Is er nog wel genoeg water?

AFSPELEN

Is er nog wel genoeg water?

Een Oezbeeks gezegde luidt: „Waar het water opraakt, houdt het leven op.” Sommige deskundigen zullen misschien zeggen dat die woorden eerder profetisch dan spreekwoordelijk klinken. Elk jaar sterven er zo’n twee miljoen mensen als gevolg van slechte sanitaire voorzieningen en besmet water. Negentig procent van de slachtoffers bestaat uit kinderen.

HOE komt u aan water? Hoeft u alleen maar de kraan open te draaien? Of moet u, zoals in sommige landen heel gewoon is, een flink eind lopen, in de rij staan en vervolgens een zware emmer met de kostbare vloeistof naar huis dragen? Kost het u dagelijks een paar uur om water te halen, alleen al om te kunnen wassen en koken? In veel landen is water inderdaad zo schaars en zo moeilijk verkrijgbaar. Diane Raines Ward schreef in haar boek over problemen rond waterschaarste dat 40 procent van de wereldbevolking „water uit bronnen, rivieren, vijvers of poelen haalt” (Water Wars — Drought, Flood, Folly, and the Politics of Thirst). In sommige landen zijn vrouwen wel zes uur bezig om water voor hun gezin te halen, waarbij ze jerrycans torsen die eenmaal gevuld ruim twintig kilo wegen.

Ruim een derde van de wereldbevolking heeft te maken met een ernstige water- en sanitatiecrisis. Het probleem is het ergst in Afrika, waar zes op de tien mensen niet eens een behoorlijk toilet hebben — een factor die volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie bijdraagt tot „de overdracht van bacteriën, virussen en parasieten die worden aangetroffen in menselijke uitwerpselen en die (...) waterbronnen, grond en voedsel besmetten”. Die besmetting, zegt het rapport, „is een voorname oorzaak van diarree, de op een na belangrijkste doodsoorzaak van kinderen in ontwikkelingslanden, en leidt tot andere ernstige ziekten zoals cholera, schistosomiasis en trachoom”.

Water is wel vloeibaar goud genoemd, de olie van de 21ste eeuw. Toch gaan landen vaak zo verkwistend met deze kostbare vloeistof om dat hun hoofdrivieren nauwelijks nog water in zee kunnen laten stromen. Omdat irrigatie en verdamping hun tol eisen, drogen belangrijke rivieren op. Dat is bijvoorbeeld het geval met de Colorado in het westen van de Verenigde Staten, de Yangzi Jiang in China, de Indus in Pakistan, de Ganges in India en de Nijl in Egypte. Wat wordt er gedaan om de crisis te bestrijden? Wat is de uiteindelijke oplossing?

[Kader/Illustratie op blz. 3]

WATERVOORRADEN IN GEVAAR

▪ „Het Aralmeer in Centraal-Azië was in 1960 het op drie na grootste meer ter wereld. Tegen 2007 was het geslonken tot 10 procent van zijn oorspronkelijke afmetingen” (Scientific American).

▪ De Grote Meren van de Verenigde Staten en Canada, het Eriemeer, Huronmeer, Michiganmeer, Ontariomeer en Bovenmeer, slinken in „alarmerend tempo” (The Globe and Mail).

▪ Ooit verwerkte de fabriek in Deniliquin (Australië) genoeg rijst om aan de behoeften van 20 miljoen mensen te voldoen. Nu is de rijstoogst echter met 98 procent afgenomen en de fabriek is in december 2007 gesloten. Dat kwam door „zes lange jaren van droogte” (The New York Times).

[Illustratie]

Een verlaten boot waar ooit het Aralmeer was

[Verantwoording]

[Kader/Kaarten op blz. 4]

’RIVIEREN EN BEKEN KOMEN DROOG TE LIGGEN’

„Het Tsjaadmeer in Afrika, ooit een herkenningspunt voor astronauten die om de aarde cirkelden, is nu vanuit de ruimte moeilijk te traceren. Sinds de jaren zestig is het meer, dat omgeven wordt door [Kameroen,] Tsjaad, Niger en Nigeria, (...) met 95 procent geslonken. Door de stijgende vraag naar irrigatiewater in het gebied komen de rivieren en beken waarvan het meer voor zijn bestaan afhankelijk is, droog te liggen. Daardoor zal het Tsjaadmeer binnenkort misschien wel helemaal verdwijnen, en zullen toekomstige generaties niet eens meer weten waar het lag” (Plan B 2.0 — Rescuing a Planet Under Stress and a Civilization in Trouble, door Lester R. Brown).

[Kaarten]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

■ water

☒ vegetatie

□ land

1963

NIGER

TSJAAD

Tsjaadmeer

NIGERIA

KAMEROEN

2007