Waarom redelijk zijn in onze verwachtingen?

GEREALISEERDE verwachtingen en verwezenlijkte verlangens geven ons een gevoel van voldoening. Maar we moeten toegeven dat veel van onze dromen en verwachtingen niet uitkomen. Door herhaalde teleurstellingen in het leven kunnen we ons aan onszelf en ook aan anderen gaan ergeren. Een wijze man merkte terecht op: „Verwachting die wordt uitgesteld, maakt het hart ziek.” — Spreuken 13:12.

Wat zijn enkele factoren die tot gevoelens van teleurstelling kunnen leiden? Hoe kunnen we eraan werken redelijk te zijn in onze verwachtingen? Waarom hebben we er zelfs voordeel bij redelijk te zijn?

Verwachtingen en teleurstellingen

In het huidige jachtige leven lijkt het erop dat hoe meer we proberen bij te blijven, hoe meer we achteropraken. Er kan voortdurend een beroep op onze tijd en energie gedaan worden en wanneer we niet alles kunnen doen wat we van plan waren, bestaat de neiging onszelf te veroordelen. We kunnen zelfs het gevoel krijgen dat we anderen laten zitten. Cynthia, die getrouwd is, kinderen heeft en dus de druk van het ouderschap kent, zegt: „Niet consequent zijn in het terechtwijzen van mijn kinderen en het gevoel dat ik ze niet voldoende opleid, is onuitstaanbaar.” Stephanie, een tiener, zegt over haar opleiding: „Ik heb niet genoeg tijd om alles te doen wat ik wil, en dat geeft me een onrustig gevoel.”

Onredelijk hoge verwachtingen kunnen makkelijk tot perfectionisme leiden, en dat kan heel frustrerend zijn. Ben, een jonge getrouwde man, bekent: „Wanneer ik m’n daden, gedachten of gevoelens onderzoek, zie ik altijd waar het beter had gekund. Ik ben constant op zoek naar perfectie, en dit leidt tot ongeduld, frustratie en teleurstelling.” Gail, een getrouwde christelijke vrouw, zegt: „Perfectionistisch denken houdt geen rekening met mislukkingen. We willen een supermoeder en een supervrouw zijn. We moeten productief zijn om gelukkig te zijn, dus verspilde moeite irriteert ons.”

Nog een factor die tot persoonlijke teleurstelling kan leiden is verslechtering van de gezondheid en ouderdom. Afgenomen bewegingsvrijheid en energie vergroten onze beperkingen en daarmee ook de gevoelens van frustratie. „Ik ergerde me aan mezelf omdat ik dingen die vóór mijn ziekte zo makkelijk en vanzelfsprekend waren, niet meer kon doen”, geeft Elizabeth toe.

Dit zijn nog maar enkele oorzaken van gevoelens van teleurstelling. Als zulke gevoelens niet onderdrukt worden, kunnen ze ons zelfs doen geloven dat anderen ons niet waarderen. Dus welke positieve maatregelen kunnen we nemen om met teleurstellingen om te gaan en redelijke verwachtingen te ontwikkelen?

Manieren om redelijke verwachtingen te ontwikkelen

Allereerst moeten we bedenken dat Jehovah redelijk en begrijpend is. Psalm 103:14 herinnert ons eraan: „Hijzelf weet zeer goed hoe wij zijn gevormd, gedachtig dat wij stof zijn.” Omdat Jehovah onze vermogens en beperkingen kent, verwacht hij niet meer van ons dan we kunnen. Iets dat hij wel van ons vraagt, is ’bescheiden te wandelen met onze God’. — Micha 6:8.

Jehovah spoort ons ook aan ons in gebed tot  hem te wenden (Romeinen 12:12; 1 Thessalonicenzen 5:17). Maar hoe helpt dat ons? Gebed brengt stabiliteit en evenwicht in ons denken. Vurig gebed is een erkenning dat we hulp nodig hebben — het is een teken van bescheidenheid en nederigheid. Jehovah is graag bereid onze gebeden te verhoren door ons zijn heilige geest te geven, waarvan de vrucht liefde, vriendelijkheid, goedheid en zelfbeheersing omvat (Lukas 11:13; Galaten 5:22, 23). Gebed verlicht ook bezorgdheid en frustratie. Uit gebed „put je een troost die je uit geen enkele andere bron put”, zegt Elizabeth. Kevin is het daarmee eens: „Ik bid om een kalm hart en een helder verstand zodat ik een probleem kan aanpakken. Jehovah laat me nooit zitten.” De apostel Paulus wist dat gebed waardevol is. Daarom was zijn aanbeveling: „Laat . . . uw smeekbeden bij God bekend worden; en de vrede van God, die alle gedachte te boven gaat, zal uw hart en uw geestelijke vermogens behoeden door bemiddeling van Christus Jezus” (Filippenzen 4:6, 7). Communiceren met Jehovah werkt dus echt om ons te helpen redelijke verwachtingen van onszelf en van anderen te ontwikkelen.

Maar af en toe hebben we er behoefte aan onmiddellijk gerustgesteld te worden. Een woord op het juiste moment doet goed. Ons hart uitstorten bij een vertrouwde en rijpe vriend of vriendin kan ons helpen een frisse kijk te krijgen op de reden van onze teleurstelling of bezorgdheid (Spreuken 15:23; 17:17; 27:9). Jongeren die met frustraties kampen, komen erachter dat het hen helpt hun evenwicht te herwinnen wanneer ze hun ouders om advies vragen. Kandi zegt met waardering: „De liefdevolle leiding van mijn ouders heeft me redelijker en evenwichtiger gemaakt en prettiger in de omgang.” De raad in Spreuken 1:8, 9 is nu in het bijzonder van toepassing: „Luister, mijn zoon, naar het strenge onderricht van uw vader en verlaat de wet van uw moeder niet. Want ze zijn een aantrekkelijke krans voor uw hoofd en een mooie halsketting voor uw hals.”

De consequenties van een perfectionistische denkwijze worden mooi samengevat in het gezegde: „Wie verwacht dat het leven voor hem op maat wordt gesneden, vraagt om frustratie.” Om dit te vermijden moeten we ons denken aanpassen. Nederigheid en bescheidenheid — een realistische kijk op onze beperkingen hebben — zullen beslist een evenwichtig en redelijk verwachtingspatroon in ons creëren. Terecht waarschuwt Romeinen 12:3 ons ’niet meer van onszelf te denken dan nodig is’. Daarnaast moedigt Filippenzen 2:3 ons aan nederig te zijn en anderen superieur aan onszelf te achten.

De eerdergenoemde Elizabeth ergerde zich aan zichzelf wegens haar ziekte. Ze had tijd nodig om Jehovah’s zienswijze te krijgen en troost te putten uit het besef dat hij onze dienst niet vergeet. Colin heeft door een slopende ziekte zijn bewegingsvrijheid verloren. In het begin had hij het gevoel dat zijn dienst vrijwel geen waarde had in vergelijking met wat hij deed toen hij nog gezond was. Door te mediteren over schriftplaatsen als 2 Korinthiërs 8:12 kon hij deze gevoelens overwinnen. Dit vers zegt: „Indien de bereidheid er eerst is, dan is ze vooral aanvaardbaar naar hetgeen men heeft, niet naar hetgeen men niet heeft.” „Hoewel ik veel minder kan geven,” zegt Colin, „kan ik nog steeds geven, en dat is aanvaardbaar voor Jehovah.” In Hebreeën 6:10 worden we aan het volgende herinnerd: „God is niet onrechtvaardig, zodat hij uw werk en de liefde die gij voor zijn naam hebt getoond . . . zou vergeten.”

Hoe kunnen we er dan achter komen of onze verwachtingen redelijk zijn? Vraag uzelf: ’Zijn mijn verwachtingen in overeenstemming met die van God?’ In Galaten 6:4 staat: „Laat een ieder zich ervan vergewissen wat zijn eigen werk is, en dan zal hij alleen met betrekking tot zichzelf, en niet in vergelijking met de andere persoon, reden tot opgetogenheid hebben.” Bedenk dat Jezus heeft gezegd: „Mijn juk is weldadig en mijn vracht is licht.” Weliswaar moeten we als christenen dus een juk dragen, maar het is „weldadig” en „licht”, en Jezus heeft beloofd dat het verkwikkend zou zijn als we het op de juiste manier leren dragen. — Mattheüs 11:28-30.

 Redelijke verwachtingen zijn lonend

Naar de raad uit Gods Woord luisteren en die toepassen door eraan te werken redelijk te zijn in ons verwachtingspatroon, brengt onmiddellijk blijvende beloningen met zich. Om te beginnen heeft dit lichamelijk een goede uitwerking op ons. Jennifer, die voordeel heeft getrokken van Jehovah’s vermaningen, erkent: „Ik heb meer energie en levenslust.” Het is passend dat we in Spreuken 4:21, 22 de dringende raad krijgen om met onze ogen en ons hart aandacht te schenken aan de uitspraken van Jehovah, „want ze zijn leven voor wie ze vinden en gezondheid voor heel hun vlees”.

Nog een beloning is mentaal en emotioneel welzijn. „Wanneer ik m’n geest en hart voor Gods Woord openstel, merk ik altijd dat ik gelukkiger ben”, zegt Theresa. Toegegeven, we zullen nog steeds teleurstellingen ervaren in het leven. Maar we zullen ze makkelijker kunnen verwerken. „Nadert tot God en hij zal tot u naderen”, is de aansporing in Jakobus 4:8. Jehovah belooft ook dat hij ons kracht zal geven wanneer we in ons leven met problemen geconfronteerd worden en dat hij ons zal zegenen met vrede. — Psalm 29:11.

Door redelijk te zijn in onze verwachtingen kunnen we ons geestelijke evenwicht bewaren. Dit is ook een zegen. We kunnen de belangrijker dingen in het leven duidelijk voor ogen houden (Filippenzen 1:10). Onze doelstellingen zijn dan realistisch en haalbaar, wat tot grotere vreugde en tevredenheid leidt. We zullen meer bereid zijn ons op Jehovah te verlaten in het besef dat hij voor de beste afloop zal zorgen. „Vernedert u daarom onder de machtige hand van God, opdat hij u te zijner tijd moge verhogen”, zegt Petrus (1 Petrus 5:6). Kan er ook maar iets lonender zijn dan door Jehovah geëerd te worden?

[Illustraties op blz. 31]

Redelijkheid ontwikkelen in onze verwachtingen kan ons helpen met frustraties en teleurstellingen om te gaan