● Kwallen bestaan voor minstens 95 procent uit water en kunnen in doorsnee variëren van een paar millimeter tot ruim twee meter. Veel kwallensoorten bewegen zich voort door de spieren in hun klokvormige lichaam ritmisch samen te trekken en weer te ontspannen, ongeveer zoals je een paraplu opent en sluit.

Wetenswaardigheid: Wetenschappers die onderzoek doen op het gebied van de vloeistofdynamica hebben ontdekt dat bepaalde kwallen, hoewel het geen snelle zwemmers zijn, een intrigerende manier hebben om zich voort te bewegen. Met elke samentrekking van hun lichaam creëren ze een wervelring die ze van zich afduwen. Door de beweging van de ringen ontstaat er een tegengestelde reactie die de kwal voortstuwt, ongeveer zoals een straalmotor dat doet, maar dan met energiestoten in plaats van een constante aandrijving. Het tijdschrift New Scientist zegt: „Het klinkt eenvoudig, maar het is gebleken dat de vorming van een wervelring heel lastig in een wiskundig model vast te leggen is.”

Onderzoekers bestuderen het aandrijvingssysteem van de kwal om efficiëntere onderzeeërs te kunnen bouwen. Er is al een duikboot met een lengte van 1,2 meter ontwikkeld die een spoor achterlaat vergelijkbaar met dat van een kwal. Het vaartuig verbruikt 30 procent minder energie dan een duikboot met een conventionele schroef. Nog een mogelijke toepassing heeft te maken met het menselijk hart. Omdat er door de bloedstroom in de linker hartkamer wervelringen ontstaan, is het misschien mogelijk hartaandoeningen in een vroeg stadium op te sporen aan de hand van afwijkende wervelringen.

Wat denkt u? Is het aandrijvingssysteem van de kwal door evolutie ontstaan of is het ontworpen?

[Illustratie op blz. 13]

Kwallen vormen een wervelring die ze van zich afduwen om zich voort te bewegen

[Illustratieverantwoording op blz. 13]

Photo: © JUNIORS BILDARCHIV/age fotostock; graphic: Courtesy of Sean Colin