Robots — Wat kunnen ze tegenwoordig?

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN JAPAN

ROBOTS. Waar denkt u aan bij dit woord? Sommige mensen zien robots als vriendelijke, hulpvaardige partners. Er zijn ook mensen die ze als een bedreiging zien, als machines met een superieure intelligentie die op een dag mensen zouden kunnen verdringen. Voor veel anderen horen robots echter meer in sciencefiction thuis dan in het echte leven.

Wat is de huidige situatie? Volgens een onderzoek dat in 2006 werd uitgevoerd door de IFR (International Federation of Robotics) worden er in de wereld naar schatting een miljoen industriële robots gebruikt, waarvan bijna de helft in Azië. Waarom is er zo veel vraag naar?

Wat robots doen

Stel u een arbeider voor die altijd op zijn werkplek aanwezig is, nooit klaagt en zonder moe te worden zeven dagen per week 24 uur per dag kan werken. Dat is precies wat industriële robots doen die massaal onderdelen produceren voor auto’s en elektrische en huishoudelijke apparaten. Het is heel toepasselijk dat het woord robot van het Tsjechische robota komt, wat „dwangarbeid” betekent. In 2005 was er in de auto-industrie volgens schattingen één robot op tien arbeiders!

Maar ook buiten de fabrieken worden robots ingezet. Tegenwoordig zijn er robots die voorzien zijn van spraakherkenningssoftware, gyroscopen, draadloze communicatiesystemen, gps, of allerlei warmte-, druk-, ultrageluid-, stralings- en chemische sensoren. Robots zijn krachtiger en veelzijdiger dan ooit en voeren taken uit die nog maar een paar jaar geleden onmogelijk werden geacht.

▪ Dienstverlening. Een ziekenhuis in Groot-Brittannië heeft een apotheekrobot die binnen enkele seconden medicijnen haalt en uitreikt. De Amerikaanse posterijen hebben een hele reeks robots om pakketten te sorteren, op te tillen en op te stapelen. Slangvormige robots kunnen in krappe ruimtes, bijvoorbeeld binnen in de vleugels van een vliegtuig, inspecties of reparaties uitvoeren.

 ▪ Gezelschap. In een verzorgingstehuis in Japan mogen oudere patiënten om de beurt een schattig, harig robotzeehondje aaien. Het zeehondje reageert op aanraking, licht, geluid en temperatuur, en zelfs op de manier waarop hij wordt vastgehouden. Het kan het gedrag van een zeehond imiteren en reageren door geluidjes te maken, met zijn ogen te knipperen en zijn vinpoten te bewegen. Het robotzeehondje, dat volgens zeggen een fundamentele behoefte aan gezelschap vervult, wordt gebruikt als een vorm van therapie.

▪ Medisch. Een robot met drie armen staat over een patiënt heen gebogen. Een paar meter ervandaan tuurt een chirurg door de kijkglazen van een grote console naar een driedimensionaal beeld van het hart van zijn patiënt. De chirurg bestuurt de armen van de robot terwijl die snijdt en hecht om een defecte hartklep te repareren. Dit systeem maakt minimaal invasieve chirurgische ingrepen mogelijk: de robot beweegt met een buitengewone precisie, zodat er een minder grote wond ontstaat, met minder bloedverlies en een sneller herstel van de patiënt als resultaat.

▪ Huishouden. U hoeft maar op een knopje te drukken en een schijfvormige robot begint uw vloer te stofzuigen. De robot beweegt zich in een steeds grotere spiraal en stuurt langs de wanden, waardoor hij uiteindelijk de indeling van de kamer ’leert kennen’. Hij herkent trappen en vermijdt ze. Wanneer de robot klaar is stopt hij automatisch en gaat hij terug naar zijn oplaadstation. Van dit soort stofzuigrobots zijn er momenteel ruim twee miljoen in gebruik.

 ▪ Ruimtevaart. Een robotwagentje met zes wielen genaamd Spirit verkent het oppervlak van Mars. Met wetenschappelijke instrumenten en gereedschappen die aan zijn robotarm zijn bevestigd, onderzoekt Spirit de samenstelling van rots- en grondmateriaal. Met zijn ingebouwde camera’s heeft Spirit meer dan 88.500 foto’s van Mars genomen — van het terrein, de kraters, wolken, stofstormen en zonsondergangen. Spirit is een van de robotwagentjes die momenteel op Mars rondrijden.

▪ Reddingsoperaties. Onder het rokende puin van een oververhitte hoop verwrongen stalen balken en verbrijzeld beton van de ingestorte torens van het World Trade Center gingen zeventien robots ter grootte van een basketbal op zoek naar overlevenden. Sinds die tijd zijn er nog geavanceerdere modellen ontwikkeld, zoals die hieronder.

▪ Onder water. Wetenschappers gebruiken geheel autonome onderwatervoertuigen om het laatste onontdekte stukje aarde, de oceaan, in kaart te brengen. Deze onbemande robotvoertuigen voorzien in hun eigen energiebehoefte. Andere onderwatertoepassingen zijn reddingsoperaties, inspectie van telecommunicatiekabels, het traceren van walvissen en het opsporen en onschadelijk maken van mijnen.

In hoeverre lijken ze op mensen?

Al eeuwenlang droomt de mens ervan een humanoïde te bouwen, een robot die op de mens lijkt. Maar die droom  was technisch wel erg hoog gegrepen. „De complexiteit van het bouwen van supercomputers, het optrekken van wolkenkrabbers of zelfs het ontwerpen van complete steden valt in het niet bij de opgave om machines toe te rusten met een motoriek als van een mens, een kunstmatig vermogen om te zien, ruiken, horen en tasten, plus iets wat de menselijke intelligentie ook maar enigszins benadert”, merkte het tijdschrift Business Week op.

Neem bijvoorbeeld de op het oog eenvoudige taak om een robot te maken die kan lopen. Nadat Japanse wetenschappers elf lange jaren en tientallen miljoenen dollars aan onderzoek en ontwikkeling hadden besteed, werd deze verbazingwekkende technische mijlpaal in september 1997 bereikt. Inmiddels zijn er al humanoïden ontwikkeld die trappen kunnen lopen, kunnen rennen en dansen, een dienblad met dingen erop kunnen dragen, een karretje kunnen voortduwen en zelfs weer kunnen opstaan als ze vallen.

Wat brengt de toekomst?

Hoe ziet de toekomst van robots eruit? De NASA is bezig met de ontwikkeling van een robonaut, een humanoïde die gevaarlijke taken in de ruimte kan verrichten. Volgens Bill Gates, die aan het roer heeft gestaan van de pc-revolutie, is het waarschijnlijk dat robots een grote rol gaan spelen in het leven van ouderen door letterlijke hulp te bieden en zelfs als gezelschap te dienen.

In een rapport van de Japanse regering wordt op soortgelijke manier een beeld geschetst van een maatschappij in 2025 waarin naast mensen robots bestaan die als verzorger optreden, helpen bij het grootbrengen van kinderen en huishoudelijke klusjes doen. Rond 2050 hopen onderzoekers een geheel uit robots bestaand voetbalteam te hebben gemaakt dat een menselijk team kan verslaan. En men hoopt ook binnen enkele tientallen jaren machines te ontwikkelen die in staat zijn de intelligentie van de mens te overtreffen.

Niet iedereen is even optimistisch over de uitkomst van deze misschien wat gewaagde voorspellingen. Over de technische uitdagingen zei Jordan B. Pollack, onderzoeker op het terrein van kunstmatige intelligentie: „We hebben totaal onderschat wat een goede programmeur Moeder Natuur is.”

Het valt nog te bezien hoeveel vooruitgang er met robots zal worden geboekt. Maar één ding is zeker: het vermogen om lief te hebben, en wijsheid, gerechtigheid en macht aan te wenden zal altijd een uniek kenmerk van de mens blijven. Waarom? De Bijbel zegt duidelijk dat in tegenstelling tot andere levende schepselen alleen de mens naar Gods beeld is gemaakt (Genesis 1:27). Mensen zijn geen koude, berekenende automaten. Ze hebben een vrije wil, een bewustzijn en het vermogen om God te aanbidden. Dat is een goede reden om een hechte band met onze Schepper, Jehovah God, te willen hebben. — Jakobus 4:8.

[Illustratieverantwoording op blz. 16]

Courtesy Aaron Edsinger

Courtesy OC Robotics

[Illustratieverantwoording op blz. 17]

Courtesy AIST

© 2008 Intuitive Surgical, Inc.

Courtesy iRobot Corp.

[Illustratieverantwoording op blz. 18]

Top: NASA/JPL-Solar System Visualization Team; left: NASA/JPL/Cornell University

© The RoboCup Federation

Greg McFall/NOAA/Gray’s Reef National Marine Sanctuary

[Illustratieverantwoording op blz. 19]

© 2007 American Honda Motor Co., Inc.