ANIL zat er al een tijdje helemaal doorheen. Hij was aan een nieuwe baan begonnen omdat die meer prestige en een hoger inkomen zou opleveren. Maar nu moest hij ’s avonds en in het weekend vaak overwerken, en soms draaide hij werkweken van tachtig uur. Hij vertelt: „Het werkklimaat was hectisch en alle verantwoordelijkheid lag bij mij. Ik dacht: Wat heb ik gedaan? Als ik hier niks aan doe, ga ik dood.” Anil was hard op weg naar een burn-out.

Burn-out door het werk gaat verder dan vermoeidheid en gewone werkstress. Kenmerken van een burn-out zijn chronische uitputting en sterke gevoelens van frustratie en machteloosheid. Personen die eraan lijden, voelen zich vaak minder betrokken bij hun werk, verliezen hun motivatie en zijn minder productief. Onderzoekers hebben een verband gelegd tussen burn-out en allerlei emotionele en psychische klachten.

Waardoor wordt een burn-out veroorzaakt? Een te hoge werkdruk speelt vaak een rol. Door de economische situatie eisen sommige werkgevers dat hun werknemers langere dagen maken, soms tegen een lagere beloning. De technologie zorgt ervoor dat mensen constant bereikbaar zijn, waardoor de scheidslijn tussen werk en privé kan vervagen. Andere factoren die tot een burn-out bijdragen zijn angst voor ontslag, weinig zeggenschap over het werk of het gevoel oneerlijk behandeld te worden. Daarnaast kunnen onduidelijkheid over prioriteiten en conflicten met collega’s een rol spelen.

Iemand kan zelf ook bijdragen tot een burn-out. Sommigen gaan steeds meer werken omdat ze een hoger inkomen willen hebben en carrière willen maken. Ze kunnen zo bij hun werk betrokken raken dat ze richting een burn-out gaan.

Wat is er tegen een burn-out te doen? Misschien voelt u zich gevangen in een situatie die u niet in de hand hebt en lijkt er geen oplossing te zijn. Maar waarschijnlijk is er meer mogelijk dan u denkt. Hier volgen vier stappen om met een burn-out om te gaan.

Wat is voor u het belangrijkst? De meeste mensen zullen waarschijnlijk hun familie en hun gezondheid boven aan de lijst zetten. Als u een burn-out hebt, hebben die er vaak het meest onder te lijden.

Een prioriteitenlijst opstellen maakt het makkelijker om lastige knopen door te hakken en te accepteren dat u dingen moet opgeven. Misschien hebt u in de gaten dat u door uw werk op weg bent naar een burn-out. Maar u redeneert waarschijnlijk: ’Ik kan echt geen andere baan zoeken of minder gaan werken. Ik kan toch niet zonder inkomen?’ Natuurlijk heeft iedereen een inkomen nodig, maar hoeveel en tegen welke prijs?

Laat u niet onder druk zetten om de prioriteiten van een ander over te nemen. De prioriteiten van uw werkgever en die van u verschillen waarschijnlijk. Ook als anderen ervoor kiezen hun werk op de eerste plaats te stellen, betekent dat niet dat u hetzelfde moet doen.

Misschien kunt u stress verminderen en tijd maken voor echt belangrijke dingen door minder te gaan werken, uw werkgever te vragen uw taken te verlichten of een andere baan te zoeken. De kans is groot dat uw financiële situatie daardoor verandert en dat u uw leefstijl moet aanpassen. Maar het is niet onmogelijk. Vaak is het minder moeilijk dan u denkt.

In veel landen brengt de consumptiemaatschappij de boodschap over dat een hoog inkomen en veel bezittingen gelukkig maken. Maar de realiteit is anders. Een eenvoudige leefstijl leidt vaak tot meer vrijheid en tevredenheid. Om u hierop voor te bereiden, kunt u uw onkosten verminderen en alvast gaan sparen. Betaal schulden zo veel mogelijk af. Bespreek met alle gezinsleden waarom bezuinigen nodig is en vraag om hun steun.

Als u een te hoge werkdruk hebt of een ander probleem op het werk, bespreek dat dan met uw werkgever. Probeer met oplossingen te komen die voordelen hebben voor uzelf en voor hem. Laat weten dat u heel betrokken bent bij uw werk en leg uit wat binnen uw mogelijkheden ligt; maar wees duidelijk over wat u niet kunt doen en houd voet bij stuk.

Denk vooruit en wees realistisch. Als u minder wilt werken, kan uw werkgever daar een lager salaris tegenover stellen. Anticipeer op risico’s, zoals het mogelijke verlies van uw baan. Bedenk dat u meer kans hebt ander werk te vinden terwijl u nog een baan hebt.

Zelfs als u met uw werkgever goede afspraken over het werk hebt gemaakt, kunt u verwachten opnieuw onder druk gezet te worden om meer te gaan werken. Hoe kunt u voet bij stuk houden? Houd u aan de gemaakte afspraken. Dan staat u steviger in uw schoenen als u uw werkgever vraagt de afgesproken grenzen te respecteren.

Zelfs als u op uw werk geen grote problemen hebt, kunt u te maken krijgen met stress, lastige mensen en vervelende situaties. Maak dus tijd voor voldoende rust en goede ontspanning voor uzelf en uw gezin. En leuke ontspanning hoeft niet veel te kosten.

Ga op zoek naar interesses en vrienden buiten uw werk om, en meet uw waarde niet af aan het soort werk dat u doet of de hoeveelheid werk die u verzet. Het boek Your Money or Your Life zegt: „Wie u bent wordt niet alleen bepaald door wat u voor de kost doet.” Als uw identiteit en gevoel van eigenwaarde voornamelijk van uw werk afhangen, zult u het moeilijk vinden uw werk op de juiste plek te houden.

Is het echt mogelijk om te veranderen en goed om te gaan met een burn-out? Absoluut. Anil is dat gelukt: „Ik vroeg mijn vorige werkgever of ik terug mocht komen en hij vond het goed. Ik schaamde me om mijn vroegere collega’s onder ogen te komen omdat ik opgeschept had over mijn nieuwe baan. En ik nam genoegen met een veel lager salaris. Maar ik heb er gemoedsrust voor teruggekregen en ik heb meer tijd voor mijn gezin en andere dingen die ik belangrijk vind.”