Massavermaak in de eerste eeuw

Bij een rel tussen rivaliserende supporters uit twee aangrenzende steden in Zuid-Italië zijn talloze gewonden en ook heel wat doden gevallen, onder wie enkele kinderen. Vanwege deze tragedie hebben de autoriteiten de arena gesloten voor een periode van tien jaar.

BERICHTEN over rellen zoals deze hadden heel goed uit de krant van vandaag kunnen komen. Maar dit incident vond bijna tweeduizend jaar geleden plaats tijdens de regering van keizer Nero. De Romeinse historicus Tacitus beschreef de rel, die plaatsvond in de arena van Pompeji tijdens een gladiatorengevecht waarbij de supporters uit Pompeji slaags raakten met de fans uit het nabijgelegen Nuceria.

In de eerste eeuw vonden de meeste mensen amusement enorm belangrijk. Belangrijke steden in het Romeinse Rijk hadden een theater, een arena of een circus, en soms zelfs alle drie. „Bij de spelen”, zegt de Atlas van het Romeinse Rijk, „ging het om gevaar en opwinding. Bij gladiatorenspelen en gevechten met wilde beesten vloeide bloed.” Wagenmenners droegen onderscheidende kleuren, en elk team vertegenwoordigde een bepaalde politieke of sociale groep in de maatschappij. Supporters raakten door het dolle heen als hun favoriete team verscheen. Wagenmenners waren zo populair dat mensen hun beeltenissen als decoratie in huis hadden, en de wagenmenners verdienden enorm veel geld.

In de steden werden ook bloedige gladiatorengevechten georganiseerd en gevechten tussen mens en dier, waarbij de mensen soms ongewapend waren. Volgens de historicus Will Durant „werden veroordeelde misdadigers, soms in huiden gekleed om op dieren te lijken, voor beesten gegooid die voor de gelegenheid hongerig waren gemaakt; de dood was in deze gevallen een afschuwelijke lijdensweg.”

Degenen die van zulk goddeloos amusement genoten waren echt ’verduisterd in hun verstand’ en hadden ’elk zedelijkheidsbegrip verloren’ (Efeziërs 4:17-19). In de tweede eeuw schreef Tertullianus: „Onder [christenen] wordt nooit iets gezegd, gezien of gehoord dat in verband staat met de gekte van het circus, de schaamteloosheid van het theater, [en] de wreedheden van de arena.” Ook ware christenen in deze tijd passen op dat ze zich niet blootstellen aan gewelddadig amusement, of het nu via boeken, de tv of games is. Ze beseffen namelijk dat Jehovah een afkeer heeft van „al wie geweld liefheeft”. — Psalm 11:5.

[Illustratie op blz. 30]

Mozaïek van een wagenmenner die gewonnen heeft

[Illustratie op blz. 30]

Fresco van een man in gevecht met een leeuwin

[Illustratie op blz. 30]

Romeins theater uit de eerste eeuw

[Verantwoording]

Ciudad de Mérida

[Illustratieverantwoording op blz. 30]

Top and bottom left: Museo Nacional de Arte Romano, Mérida