Toeval of ontwerp?

Het verdedigingsmechanisme van de kever

▪ De bombardeerkever, die zo’n twee centimeter groot is, staat bekend om zijn unieke verdedigingsmechanisme. Als hij wordt bedreigd, sproeit hij uit zijn achterlijf een gloeiend hete, stinkende vloeistof en stoom, en daarmee weert hij spinnen, vogels en zelfs kikkers af.

Wetenswaardigheid: Deze kever is uitgerust met een paar klieren met een opening aan het uiteinde van zijn achterlijf. Elke klier heeft een reservoir met daarin een zuur en waterstofperoxide, en een reactieruimte die gevuld is met in water opgeloste enzymen. Om zichzelf te beschermen kan het insect de oplossing vanuit de reservoirs in de reactieruimten persen, waardoor er een chemische reactie op gang wordt gebracht. Het resultaat? Een aanvaller wordt besproeid met stinkende chemicaliën, water en stoom, met een temperatuur van wel 100 graden Celsius. De ruimten zijn nog geen millimeter groot, en toch kan de kever de snelheid, richting en dichtheid van zijn giftige straal veranderen.

Onderzoekers hebben de bombardeerkever bestudeerd om erachter te komen hoe ze doeltreffender en ecologisch verantwoorde vernevelingssystemen kunnen ontwikkelen. Ze hebben ontdekt dat de kever niet alleen eenrichtingsinlaatkleppen gebruikt om chemische stoffen in de reactieruimten te laten vloeien, maar dat hij ook een decompressieklep heeft om ze uit te stoten. Ingenieurs hopen de op de bombardeerkever gebaseerde spuittechniek te gebruiken in automotoren, brandblussers, en hulpmiddelen om medicijnen toe te dienen, zoals inhalators. Professor Andy McIntosh van de Universiteit van Leeds (Engeland) zegt: „Tot nu toe had nog niemand de kever bestudeerd zoals wij dat hebben gedaan — vanuit natuurkundig en technisch perspectief — en we hadden ons niet gerealiseerd hoeveel we van hem konden leren.”

Wat denkt u? Is het ingewikkelde systeem van kleppen, verbranding en explosie van de bombardeerkever bij toeval ontstaan of is het ontworpen?

[Illustratieverantwoording op blz. 18]

Oxford Scientific/photolibrary