De jaguar — ’De koning van de jungle’

DE JAGUAR is de grootste katachtige van het Amerikaanse continent. Hij leeft in de jungle, moerassen, wouden, woestijnen en savannen van Midden- en Zuid-Amerika. In tegenstelling tot de meeste katachtigen voelt de jaguar zich niet alleen thuis op de grond en in bomen, maar zelfs in het water.

Stel u voor dat u naast een volwassen mannetjesjaguar staat. Hij kan wel twee meter lang zijn — de staart niet meegerekend — en 120 kilo of meer wegen. De jaguar leeft solitair en zal soortgenoten daarom alleen opzoeken met het doel om te paren. Een mannetje is met drie of vier jaar geslachtsrijp, en een vrouwtje kan al met twee jaar haar eerste jongen werpen. De draagtijd is drie tot vier maanden en het nest bestaat meestal uit twee welpen. In gevangenschap kunnen jaguars meer dan twintig jaar oud worden.

Eén bioloog zei over deze zeldzame, mysterieuze grote katachtigen: „Jaguars zijn ontzettend moeilijk te traceren! Misschien staat er wel een vlak naast me, (...) en toch kan het zijn dat ik hem niet zie.” Zijn goudgele vacht met zwarte rozetten en daarin kleinere spikkels is een goede camouflage waarmee hij ongezien in de schaduwen van het bos kan verdwijnen.

Een solitaire, stille jager

De jaguar is bedreven in de jacht. Op zijn menu staan zo’n 85 diersoorten, waaronder tapirs, herten en apen. Omdat hij zich thuis voelt in het water, vangt hij ook met gemak vissen en schildpadden. Het is wel voorgekomen dat een jaguar een volwassen paard doodde, dat vervolgens zo’n tachtig meter over droge grond sleepte en toen naar de overkant van een rivier bracht.

Deze slimme kat loert vaak stilletjes vanuit een hoge plek in een boom op zijn prooi. Als er beneden een nietsvermoedende kudde pekari’s (navelzwijnen) langskomt, gaat hij in de aanval. Met één krachtige beet doodt hij een van de dieren en springt snel terug in de boom. Daar wacht hij tot de kudde verdwenen is en haalt dan zijn prooi op.

In tegenstelling tot sommige andere katachtigen zal een jaguar niet zo snel mensen aanvallen, en er zijn ook geen gevallen bekend waarin een jaguar mensen heeft opgegeten. Mensen zijn eerder een bedreiging voor hem dan andersom.

Waarom er nog maar zo weinig zijn

Vroeger liep het gebied van de jaguar van het zuiden van de Verenigde Staten tot het zuiden van Zuid-Amerika. Inmiddels is zijn verspreidingsgebied vergeleken met honderd jaar geleden met de helft geslonken. Tot halverwege de jaren zeventig werden duizenden jaguars  voor hun huid gedood. Noord- en Zuid-Amerika exporteerden alleen al in 1968 ruim 13.500 van die huiden. In 2002 waren er naar schatting nog geen 50.000 jaguars over. Nu leven er misschien nog maar zo’n 15.000 in het wild.

Een rapport van een vereniging tot natuurbehoud bericht dat bijna 40 procent van het oorspronkelijke woongebied van de jaguar door ontbossing is vernield. Alleen al in Mexico verdwijnt er naar verluidt elke minuut een stukje habitat ter grootte van een voetbalveld. Daarom zit er voor de jaguar vaak niet veel anders op dan vee aan te vallen.

Pogingen om het dier te beschermen

Zo’n tweehonderd landen ondersteunen de reglementen van de CITES (verdrag inzake de internationale handel in bedreigde dieren en planten), die de illegale jacht op jaguars voor commerciële doelen verbieden. Ook zijn er reservaten ingesteld om de natuurlijke leefomgeving van het dier te beschermen. In 1986 werd Cockscomb Basin in Belize het eerste jaguarreservaat. En Mexico heeft op het schiereiland Yucatán meer dan 150.000 hectare tropisch woud voor het Calakmul-biosfeerreservaat beschikbaar gesteld.

Het moet nog blijken of de inspanningen tot behoud van deze ’koning van de jungle’ succes zullen hebben. Maar het is een troost te weten dat onze liefdevolle Schepper binnenkort degenen zal „verderven die de aarde verderven”. Dan zal er vrede heersen tussen mens en dier, precies zoals Hij het ooit bedoeld had (Openbaring 11:18; Jesaja 11:6-9).

[Kaart op blz. 24, 25]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

Verspreidingsgebied

□ Vroeger

▪ Nu

NOORD-AMERIKA

MIDDEN-AMERIKA

ZUID-AMERIKA