ETEN is voor de meeste mensen iets om van te genieten. Maar sommige mensen moeten bepaalde voedingsmiddelen helaas als ‘de vijand’ behandelen. Ze hebben net als Emily een voedselallergie. De ernstige allergische reactie van Emily heet anafylaxie. Gelukkig zijn de meeste voedselallergieën minder ernstig.

Het aantal geregistreerde mensen met een voedselallergie of -intolerantie is de afgelopen jaren toegenomen. Maar volgens sommige onderzoeken heeft maar een klein percentage van de personen die denken dat ze een voedselallergie hebben, ook echt die diagnose gekregen.

Volgens een verslag van een groep wetenschappers onder leiding van dr. Jennifer Schneider Chafen ‘bestaat er geen universeel geaccepteerde definitie van voedselallergie’ (The Journal of the American Medical Association). Maar de meeste specialisten zijn ervan overtuigd dat allergische reacties hoofdzakelijk worden veroorzaakt door het immuunsysteem.

Een allergische reactie op bepaalde voedingsmiddelen is eigenlijk een reactie op het eiwit in dat voedsel. Het immuunsysteem ziet dat eiwit onterecht als schadelijk. Als een bepaald eiwit het lichaam binnenkomt, kan het lichaam de antistof immunoglobuline E (IgE) aanmaken om de ‘binnendringer’ onschadelijk te maken. Wanneer het voedsel dat de allergische reactie veroorzaakte, weer wordt gegeten, kunnen de eerder aangemaakte antistoffen ervoor zorgen dat er chemische stoffen vrijkomen, zoals histamine.

Onder normale omstandigheden is histamine heel waardevol voor het immuunsysteem. Maar — het waarom is niet helemaal duidelijk — bij personen die hypergevoelig zijn voor een specifiek eiwit, veroorzaakt de aanwezigheid van IgE-antistoffen en de daaropvolgende vrijkomende histamine juist een allergische reactie.

Daarom kan het zo zijn dat je nergens last van lijkt te hebben als je iets voor het eerst eet, maar dat je de keer daarna een allergische reactie krijgt.

Een intolerantie kan net als een allergie een overgevoelige reactie op een specifiek voedingsmiddel zijn. Maar in tegenstelling tot een voedselallergie (die wordt veroorzaakt door het immuunsysteem) is een voedselintolerantie een reactie van het spijsverteringsstelsel en heeft het dus niets te maken met antistoffen. Het komt erop neer dat iemands lichaam moeite heeft om een bepaald voedingsmiddel  af te breken, misschien vanwege een tekort aan enzymen of vanwege chemische stoffen in het eten die moeilijk te verteren zijn. Een lactose-intolerantie bijvoorbeeld ontstaat doordat de darmen niet de juiste enzymen produceren om de suikers te verteren die in melkproducten voorkomen.

Aangezien een voedselintolerantie niets te maken heeft met antistoffen, kun je er bij de eerste keer dat je iets eet al last van krijgen. De hoeveelheid kan de bepalende factor zijn. Misschien kan een kleine hoeveelheid geen kwaad en geeft het pas problemen als je een grotere hoeveelheid eet of drinkt. Dit is anders dan bij een voedselallergie, waarbij de kleinste hoeveelheid al een levensbedreigende reactie kan veroorzaken.

Als je een voedselallergie hebt, kun je last krijgen van jeuk, rode vlekken, zwelling van keel, ogen of tong, misselijkheid, overgeven of diarree. In het ergste geval kan het leiden tot een plotselinge daling van de bloeddruk, duizeligheid, flauwvallen of zelfs een hartstilstand. Een anafylactische reactie kan snel erger worden en zelfs dodelijk zijn.

In principe kan elk voedingsmiddel een allergie veroorzaken. Maar de ernstigste voedselallergieën worden over het algemeen veroorzaakt door slechts enkele voedingsmiddelen: melk, eieren, vis, schaaldieren, pinda’s, sojabonen, noten en tarwe. Iemand kan op welke leeftijd maar ook een allergie ontwikkelen. Uit onderzoek blijkt dat de genen een belangrijke rol spelen en dat de kans dat een kind een allergie krijgt, groter is als een van zijn ouders (of beide) allergisch is. Het komt geregeld voor dat kinderen over hun allergieën heen groeien.

Symptomen van voedselintolerantie zijn gewoonlijk minder heftig dan die van extreme allergische reacties. Door een voedselintolerantie kun je last krijgen van een opgezette buik, winderigheid, kramp, hoofdpijn, uitslag, vermoeidheid of algehele malaise. Een intolerantie kan veroorzaakt worden door verschillende voedingsmiddelen, waarvan melk, tarwe, gluten, alcohol en gist de meest voorkomende zijn.

Als u denkt dat u last hebt van een voedselallergie of -intolerantie, zou u kunnen besluiten naar een specialist te gaan. Als u zelf de diagnose stelt en willekeurig beslist om bepaalde voedingsmiddelen te vermijden, kan dat slecht voor u zijn en kunt u onbedoeld noodzakelijke voedingsstoffen mislopen.

Behalve het totaal vermijden van de voedingsmiddelen bestaat er geen algemeen aanvaarde behandeling van hevige voedselallergieën. * Als je een lichte voedselallergie of -intolerantie hebt, kan het helpen als je bepaalde voedingsmiddelen minder (of minder vaak) eet. Maar in sommige gevallen moeten personen met een allergie of intolerantie, afhankelijk van de hevigheid ervan, een voedingsmiddel volledig vermijden — in ieder geval een tijdlang.

Dus als u een voedselallergie of -intolerantie hebt, is het misschien geruststellend te weten dat anderen die dat ook hebben, ermee om hebben leren gaan en nog steeds kunnen genieten van allerlei gezond en lekker eten.