De Mont Blanc — Het dak van Europa

DE Zwitserse natuuronderzoeker Horace Bénédict de Saussure (1740-1799) was als kind al gefascineerd door het imposante bergmassief dat nu bekendstaat als de Mont Blanc, het hoogste deel van de Alpen. Onder de indruk van de ontoegankelijkheid ervan loofde hij later een beloning uit voor degene die als eerste de 4807 meter hoge top zou bereiken. De vroegste georganiseerde pogingen om de top te bedwingen vonden plaats in 1741. Maar pas in augustus 1786 bereikten twee inwoners van het Franse Chamonix — Jacques Balmat, een kristallenzoeker, en Michel-Gabriel Paccard, een arts — de top van de Mont Blanc. Het jaar daarop bereikte De Saussure het hoogste punt van West-Europa met een wetenschappelijke expeditie, en in 1788 beklom hij de Col du Géant, waar hij zeventien dagen bivakkeerde. Dat waren de eerste vastgelegde staaltjes van alpinisme als sport.

In 1855 bedwong een team onder leiding van Italiaanse gidsen een andere wand van de Mont Blanc, en die beklimming was zwaarder dan de eerste. Pas negen jaar later werd de top vanaf de Italiaanse kant bereikt. Die dappere verkenners hadden geen moderne uitrusting, maar alleen stokken met een ijzeren punt. In die tijd „had men voor het bedwingen van een top, na vertrek uit het dal en het volgen van volstrekt onbekende routes, een mate van fysieke energie en wilskracht nodig die voor iemand die tegenwoordig de bergen ingaat misschien moeilijk voor te stellen is”, merkte de geograaf Giotto Dainelli op. Nu zijn zelfs de verste uithoeken van het bergmassief verscheidene keren beklommen.

De Mont Blanc ligt weliswaar midden in Europa maar werd in de oudheid als onontdekt gebied beschouwd. Het eerste document dat het bergmassief specifiek noemt, dateert uit 1088. Een kadastrale kaart die in het bezit was van de benedictijnse monniken van Chamonix noemt het rupes alba, wat „witte berg” betekent. Eeuwenlang werd de berg door de plaatselijke  bevolking echter de „vervloekte berg” genoemd vanwege de legendarische demonen en draken die er zouden wonen. Kennelijk verscheen de naam Mont Blanc in 1744 voor het eerst op een tekening, een signaal dat het snel afgelopen zou zijn met zijn onheilspellende reputatie.

Kenmerken van de bergketen

Het bergmassief van de Mont Blanc is in zijn geheel alleen vanuit het vliegtuig te zien. Het beslaat een gebied van zo’n 600 vierkante kilometer, heeft een bergketen van bijna 50 kilometer lang die Italië, Frankrijk en Zwitserland verdeelt, en diverse toppen die hoger zijn dan 4000 meter. Het bergmassief bestaat uit kristallijn gesteente en graniet dat diep in de aardkorst werd gevormd. Geologen beschouwen het als een jong bergmassief omdat het ’slechts’ 350 miljoen jaar oud is. Het granietachtige gesteente heeft door de inwerking van gletsjers en atmosferische stoffen breuken, puntige richels, pieken  en toppen van weergaloze schoonheid gekregen, die voor bergbeklimmers buitengewoon boeiend zijn.

De Mont Blanc van dichtbij

Zelfs iemand die geen ervaren klimmer is kan het centrale deel van het massief van dichtbij bekijken door de kabelbaan te nemen die in 1958 in gebruik werd genomen. Het hoogste punt dat met de kabelbaan kan worden bereikt is de Aiguille du Midi, op 3842 meter boven zeeniveau. Daar heb je een adembenemend uitzicht over de vallei van Chamonix.

Tegenwoordig kent de Mont Blanc in topografisch opzicht geen geheimen meer. In plaats daarvan biedt hij een schitterend schouwspel, vooral bij zonsopgang en zonsondergang, wanneer de stralen van de zon de koude rotswanden van het dak van Europa in alle denkbare tinten rood kleuren en hun graniet in vuur en vlam zetten.

 [Kader/Illustratie op blz. 23]

De Mont Blanctunnel — Een vooruitziende blik

„Ik zie twee valleien waar dezelfde taal wordt gesproken en waar de mensen hetzelfde zijn. Eens komt de dag dat er onder de Mont Blanc door een weg wordt aangelegd die de twee valleien verenigt.” Pas twee eeuwen later bleek dat Horace Bénédict de Saussure een vooruitziende blik had gehad. In 1814 werd bij de vorst van Piemonte en Sardinië het eerste verzoek tot de aanleg van een tunnel ingediend, maar de aanleg begon pas in 1959 en werd in 1965 voltooid. * De tunnel, die bijna twaalf kilometer lang is, begint in Italië op een hoogte van 1381 meter en eindigt in Frankrijk op 1274 meter.

Op 24 maart 1999 vond er een ramp plaats toen een vrachtwagen in de tunnel in brand vloog. De temperatuur steeg naar zo’n 1000 graden en tientallen voertuigen smolten. Negenendertig mensen vonden de dood door verstikking en zo’n dertig anderen raakten gewond. Na een onderzoek van twaalf maanden begonnen de herstelwerkzaamheden. Op 25 juni 2002 werd de tunnel ook heropend voor zwaar vrachtverkeer, ondanks de protesten van omwonenden en milieubeschermers die zeggen dat dit verkeer vervuiling veroorzaakt. Onlangs werden in vier maanden tijd 132.474 passerende voertuigen geteld.

[Voetnoot]

[Illustratie]

Monument van De Saussure in Chamonix (Frankrijk)

[Verantwoording]

Library of Congress, Prints & Photographs Division, Photochrom Collection, LC-DIG-ppmsc-04985

[Kader/Illustratie op blz. 24, 25]

DE TOUR DU MONT BLANC

Hoewel het Mont Blancmassief het domein is van ervaren klimmers en alpinisten, kunnen zelfs degenen die nog nooit hoog in de bergen zijn geweest, genieten van het natuurschoon ervan door er gewoon omheen te wandelen. Meestal worden de beste foto’s van een berg niet vanaf de top genomen maar van een afstand. De Mont Blanc is omgeven door observatieposten die een adembenemend uitzicht bieden. Mensen die van de natuur houden en geoefende wandelaars zijn, kunnen gebruikmaken van de in totaal 130 kilometer aan paden. De zogenoemde Tour du Mont Blanc is een combinatie van enkele van die paden. Het is een wandeling rond de bergtoppen die door Frankrijk, Italië en Zwitserland voert. Tijdens de Tour, die in tien etappes van tussen de drie en zeven uur per dag is verdeeld, kunt u schilderachtige vergezichten bewonderen. Iemand die niet veel tijd heeft, kan een wandeling maken op een van de vele bergen waardoor de ’reus’ wordt omringd.

[Illustratie]

Aiguille du Midi is het hoogste punt dat met de kabelbaan bereikt kan worden

[Verantwoording]

Courtesy Michel Caplain; http://geo.hmg.inpg.fr/mto/jpegs/020726/L/12.jpg

[Kaart op blz. 22]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

FRANKRIJK

ZWITSERLAND

ITALIË

Mont Blanc

[Illustratie op blz. 22]

De Saussure beklimt de Mont Blanc in 1787

[Verantwoording]

© The Bridgeman Art Library International

[Illustratie op blz. 23]

Mont Blanc