en dat je, misschien opnieuw, naar iemand toe gaat die je kan steunen en helpen.

[Kader/Illustratie op blz. 20]

Meer informatie

Als je een eetstoornis hebt, is het goed om meer over het onderwerp te lezen. Hoe meer je over het probleem weet, hoe makkelijker het is ertegen te vechten. Waarschijnlijk zul je veel hebben aan de informatie in de Ontwaakt! van 22 januari 1999, blz. 3-12, en die van 22 april 1999, blz. 13-15.

[Kader op blz. 21]

VOOR DE OUDERS

Als uw dochter een eetstoornis heeft, wat kunt u dan doen? Neem eerst de informatie in dit artikel door en in de artikelen waarnaar op bladzijde 20 wordt verwezen. Probeer te begrijpen waarom ze dit probleem heeft.

Men is erachter gekomen dat veel mensen met een eetstoornis een lage dunk van zichzelf hebben, van nature perfectionistisch zijn en de lat voor zichzelf onredelijk hoog leggen. Zorg ervoor dat u zulk gedrag niet in de hand werkt. Help uw dochter meer zelfvertrouwen te krijgen (Jesaja 50:4). En „laat uw redelijkheid aan alle mensen bekend worden”, wat een hulp zal zijn om perfectionisme tegen te gaan. — Filippenzen 4:5.

Ga ook na wat uw eigen kijk op eten en gewicht is. Hebt u hier onbewust veel nadruk op gelegd, hetzij door wat u zei of door uw voorbeeld? Bedenk dat jongeren zich extreem bewust zijn van hun uiterlijk. Zelfs plagende opmerkingen over ’babyvet’ of de normale groeispurt in de tienerleeftijd kunnen ideeën in de geest van kwetsbare jongeren planten die later tot problemen kunnen leiden.

Als u de kwestie gebedsvol hebt overdacht, voer dan een openhartig gesprek met uw dochter.

▪ Bedenk van tevoren wat u gaat zeggen en wanneer u het wilt zeggen.

▪ Maak duidelijk dat u bezorgd bent en dat u wilt helpen.

▪ Wees niet verbaasd als ze in eerste instantie in de verdediging gaat.

▪ Luister geduldig.

Het belangrijkste is dat u betrokken bent bij de pogingen van uw dochter om beter te worden. Maak van haar herstel een gezinsproject!

[Illustratie op blz. 21]

Misschien moet je bidden om de wens om beter te worden