Hulp voor personen met een angststoornis

„Vaak heb ik hartkloppingen, breekt het angstzweet me uit en heb ik het gevoel dat ik geen lucht meer krijg. Ik word overweldigd door angst, bezorgdheid en verwarring.” — Isabella, een vrouw van in de veertig die aan een paniekstoornis lijdt.

ANGST wordt wel gedefinieerd als een gevoel van beklemming en vrees. Hebt u zich bijvoorbeeld weleens angstig gevoeld als u werd bedreigd door een grommende hond? Als de hond weggaat, verdwijnen ook de angst en bezorgdheid. Maar wat gebeurt er bij een angststoornis?

Als angst aanhoudt, zelfs wanneer daar geen reden meer voor is, kan er sprake zijn van een stoornis. Volgens een onderzoek van de Technische Universiteit van Dresden lijdt zo’n 14 procent van de Europese bevolking aan een angststoornis. Aanhoudende angst, zoals de eerder genoemde Isabella die ondervindt, kan ernstige gevolgen hebben.

Als iemand een angststoornis heeft, kan dat ook negatieve gevolgen hebben voor zijn of haar gezinsleden. Maar er is goed nieuws. In een brochure van het Amerikaanse Instituut voor Geestelijke Gezondheidszorg staat: „Er bestaan effectieve therapieën voor angststoornissen en er worden nieuwe behandelingen ontwikkeld die de meeste mensen met een angststoornis kunnen helpen een zinvol leven te leiden.”

 Ook familieleden en vrienden kunnen een hulp zijn voor iemand die een angststoornis heeft. Wat kunnen ze doen?

Manieren om te helpen

Toon begrip: Monica, die een gegeneraliseerde angststoornis en een posttraumatische stressstoornis heeft, vertelt: „De meeste mensen hebben weinig begrip voor de emotionele problemen waar ik mee zit.”

Uit angst om verkeerd begrepen te worden, proberen mensen met een angststoornis hun probleem vaak voor anderen te verbergen. Dat kan leiden tot schuldgevoelens die hun emotionele toestand verergeren. Het is dan ook heel belangrijk dat familieleden en vrienden begrip tonen.

Verdiep u in de stoornis: Dit advies geldt vooral voor mensen in de directe omgeving van personen met een angststoornis, zoals gezinsleden of goede vrienden.

Wees een steun: Paulus, een zendeling uit de eerste eeuw, spoorde zijn vrienden in de Griekse stad Thessalonika aan: ’Blijft elkaar vertroosten en elkaar opbouwen’ (1 Thessalonicenzen 5:11). We kunnen iemand troosten en steunen door onze woorden en de toon van onze stem. We moeten laten zien dat we echt om de persoon geven. Het is ook belangrijk kwetsende insinuaties te vermijden.

Neem bijvoorbeeld de drie zogenaamde vrienden van Job, naar wie een Bijbelboek genoemd is. Zoals u misschien weet, zeiden die mannen ten onrechte dat Jobs lijden het gevolg was van zonden die hij verborgen hield.

Houd dus rekening met de gevoelens van de persoon. Luister goed. Probeer u te verplaatsen in zijn of haar situatie en trek geen overhaaste conclusies. Dat deden Jobs zogenaamde vrienden wel en ze boden hem dan ook absoluut geen troost. Ze maakten het alleen maar erger! — Job 16:2.

Het is heel belangrijk dat u de persoon volop de gelegenheid geeft om zich te uiten en dat u goed luistert. Dan kunt u meer begrip opbrengen voor wat hij of zij doormaakt. En misschien kunt u de persoon zelfs helpen om weer meer voldoening uit het leven te halen.

 [Kader/Illustratie op blz. 27]

Soorten angststoornissen

Het is belangrijk te weten wat een angststoornis inhoudt, vooral als een gezinslid of een goede vriend of vriendin eraan lijdt. Hier volgt een overzicht van vijf angststoornissen.

Paniekstoornis Isabella, die aan het begin van het artikel werd aangehaald, lijdt hieraan. Ze vindt niet alleen de paniekaanvallen heel hinderlijk. „Tussen de aanvallen in ben je bang dat je er weer een krijgt,” zegt ze. Het gevolg is dat mensen met een paniekstoornis plaatsen gaan mijden waar ze een aanval hebben gehad. Sommigen durven helemaal het huis niet meer uit of kunnen een beangstigende situatie alleen aan als er iemand bij is die ze vertrouwen. Isabella legt uit: „Wanneer ik alleen ben, is dat al voldoende om een paniekaanval uit te lokken. Mijn moeder geeft me een veilig gevoel. Ik kan het niet aan als ze niet in de buurt is.”

Obsessief-compulsieve stoornis (OCS) Iemand die een obsessieve angst heeft voor bacteriën of vuil kan de dwangmatige neiging krijgen steeds opnieuw zijn handen te wassen. Renan heeft een andere obsessie: „Ik blijf maar malen over fouten die ik in het verleden gemaakt heb, analyseer ze steeds opnieuw en bekijk ze vanuit elke mogelijke hoek.” Daardoor heeft hij een dwangmatige neiging om zijn fouten aan anderen op te biechten. Hij heeft constant behoefte aan geruststelling. Maar in zijn geval is medicatie een hulp geweest om zijn dwangneurose onder controle te krijgen. *

Posttraumatische stressstoornis (PTSS) Deze term wordt gebruikt voor de psychische symptomen die mensen kunnen ondervinden na een extreem traumatische ervaring waarbij sprake was van lichamelijk letsel of de dreiging daarvan. Zulke personen zijn schrikachtig, prikkelbaar, apathisch, hebben minder interesse voor activiteiten die ze vroeger leuk vonden en hebben moeite met het tonen van affectie voor anderen — vooral voor mensen met wie ze vroeger een goede band hadden. Sommige worden agressief en zelfs gewelddadig, en ze hebben de neiging situaties die herinneringen oproepen aan de traumatische gebeurtenis te vermijden.

Sociale fobie (sociale-angststoornis) Mensen die hieraan lijden zijn extreem angstig en verlegen in gewone sociale situaties. Het kan zijn dat ze een intense, aanhoudende angst hebben dat ze door anderen bekeken en beoordeeld worden. Misschien maken ze zich dagen of weken zorgen voordat ze ergens heen moeten waar grote groepen mensen zijn. Hun angst kan zo groot zijn dat die invloed heeft op hun werk, opleiding of andere normale activiteiten en dat ze het moeilijk vinden vrienden te maken en te houden.

Gegeneraliseerde angststoornis De eerder genoemde Monica lijdt hieraan. Ze heeft de hele dag last van buitensporige angsten, ook al is daar weinig of geen aanleiding voor. Mensen met deze stoornis vrezen altijd het ergste en zijn overdreven bezorgd over hun gezondheid, financiën, gezinsproblemen of moeilijkheden op het werk. Alleen al het idee dat ze weer een dag moeten zien door te komen, kan tot angst leiden. *

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 26]

Wees een steun