„Machines ter vernietiging” voorspeld

’s Mensen duivelse brein is er altijd op uit de vruchten van zijn talenten aan te wenden voor het onderwerpen, uitroeien of bedreigen van zijn medeschepselen. — Horace Walpole, achttiende-eeuwse Engelse schrijver.

DE LUCHTVAART heeft de mensheid een heleboel voordelen opgeleverd. Desondanks zijn de bovenstaande woorden van Horace Walpole heel waar gebleken! Zelfs voordat vliegen een realiteit werd, dachten mensen al na over de vele manieren waarop vliegmachines gebruikt konden worden als oorlogswerktuigen.

In 1670, ruim honderd jaar voor de eerste bemande ballonvaart, wees de Italiaanse jezuïet Francesco Lana op de mogelijkheid dat „God nooit zou toelaten dat zo’n machine [luchtschip] gebouwd werd, om de talrijke gevolgen te voorkomen die de burgerlijke en politieke regering zouden kunnen verstoren”. En met een vooruitziende blik voegde hij eraan toe: „Want iedereen beseft toch dat geen enkele stad nog veilig zal zijn voor verrassingsaanvallen, aangezien het luchtschip op om het even welk uur precies boven het marktplein kan verschijnen en er zijn bemanning kan laten uitstappen? Hetzelfde zou kunnen gebeuren in de binnenplaats van iemands huis en op schepen die de oceaan oversteken . . . Zelfs al zou het niet neerdalen, het zou ijzeren voorwerpen naar beneden kunnen gooien waardoor het vaartuig kapseist en mensen verdrinken, en de schepen zouden in brand gezet kunnen worden door vuurpotten, kogels en bommen.”

Toen aan het eind van de achttiende eeuw uiteindelijk ballons gevuld met hete lucht of waterstofgas verschenen, vreesde Walpole dat deze luchtvaartuigen al gauw „machines ter vernietiging van het mensdom” zouden worden. En inderdaad, eind 1794 begonnen Franse generaals gasballonnen te gebruiken om vijandelijke linies te verkennen en troepenbewegingen te dicteren. Er werden ook ballonnen gebruikt in de Amerikaanse Burgeroorlog en in de Frans-Duitse Oorlog (1870/1871). En tijdens de twee wereldoorlogen van de vorige eeuw werden ballonnen op grote schaal voor verkenningsmissies gebruikt door Amerikaanse, Britse, Duitse en Franse troepen.

In de Tweede Wereldoorlog werd de ballon inderdaad een instrument des doods toen het Japanse leger negenduizend onbemande ballonnen met bommen geladen in de richting van de Verenigde Staten stuurde. Ruim 280 van die ballonnen bereikten Noord-Amerika.

Gevechtsvliegtuigen verwacht

Ook het vliegtuig werd al vanaf het begin als een potentiële oorlogsmachine bezien. Alexander Graham Bell zei in 1907: „Slechts heel weinig mensen beseffen dat Amerika momenteel op het punt staat een vraagstuk op te lossen dat de oorlogvoering over de hele wereld radicaal zal veranderen — ik heb het over de bouw van een geschikt gevechtsvliegtuig.” The New York Times haalde in datzelfde jaar de volgende woorden aan van de ballonvaarder Thomas T. Lovelace:  „In zo’n twee tot vijf jaar zal elk belangrijk land oorlogsluchtschepen en luchtschipvernietigers hebben zoals ze nu torpedoboten en torpedojagers hebben.”

Slechts drie maanden later sloot de Verbindingsdienst van het Amerikaanse leger een contract met de gebroeders Wright om het eerste oorlogsvliegtuig te bouwen. Een artikel in The New York Times van 13 september 1908 legde uit waarom het leger belangstelling had voor het vliegtuig: „Men zou een granaat in de schoorsteenpijp van een oorlogsschip kunnen laten vallen, die enorme schade aan de machinerie zou toebrengen en zijn vernietigingswerk zou voltooien door de stoomketels op te blazen.”

Zoals Bell gezegd had, bleef het vliegtuig ’de oorlogvoering in de hele wereld radicaal veranderen’. In 1915 hadden vliegtuigbouwers een naar voren gerichte gesynchroniseerde mitrailleur ontwikkeld die tussen de roterende propellerbladen afgevuurd kon worden. Naast jachtvliegtuigen kwamen er ook al snel bommenwerpers, die tijdens de Tweede Wereldoorlog steeds groter en krachtiger werden. Op 6 augustus 1945 werd door een B-29 Superfortress de eerste in de oorlogvoering gebruikte atoombom afgeworpen, die de Japanse stad Hiroshima in de as legde en uiteindelijk honderdduizend mensen doodde.

Slechts twee jaar daarvoor, in 1943, had Orville Wright in besloten kring gezegd dat hij het betreurde dat het vliegtuig was uitgevonden. In de twee wereldoorlogen, zo zei hij, was het echt een verschrikkelijk wapen geworden. En sindsdien is met de productie van lasergestuurde raketten en doelzoekende bommen het vermogen om te doden alleen nog maar toegenomen in deze tijd waarin ’natie tegen natie is opgestaan’. — Mattheüs 24:7.

[Illustraties op blz. 22, 23]

1. Onbemande ballon met lading bommen

2. Sperballon

[Verantwoording]

Library of Congress, Prints & Photographs Division, FSA/OWI Collection, LC-USE6-D-004722

3. B-29 Superfortress

[Verantwoording]

USAF photo

4. Jachtbommenwerper F/A-18C Hornet

5. Stealthbommenwerper F-117A Nighthawk

[Verantwoording]

U.S. Department of Defense