Toeval of ontwerp?

De structuur van vlindervleugels

● De prachtige, metaalachtige kleuren op de vleugels van sommige vlinders veranderen afhankelijk van de gezichtshoek. De kleur van één vlindersoort is zo fel dat die van zo’n 800 meter afstand te zien is. Wat is er zo bijzonder aan de vleugels van die vlinder?

Wetenswaardigheid: Op de vleugels van de vlindersoort Papilio blumei zitten rijen minuscule holten die het licht dat erop valt op verschillende manieren weerkaatsen. Het midden van elke holte weerkaatst bijvoorbeeld geelgroen licht, terwijl de randen blauw licht weerkaatsen. En het licht dat op het midden van de holte valt wordt rechtstreeks weerkaatst, terwijl het licht dat eerst op de zijkanten valt wordt weerkaatst via een oppervlak dat uit verschillende lagen bestaat. Daardoor worden de lichtgolven versterkt en gedeeltelijk gepolariseerd. Het uiteindelijke resultaat wordt een structuurkleur genoemd vanwege de complexe manier waarop die ontstaat.

Wetenschappers hebben er tien jaar over gedaan om het oppervlak van de vlindervleugels in vereenvoudigde vorm na te maken. Ze hopen dat ze met deze kennis in de toekomst bankbiljetten en creditcards kunnen maken die moeilijker te vervalsen zijn en zonnecellen die efficiënter energie van de zon kunnen opvangen. Professor Ullrich Steiner van het Centrum voor Nanowetenschappen van de Universiteit van Cambridge schrijft over deze uitdaging: „Ondanks het gevorderde wetenschappelijke inzicht in de optica overtreft het ongelofelijk gevarieerde kleurenpalet in de natuur vaak de optische effecten die met technologische middelen gecreëerd kunnen worden.”

Wat denkt u? Is de structuur van vlindervleugels door toeval ontstaan of is die ontworpen?

[Illustratie op blz. 24]

Papilio blumei

[Illustratie op blz. 24]

Detail van vlindervleugel (sterk uitvergroot)

[Illustratieverantwoording op blz. 24]

Butterfly: Faunia, Madrid; microscopic view: © Eye of Science/Photo Researchers, Inc.