De zienswijze van de Bijbel

Is uw leven voorbestemd?

Op een ochtend reden twee mannen naar hun werk toen ze besloten een kortere weg te nemen via een straat waar een van hen vroeger had gewoond. Onderweg zagen ze vlammen uit de ramen van een huis komen. Ze zetten hun vrachtwagen stil en gebruikten de ladder die ze bij zich hadden om een moeder en haar vijf kinderen te redden. „Misschien moest het wel zo zijn”, aldus een krantenbericht over het voorval.

VEEL mensen geloven dat alles wat hun overkomt, goed of slecht, door een hogere macht is bepaald. Zo schreef de zestiende-eeuwse hervormer Johannes Calvijn: „De predestinatie noemen wij het eeuwig voornemen en besluit Gods, waardoor Hij bij Zichzelf vastgesteld heeft, wat Hij wilde, dat met een ieder mens zal geschieden. Want alle mensen worden niet met gelijke conditie geschapen. Voor sommigen wordt het eeuwige leven, voor anderen het eeuwige oordeel verordineerd.”

Bepaalt God echt van tevoren onze daden en onze uiteindelijke bestemming? Wat zegt de Bijbel hierover?

De ’logica’ van voorbeschikking

Sommigen die geloven dat alles is voorbeschikt, redeneren zo ongeveer als volgt: God is alwetend. Hij weet dus ook wat er in de toekomst zal gebeuren. Hij weet wat ieder individu met zijn leven gaat doen, en hij weet al precies wanneer en hoe ieder mens zal sterven. Naar hun mening kan iemand als hij een beslissing moet nemen, geen andere beslissing nemen dan die God al heeft voorzien en voorbeschikt; anders zou God niet alwetend zijn. Klinkt die argumentatie u redelijk in de oren? Laten we eens bekijken wat de logische consequenties zouden zijn.

 Als de een of andere kracht uw toekomst al bepaald heeft, zou het geen zin hebben goed voor uzelf te zorgen. Wel of niet roken zou geen verschil maken voor uw gezondheid of die van uw kinderen. Een gordel dragen bij het autorijden zou geen effect hebben op uw veiligheid. Maar die redenatie klopt niet. Uit de statistieken blijkt dat er minder slachtoffers vallen als mensen voorzorgsmaatregelen nemen. Onvoorzichtigheid kan tot tragedies leiden.

Er zijn nog meer argumenten. Als God ervoor kiest alles van tevoren te weten, dan zou hij al voordat hij Adam en Eva schiep, geweten hebben dat ze hem ongehoorzaam zouden worden. Maar toen God tegen Adam zei dat hij niet van „de boom der kennis van goed en kwaad” mocht eten omdat hij anders zou sterven, wist God toen al dat Adam ervan zou eten? (Genesis 2:16, 17) Toen God tegen het eerste mensenpaar zei: „Weest vruchtbaar en wordt tot velen en vult de aarde en onderwerpt haar, en hebt de vissen der zee en de vliegende schepselen van de hemel en elk levend schepsel dat zich op de aarde beweegt, in onderworpenheid”, wist hij toen al dat hun schitterende vooruitzicht op leven in een paradijs tot mislukking gedoemd was? Natuurlijk niet. — Genesis 1:28.

Als we het idee dat God alles van tevoren weet verder doortrekken, dan zou dat inhouden dat hij verantwoordelijk is voor alles wat er gebeurt — ook voor oorlogen, onrecht en lijden. Is dat zo? Het antwoord wordt duidelijk als we kijken naar wat God over zichzelf zegt.

’Gij moet kiezen’

De Bijbel zegt dat ’God liefde is’ en dat hij ’gerechtigheid liefheeft’. Hij heeft zijn volk altijd aangespoord: „Haat het kwade en hebt het goede lief” (1 Johannes 4:8; Psalm 37:28; Amos 5:15). Bij talloze gelegenheden heeft hij zijn getrouwe aanbidders aangemoedigd een deugdzame levenswijze te kiezen. Toen Jehovah bijvoorbeeld in de oudheid een verbond sloot met het volk Israël, zei hij via Mozes tegen hen: „Ik neem heden de hemel en de aarde tegen u tot getuigen, dat ik u het leven en de dood heb voorgelegd, de zegen en de vervloeking; en gij moet het leven kiezen, opdat gij moogt blijven leven, gij en uw nageslacht” (Deuteronomium 30:19). Bepaalde God al van tevoren welke keus deze personen zouden maken? Blijkbaar niet.

Jozua, een leider van Gods volk in de oudheid, zei met klem tegen zijn volksgenoten: „Kiest dan heden zelf wie gij zult dienen . . . Maar wat mij en mijn huisgezin betreft, wij zullen Jehovah dienen” (Jozua 24:15). Gods profeet Jeremia deed in dezelfde trant de aansporing: „Gehoorzaam alstublieft de stem van Jehovah in hetgeen ik tot u spreek en het zal u goed gaan en uw ziel zal blijven leven” (Jeremia 38:20). Zou een rechtvaardige God van liefde mensen aanmoedigen het juiste te doen zodat ze een beloning kunnen krijgen als hij wist dat ze gedoemd waren te falen? Nee, dat zou hypocriet zijn.

Als er dus goede of slechte dingen in uw leven gebeuren, is dat niet omdat dat onvermijdelijk is. Vaak zijn „onvoorziene gebeurtenissen” gewoon het gevolg van de beslissingen van andere mensen — soms verstandige, soms onverstandige beslissingen (Prediker 9:11). Uw toekomst is dus niet voor u uitgestippeld, en uw eigen keuzes zullen bepalen hoe uw eeuwige toekomst eruitziet.

WAT DENKT U?

▪ Heeft God van tevoren bepaald dat Adam en Eva zouden zondigen? — Genesis 1:28; 2:16, 17.

▪ Welke eigenschappen van God maken voorbeschikking onmogelijk? — Psalm 37:28; 1 Johannes 4:8.

▪ Welke verantwoordelijkheid hebt u? — Jozua 24:15.

[Inzet op blz. 13]

Uit statistieken blijkt dat er minder slachtoffers vallen als mensen voorzorgsmaatregelen nemen