Begeleiding door ouders is essentieel

„Vroeger hoefden we er alleen maar op te letten dat er niet te veel tv werd gekeken. Nu hebben we games, computers en mobieltjes. Dat is voor jonge kinderen overweldigend, en er ontstaan gedragspatronen door die lijken op verslavingspatronen (...) Hun hersenen raken gewend aan te veel auditieve en visuele prikkels — en bij afwezigheid van die prikkels weten ze niet wat ze moeten doen.” — Mali Mann (arts).

WE LEVEN in een wereld die dankzij de technologische vooruitgang in toenemende mate online is. Veel jongeren gaan niet van huis zonder hun mediaspeler of mobieltje. Deze en andere apparaatjes krijgen steeds meer vermogen en functies en worden bovendien alsmaar goedkoper. Als gevolg daarvan zal de huidige stroom van technologie misschien alleen maar toenemen, waardoor het voor ouders een nog grotere uitdaging wordt om hun kinderen leiding en onderricht te geven.

Ouders kunnen die uitdaging aan wanneer ze twee belangrijke dingen doen. Ten eerste: Erken de waarheid van Spreuken 22:15: „Kinderen zijn tot dwaasheden geneigd, alleen straf zal ze ervan afbrengen” (Groot Nieuws Bijbel). Ten tweede: Besef hoeveel invloed technologie op kinderen kan hebben, in positieve of in negatieve zin. Zorg ervoor dat die invloed positief is.

Begin er vroeg mee

In veel gezinnen is de tv het eerste apparaat waarmee een kind in zijn leven geconfronteerd wordt. Vaak wordt de tv zelfs de babysitter. Toch zijn sommige deskundigen op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg van mening dat vroegtijdige en buitensporige blootstelling aan televisie ertoe kan leiden dat een kind geen zin meer heeft in lichaamsbeweging, soms het verschil tussen fantasie en werkelijkheid niet meer weet, last krijgt van emotionele problemen en zich later op school moeilijk kan concentreren. Volgens dr. Mali Mann wordt bij kinderen soms zelfs „de foute diagnose aandachtstekortstoornis [ADD] of ADHD gesteld of krijgen ze ten onrechte het etiket bipolaire stoornis opgeplakt”. Om die reden geven sommige deskundigen het advies kinderen onder de twee jaar geen tv te laten kijken.

„Het belangrijkste wat er in de eerste paar jaar van het leven van een kind plaatsvindt is de vorming van een hechte band met zijn ouders”, zegt dr. Kenneth Ginsburg, woordvoerder van de Amerikaanse Academie voor Kindergeneeskunde. Die relatie wordt gesmeed wanneer ouders met hun kleintje praten en spelen en wanneer ze hem voorlezen. En zoals veel ouders weten, gaan kinderen aan wie regelmatig wordt voorgelezen, van lezen houden, wat ook heel waardevol is.

Uiteraard kan kennis van computers en verwante technologie voor miljoenen kinderen belangrijk of zelfs essentieel zijn. Maar als u bij uw kinderen bespeurt dat ze uitzonderlijk veel aandacht besteden aan computers, games, internet en dergelijke kan het verstandig zijn hun belangstelling wat te verbreden. Hoe kunt u dat doen? Laat uw kind zien hoe leuk het is om bijvoorbeeld te knutselen of een muziekinstrument te bespelen — activiteiten die zinvol, afwisselend, fascinerend of stimulerend zijn.

Een goedgekozen bezigheid kan meer betekenen dan een prettig tijdverdrijf. Het kan uw kind ook helpen geduld, doorzettingsvermogen, zelfbeheersing en creativiteit te ontwikkelen — eigenschappen die essentieel zijn om te slagen in het echte leven, waar problemen niet altijd met een muisklik op te lossen zijn.

Kinderen hebben „wijsheid en denkvermogen” nodig

In de Bijbel krijgen volwassenen en kinderen de aansporing hun denkvermogen te ontwikkelen  (Romeinen 12:1; Spreuken 1:8, 9; 3:21). Dat stelt iemand in staat te onderscheiden wat goed en kwaad is, en ook wat verstandig en onverstandig is. Ter illustratie: Het is niet verboden om uren te besteden aan gamen of tv-kijken, maar is het verstandig? Het is ook niet verboden om de laatste snufjes op softwaregebied te kopen, maar is het verstandig? Hoe kunt u uw kinderen helpen een verstandige kijk te ontwikkelen op het gebruik van technologie?

▪ Leg uit wat de gevaren zijn. Op het gebied van de technologie leren kinderen misschien snel, maar omdat het hun aan wijsheid en ervaring ontbreekt, zijn ze vaak naïef. Laat hun dus zien welke gevaren ze moeten vermijden en hoe ze dat kunnen doen. Denk bijvoorbeeld eens aan netwerksites. Zulke sites mogen jongeren dan wel in de gelegenheid stellen hun identiteit te uiten en andere jongeren te ontmoeten, maar het zijn ook ’winkelcentra’ voor pedofielen en anderen met slechte bedoelingen (1 Korinthiërs 15:33). * Verstandige ouders dringen er daarom bij hun kinderen op aan op internet geen persoonlijke gegevens te onthullen. *

Uiteraard hebben kinderen recht op privacy, afhankelijk van de mate van volwassenheid die ze hebben bereikt. Maar als ouder hebt u van God zowel de autoriteit als de verantwoordelijkheid gekregen om uw kinderen op te voeden en te begeleiden (Spreuken 22:6; Efeziërs 6:4). Hopelijk zullen ze uw bezorgdheid niet als overbodige bemoeizucht zien maar als een uiting van uw onzelfzuchtige liefde.

„Maar”, zegt u misschien, „hoe kan ik mijn kinderen nu helpen als ik de apparatuur die ze gebruiken zelf niet snap?” Waarom zou u niet op zijn minst enkele basisdingen leren? Melba, die in de negentig is, was al ver in de tachtig toen ze aan een computer begon. Ze zegt: „In het begin wilde ik dat ding wel uit het raam gooien. Maar na een paar maanden kreeg ik het door en nu kan ik moeiteloos e-mails versturen en er andere dingen mee doen.”

▪ Stel grenzen. Als uw kind zich afzondert en uren achtereen doorbrengt met tv-kijken, internetten of gamen, zou u kunnen bepalen dat de tv of computer op sommige plekken en tijden niet mag worden gebruikt. Dat kan uw zoon of dochter helpen de waarde in te zien van het volgende Bijbelse principe: „Voor alles is er een vastgestelde tijd.” Dat betekent dat er een tijd is voor het gezin, voor vrienden, voor huiswerk, voor maaltijden, voor lichaamsbeweging, enzovoorts (Prediker 3:1). Redelijke regels waaraan consequent de hand wordt gehouden, geven structuur aan het gezinsleven en helpen kinderen goede manieren, medegevoel en vriendelijkheid te ontwikkelen.

In het laatste artikel van deze serie zullen we enkele principes bekijken die iedereen — jong en oud — kunnen helpen om niet alleen een verstandig maar ook een spaarzaam gebruik van technologie te maken.

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 7]

Kinderen hebben behoefte aan een grote verscheidenheid aan activiteiten die hun blik verruimen en geduld en doorzettingsvermogen bevorderen