Een jaar uit het leven van een herder in Wales

 HERDERS over de hele wereld zorgen in totaal voor meer dan een miljard schapen. Elk jaargetijde kent zijn eigen uitdagingen. Gerwyn, Ioan en Rhian vertellen over hun werk als herder in de bergen van Wales, waar bijna drie keer zo veel schapen leven als mensen.

Lammetjes in de lente

Als het lente wordt, werken de herders dag en nacht om de ooien te helpen bij het lammeren.

Gerwyn: „De lammertijd is de mooiste tijd, maar ook de vermoeiendste tijd. Dan heb je echt een goed getrainde hond nodig. Als een geboorte moeizaam verloopt, pakt mijn hond de ooi voorzichtig vast en houdt haar tegen zodat ik haar kan helpen.”

Ioan: „Hoe vaak ik ook bij het lammeren help, ik vind pasgeboren lammetjes nog steeds iets bijzonders!”

Scheren in de zomer

In de zomer moeten de schapen geschoren worden. De wol van één schaap kan wel tien kilo wegen, afhankelijk van het ras. Een herder kan op een dag zo’n 250 schapen scheren.

Rhian: „Voordat een schaap geschoren wordt, haal ik de vieze wol rond de staart weg. Geoefende schapenscheerders kunnen in twee minuten met een tondeuse een hele vacht afscheren. Ik help ook om de vachten schoon te maken, waarna ik ze netjes oprol en in zakken doe zodat ze klaar zijn voor de verkoop.”

De herders hopen op twee weken droog weer in de dalen, zodat ze het gras kunnen maaien en laten drogen om hooi van goede kwaliteit te hebben voor de winter. Familie en vrienden helpen met het binnenhalen van het hooi.

 Ioan: „Als ik de ochtend nadat de hele oogst is binnengehaald door het veld loop, voel ik me intens gelukkig.”

Schapen bijeendrijven in de herfst

Om de ooien van de gespeende lammeren te scheiden, brengen de herders hun kudde naar het dal.

Ioan: „Hoewel in de bergen vaak geen omheiningen of stenen muurtjes zijn, gebeurt het zelden dat schapen verdwaald raken of over het land van de buren gaan zwerven. Op onze boerderij kent de moederooi de grenzen. Die heeft ze van haar eigen moeder of van de herder geleerd, en ze geeft die kennis door aan de vrouwtjeslammetjes. Toch komt het weleens voor dat we uren of zelfs dagen moeten zoeken naar een paar afgedwaalde dieren.”

Bij de taak van een herder hoort ook het inspecteren en kopen van rammen om de ooien te dekken. Er is één ram nodig voor 25 tot 50 ooien. De rammen worden gezien als een investering in de toekomst van de kudde.

Zo’n tien à twaalf weken nadat de ooien gedekt zijn, maakt de herder een echo om te kijken welke ooien drachtig zijn en hoeveel lammetjes ze in het voorjaar zullen krijgen. Onvruchtbare ooien worden verkocht. De ooien die één lammetje verwachten worden bij elkaar gezet, en de ooien die drachtig zijn van een tweeling of een drieling krijgen speciale aandacht en extra voeding.

Voedsel in de winter

Tijdens de korte winterdagen is de herder veel tijd kwijt aan het voeren van de drachtige ooien. In weer en wind is hij bij zijn kudde, en hij let erop dat ze ook bij strenge vorst voldoende te eten hebben.

Gerwyn: „In die periode zijn de schapen afhankelijk van hun herder voor voedsel en bescherming.”

Rhian: „Ik geniet ervan om in alle jaargetijden buiten te zijn en de veranderingen in de natuur te zien. Dat is een van de pluspunten van het werk waar ik zo veel van hou: de zorg voor mijn kudde.”

[Kaart op blz. 12]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

NOORD-IERLAND

IERLAND

SCHOTLAND

WALES

ENGELAND

[Illustratie op blz. 14]

Ioan inspecteert een ram

[Illustratie op blz. 14]

Gerwyn met een goed getrainde bordercollie