Van eikeltje tot enorme eikenboom

● Een eikeltje, dat veel weg heeft van een mini-ei in een eierdopje, laat los van de boom en valt op de grond. Het wordt gevonden door een rondscharrelende eekhoorn, die het begraaft en vervolgens vergeet, en het eikeltje ontkiemt. Na verloop van tijd groeit het uit tot een majestueuze eik, de meest kolossale boom die in de inheemse bossen van Groot-Brittannië te vinden is.

De eik, die in historische verslagen en in de mythologie vaak wordt genoemd, kan ruim duizend jaar oud worden. Sommige exemplaren worden wel veertig meter hoog! Oude eiken zijn bijzonder vanwege hun dikke stam en uitwaaierende takken. Terwijl Groot-Brittannië twee inheemse eikensoorten kent, zijn er in de hele wereld zo’n 450 soorten. Al die soorten zijn te herkennen aan hun vrucht: het eikeltje.

In de eik leeft een grotere verscheidenheid aan dieren dan in enige andere Britse boom, bijvoorbeeld grote aantallen insecten. Veel rupsen zijn gek op de sappige zomerbladeren. Maar de boom verdedigt zich: oudere bladeren produceren tannine waardoor ze niet meer zo lekker smaken.

Elk deel van de boom wordt bewoond. De enorme hoeveelheid insecten trekt heel veel vogels en spinnen aan. Kevers boren zich een weg onder de dikke, gespleten bast. Uilen en vleermuiskolonies wonen in holle stammen. Kleine dieren zoals muizen, woelmuizen, konijnen, dassen en vossen zoeken hun toevlucht tussen de wortels.

De eik heeft zijn eigen afvalopruimingsdienst. Een volgroeide boom laat elk jaar zo’n kwart miljoen bladeren vallen. Dat bladafval wordt door schimmels en bacteriën afgebroken en de voedingsstoffen daarvan komen weer in de grond terecht. Er zijn jaren dat een boom wel 50.000 eikels produceert. De meeste daarvan worden verzameld of gegeten door vogels en andere dieren. Mijten en kevers voeren dood hout af en schimmels doen zich te goed aan de schors.

Eikenhout is uitzonderlijk sterk en duurzaam. Dankzij robuuste eiken zeilschepen kon de Britse marine jarenlang over de zeeën heersen. En eikenhout is nog steeds geliefd. Het is al lange tijd zeer populair voor het bouwen van huizen en het maken van fraaie meubels. Het is ook heel geschikt voor de fabricage van vaten waarin bier en wijn kunnen worden bewaard.

De boom zelf, die onlosmakelijk verbonden is met het Britse landschap, wordt terecht bewonderd om zijn kracht, stevigheid en duurzaamheid. Uit een klein eikeltje groeit een kolossale eikenboom — echt een wonder van de schepping!

[Illustratie op blz. 18]

De eik kan ruim duizend jaar oud worden en wel 40 meter hoog en ruim 12 meter in doorsnee

[Illustratieverantwoording op blz. 18]

Tree: © John Martin/Alamy; acorn: © David Chapman/Alamy