De twee gezichten van Boekarest

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN ROEMENIË

OP HET eerste gezicht lijkt het silhouet van Boekarest gedomineerd te worden door één enkel gebouw: het Parlementspaleis (1), in de communistische periode bekend als het Huis van het Volk. Deze strengheid uitstralende kolos, een van de grootste gebouwen ter wereld, is een belangrijke toeristische trekpleister van de stad.

In sommige opzichten vormt het paleis het moderne gezicht van Boekarest. Maar de plaatselijke bewoners hebben gemengde gevoelens over het kolossale gebouw. Bewoners hopen dat bezoekers ook het andere gezicht van de stad zullen waarderen, namelijk de aantrekkelijke architectuur uit het verleden.

Een hoofdstad met een roemrijk begin

In 1862 werd Boekarest hoofdstad van de staat Roemenië. In de tweede helft van de negentiende eeuw ontwikkelde de stad zich in een snel tempo. Langs de lommerrijke boulevards verscheen het ene indrukwekkende maar sierlijke openbare gebouw na het andere, ontworpen door Franse architecten. Wegens de vele parken, tuinen en pleinen werd Boekarest een tuinstad genoemd. Het was ook een van de eerste steden in de wereld die verlicht werden met straatlantaarns die op olie brandden. In 1935 werd de Arcul de Triumf (2), naar het voorbeeld van de Arc de Triomphe aan de Champs-Élysées in Parijs, opgericht aan de schitterende Kiseleffweg. Door het pittoreske aanzien van de stad had een Fransman zich makkelijk thuis kunnen wanen. Boekarest werd zelfs „Klein Parijs” of „Parijs van het Oosten” genoemd.

Na de Tweede Wereldoorlog onderging Boekarest, dat nu onder communistisch bewind stond, drastische veranderingen. Ongeveer een derde van de binnenstad, waar zich veel historische monumenten bevonden, werd met de grond gelijkgemaakt om plaats te maken voor flatgebouwen. Alleen al in 1960 en 1961 werden zo’n 23.000 flats gebouwd. In 1980 werd er een begin gemaakt met de plannen voor het Huis van het Volk. Er kwamen uiteindelijk honderden kroonluchters in te hangen en er was een schuilkelder op negentig meter onder de grond. Met zijn ruim 360.000 vierkante meter vloeroppervlak, twaalf verdiepingen en 1100 kamers is het drie keer zo groot als het paleis van Versailles in Frankrijk. Enorme delen van de oude stad werden afgebroken voor de bouw van het paleis en de brede boulevard — breder dan de Champs-Élysées — die tot aan de voorzijde van het gebouw leidt. Voor degenen die Boekarest vóór die tijd hadden gekend, werd de stad bijna onherkenbaar.

Voor veel plaatselijke bewoners is de imposante aanwezigheid van het paleis een onaangename herinnering aan de bouwer ervan: wijlen dictator Nicolae Ceauşescu. Gedreven door het verlangen een monument ter ere van zichzelf op te richten, nam hij bijna zevenhonderd architecten in dienst en tienduizenden arbeiders, die 24 uur per dag in drie ploegen aan het project zwoegden. Toen zijn regime in 1989 instortte, was het gebouw nog steeds niet af, hoewel het tegen die tijd al ongeveer een miljard euro had gekost.

Het andere gezicht

Het gedeelte van de oude stad dat is overgebleven, toont een heel ander gezicht van de stad. Daar kun je nog steeds de elegante architectuur van het oude Boekarest bewonderen. En in het Dorpsmuseum (3) (een van de vele museums in de stad) kun je een indruk krijgen van de verschillende manieren van leven op het Roemeense platteland. In een vredig park aan de oevers van een meer werden ruim vijftig boerenwoningen en andere gebouwen uit heel Roemenië zorgvuldig opnieuw opgebouwd, waardoor een fascinerende verzameling is ontstaan. Elk huis is een museum op zich en toont de werktuigen, beroepen en de huiselijke sfeer van een heel ander Roemenië dan het huidige Boekarest.

Er is niet echt een scheiding tussen de historische en de moderne gedeelten van de stad. Het is niet ongewoon om gebouwen uit heel verschillende tijdvakken naast elkaar (4) te zien staan. De twee gezichten van Boekarest zijn dus met elkaar verweven in een stad met elementen uit zowel het heden als het verleden.

 [Illustraties op blz. 10]

1 Parlementspaleis

2 Arcul de Triumf

3 Dorpsmuseum

4 Gebouwen uit heel verschillende tijdvakken naast elkaar

[Verantwoording]

© Sari Gustafsson/hehkuva/age fotostock