Waarom is er zo veel woede?

DE OORZAKEN van woede zijn complex. Zelfs wetenschappers geven toe dat er nog maar relatief weinig over bekend is. Maar deskundigen op het gebied van de geestelijke gezondheid zijn het erover eens dat we allemaal reageren op bepaalde prikkels die woede uitlokken.

Woede kan uitgelokt worden door iets wat iemand frustreert of irriteert. Vaak gaat het om een oneerlijke behandeling of om onrecht, bijvoorbeeld als we het gevoel hebben dat we gekleineerd, beledigd of respectloos behandeld worden. Boosheid kan ook ontstaan wanneer iemand denkt dat zijn gezag of reputatie in gevaar is.

Wat iemand boos maakt, verschilt natuurlijk per persoon. Het is afhankelijk van leeftijd, geslacht en zelfs van cultuur. Ook de manier waarop iemand op een prikkel reageert, verschilt. Sommige mensen worden zelden boos en zetten zich snel over een belediging heen. Anderen raken snel geïrriteerd en blijven dagen, weken, maanden of zelfs nog langer kwaad.

Er zijn overal om ons heen prikkels die woede kunnen veroorzaken. En de gevoeligheid voor zulke prikkels lijkt toe te nemen. Hoe komt dat? Onder andere door de onverschillige, egoïstische houding die veel mensen tegenwoordig hebben. De Bijbel legt uit: ’In de laatste dagen zullen mensen zichzelf liefhebben, het geld liefhebben, aanmatigend zijn, hoogmoedig, onbezonnen, opgeblazen van trots’ (2 Timotheüs 3:1-5). Geeft dat niet precies de instelling weer die veel mensen hebben?

Als egocentrische mensen hun zin niet krijgen, worden ze vaak boos. Maar er zijn nog meer redenen waarom woede een groeiend probleem is. Hier volgen er een paar.

Het voorbeeld van ouders

Ouders hebben een diepgaande invloed op de ontwikkeling van kinderen. De psycholoog Harry L. Mills zegt: „Al op heel jonge leeftijd leren mensen hun woede te uiten door het agressieve gedrag te imiteren dat ze om zich heen zien.”

Als een kind opgroeit in een agressieve omgeving waar mensen om kleine dingen boos worden, leert hij in feite om zijn problemen met woede op te lossen. De situatie van het kind is te vergelijken met die van een plant die vervuild water heeft gekregen. De plant zal zich waarschijnlijk niet goed ontwikkelen en zelfs blijvende schade oplopen. Boosheid is te vergelijken met vervuild water, en kinderen die eraan worden blootgesteld, hebben als volwassene vaak meer moeite om hun woede te beheersen.

Overvolle steden

In 1800 woonde zo’n 3 procent van de wereldbevolking in een stedelijk gebied. In 2008 was dat cijfer gestegen naar 50 procent en de verwachting is dat het tegen 2050 de 70 procent zal bereiken. Naarmate er steeds meer mensen in overvolle steden gaan wonen, is het te verwachten dat woede en frustratie zullen toenemen. Om een voorbeeld te noemen: Mexico-Stad  is een van de grootste en volste steden ter wereld. Verkeersopstoppingen zijn er een grote bron van ergernis. De stad, die zo’n 18 miljoen inwoners en 6 miljoen auto’s telt, „zou weleens de meest gestreste hoofdstad ter wereld kunnen zijn”, zegt een journalist. „Het verkeer is heel hectisch en de mensen hebben erg korte lontjes.”

Volle steden brengen ook andere stressfactoren met zich mee, zoals luchtvervuiling, lawaai, woningschaarste, criminaliteit en botsingen tussen culturen. Naarmate de oorzaken van stress toenemen, zullen meer mensen gefrustreerd en boos worden en eerder hun geduld verliezen.

Economische problemen

De economische crisis in de wereld heeft tot wijdverbreide stress en ongerustheid geleid. Een rapport uit 2010 van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Internationale Arbeidsorganisatie van de VN (ILO) zegt: „Naar schatting zijn er wereldwijd meer dan 210 miljoen werklozen.” Helaas hebben  de meeste mensen die ontslagen worden geen vangnet.

Mensen die wel een baan hebben, vergaat het niet veel beter. Volgens de ILO is werkgerelateerde stress een „wereldwijde epidemie”. „Mensen zijn bang hun baan kwijt te raken en gaan meteen van het ergste uit”, zegt Lorne Curtis, een bedrijfsadviseur in Ontario (Canada). Hij voegt eraan toe dat ze daardoor „snel in de verdediging schieten en eerder geneigd zijn ruzie te maken met hun baas of met hun collega’s”.

Discriminatie en onrecht

Stel u eens voor hoe u zich zou voelen als u meedeed aan een hardloopwedstrijd waarbij u als enige voetboeien moest dragen. Er zijn miljoenen mensen die zo’n gevoel hebben als ze gediscrimineerd worden vanwege hun ras of iets anders. Mensen worden boos als ze te maken krijgen met barrières die hun kansen op werk, opleiding, huisvesting en andere noodzakelijke dingen verkleinen.

Ook andere vormen van onrecht kunnen heel intimiderend zijn en veel emotioneel leed veroorzaken. Helaas worden de meesten van ons weleens geconfronteerd met onrecht. Meer dan drieduizend jaar geleden zei de wijze koning  Salomo: „Zie! de tranen der onderdrukten, maar zij hadden geen trooster” (Prediker 4:1). Iemand die veel onrecht meemaakt en weinig steun van anderen krijgt, zal sneller kwaad worden.

De amusementsindustrie

Er zijn meer dan duizend onderzoeken uitgevoerd om vast te stellen wat geweld in de media met kinderen doet. James Steyer, oprichter van Common Sense Media, zegt: „Een generatie die herhaaldelijk is blootgesteld aan grof, realistisch geweld, groeit op met een grotere acceptatie van agressie, minder afkeer van wreedheid en minder medegevoel.”

Het is niet zo dat alle jongeren die geregeld via de tv worden blootgesteld aan geweld, gevaarlijke criminelen worden. Maar doordat geweld in de media vaak afgebeeld wordt als een acceptabele manier om problemen aan te pakken, zijn veel jongeren het als iets normaals gaan zien.

De invloed van slechte geesten

De Bijbel onthult dat er een onzichtbare kracht zit achter veel van de schadelijke woede die er momenteel op aarde is. Aan het begin van de menselijke geschiedenis keerde een opstandige engel zich tegen de almachtige God. Deze slechte geest wordt Satan genoemd, wat in het Hebreeuws „Tegenstrever” of „Tegenstander” betekent (Genesis 3:1-13). Later haalde Satan andere engelen over om zich bij de opstand aan te sluiten.

Deze ongehoorzame engelen, die bekendstaan als demonen of slechte geesten, ’werden neergeslingerd naar de aarde’ (Openbaring 12:9, 10, 12). Dat betekent dat hun bewegingsvrijheid beperkt is. Bovendien hebben ze „grote toorn” omdat ze weten dat ze niet veel tijd meer hebben. Dus hoewel we ze niet kunnen zien, merken we wel de gevolgen van hun activiteiten.

Satan en zijn demonen maken misbruik van onze zondige neigingen door te proberen ons te verleiden tot ’vijandschappen, twist, jaloezie, vlagen van toorn, ruzies, verdeeldheid, uitingen van afgunst en dergelijke’ (Galaten 5:19-21).

Geef er niet aan toe

Als we stilstaan bij al deze problemen en vormen van stress, begrijpen we waarom mensen gefrustreerd raken bij de zorg voor hun dagelijkse verantwoordelijkheden. De drang om stoom af te blazen kan dan overweldigend zijn! Het volgende artikel laat zien hoe woede in bedwang gehouden kan worden.

[Kader op blz. 5]

WAARSCHIJNLIJK HEB JE EEN SERIEUS PROBLEEM ALS JE . . .

▶ boos wordt wanneer je bij de kassa lang in de rij moet staan

▶ vaak ruzie hebt met collega’s

▶ ’s nachts vaak wakker ligt omdat je je nog steeds opwindt over dingen die je overdag hebt meegemaakt

▶ het moeilijk vindt om mensen te vergeven die je beledigd hebben

▶ vaak de controle over je emoties verliest

▶ woedeaanvallen hebt die vaak gevolgd worden door schaamte of spijt *

[Voetnoot]

[Kader op blz. 6]

CIJFERS OVER WOEDE

De Mental Health Foundation in Londen heeft een rapport gepubliceerd met de titel Boiling Point — Problem Anger and What We Can Do About It. Daarin stonden de volgende belangrijke bevindingen:

84% heeft meer stress op het werk dan vijf jaar geleden

65% van het kantoorpersoneel heeft weleens te maken gehad met agressie op het werk

45% van het personeel heeft op het werk geregeld een woede-uitbarsting

wel 60% van al het verzuim wordt veroorzaakt door stress

33% van de Britten praat niet meer met zijn buren

64% zegt het ’eens’ of ’helemaal eens’ te zijn met de stelling dat mensen over het algemeen een korter lontje hebben

32% zegt een familielid of goede vriend te hebben die zijn of haar woede niet in bedwang kan houden

[Illustratie op blz. 5]

Welke uitwerking kunnen woede-uitbarstingen op kinderen hebben?

[Illustratie op blz. 6]

Wordt uw mening over woede en agressie gevormd door de amusementsindustrie?