Voelt u zich verkeerd begrepen?

ANTONIO was verontrust. Plotseling en zonder dat hij wist waarom deed zijn goede vriend Leonardo heel koel tegen hem. * Bij verschillende gelegenheden werd Antonio’s groet niet beantwoord, en wanneer ze in elkaars gezelschap waren leek het nu of er een muur tussen hen was. Antonio begon te vrezen dat hij iets gezegd of gedaan moest hebben wat zijn vriend verkeerd begrepen had. Maar wat?

Misverstanden zijn normaal. Vaak zijn ze onbeduidend en worden ze makkelijk rechtgezet. Ze kunnen echter ook heel frustrerend zijn, vooral wanneer verkeerde indrukken ondanks alle inspanningen om ze uit de weg te ruimen, blijven bestaan. Hoe ontstaan misverstanden? Welke uitwerking hebben ze op de betrokken personen? Wat kunt u doen als anderen iets wat u doet verkeerd opvatten? Maakt het trouwens werkelijk iets uit wat anderen van u denken?

Een onontkoombare realiteit

Aangezien anderen onze gedachten en bedoelingen niet kunnen doorgronden, zal iemand vroeg of laat onze woorden of daden verkeerd interpreteren. Misverstanden kunnen op velerlei manieren ontstaan. Soms lukt het ons eenvoudig niet onze gedachten met de gewenste duidelijkheid en precisie uit te drukken. Achtergrondgeluiden en andere afleidende factoren kunnen het voor anderen moeilijk maken ons hun volle aandacht te schenken.

Ook bepaalde manieren en gedragingen zijn voor verkeerde uitleg vatbaar. Een verlegen persoon bijvoorbeeld wordt misschien ten onrechte beoordeeld als koel, afstandelijk of trots. Vroegere persoonlijke ervaringen kunnen tot gevolg hebben dat men veeleer emotioneel dan rationeel op bepaalde situaties reageert. Ook vanwege culturele en taalverschillen kan begrip niet als iets vanzelfsprekends worden beschouwd. Voeg hier nog onnauwkeurige berichtgeving en geroddel aan toe, en het dient ons niet te verbazen dat de betekenis die wordt toegeschreven aan dingen die gezegd of gedaan zijn, soms verschillen van wat oorspronkelijk bedoeld was. Dit alles is natuurlijk een schrale troost voor degenen die het gevoel hebben dat hun bedoelingen verkeerd begrepen worden.

Anna bijvoorbeeld had een onschuldige opmerking  gemaakt over de populariteit van een afwezige vriendin. De opmerking werd uit de context herhaald, waarop Anna er tot haar verbazing en verdriet door die vriendin in het bijzijn van anderen boos van werd beschuldigd jaloers te zijn op de attenties die de vriendin van een bepaalde mannelijke collega had gekregen. Anna’s opmerking was totaal verkeerd geïnterpreteerd en al haar pogingen om haar vriendin ervan te verzekeren dat ze er niets kwaads mee bedoelde, bleken vergeefs. Die situatie veroorzaakte heel wat narigheid, en er ging geruime tijd overheen voordat Anna het misverstand volledig recht kon zetten.

Hoe anderen u beoordelen hangt vaak af van hun mening omtrent uw bedoelingen. Het is dus normaal dat u zich ellendig voelt wanneer uw motieven onjuist worden geïnterpreteerd. U bent wellicht verontwaardigd omdat u vindt dat er geen enkele reden is waarom iemand u verkeerd zou begrijpen. Voor u zijn zulke beoordelingen vooringenomen, kritisch of totaal verkeerd, en ze kunnen diep kwetsen — vooral als u veel waarde hecht aan de opinie van degenen die u zo onjuist hebben beoordeeld.

Hoewel u misschien geërgerd bent over hoe men u beoordeelt, is het niettemin passend de mening van anderen te respecteren. Het is niet christelijk onverschillig te zijn voor wat anderen denken, en nooit zouden we willen dat onze woorden of daden een schadelijke uitwerking op anderen hebben (Mattheüs 7:12; 1 Korinthiërs 8:12). Dus nu en dan zult u zich wellicht moeten inspannen om iemands onjuiste mening omtrent u recht te zetten. Overmatige bezorgdheid over de goedkeuring van anderen heeft echter een averechts effect en leidt tot verlies van zelfrespect of het gevoel verworpen te zijn. Per slot van rekening is uw werkelijke waarde niet afhankelijk van wat anderen denken.

Anderzijds beseft u misschien dat de tegen u gerichte kritiek gegrond is. Ook dat kan pijn doen, maar als u bereidwillig en eerlijk uw eigen onvolmaaktheden erkent, kunnen zulke ervaringen heilzaam zijn en u ertoe aanzetten de nodige veranderingen aan te brengen.

Negatieve gevolgen

Misverstanden kunnen al dan niet ernstige gevolgen hebben. Als u bijvoorbeeld in een restaurant een man luid hoort praten, zou u kunnen concluderen dat hij óf extravert óf een opschepper is. U kunt het mis hebben. De persoon tegen wie hij praat kan hardhorend zijn. Of misschien lijkt een verkoopster onvriendelijk, maar wellicht voelt ze zich niet lekker. Hoewel zulke misverstanden negatieve indrukken wekken, zullen ze waarschijnlijk geen ernstige of blijvende gevolgen hebben. Soms kunnen misverstanden echter een ramp teweegbrengen. Beschouw eens twee episoden in de geschiedenis van het oude Israël.

Toen Nahas, de koning van Ammon, stierf, zond David boden om zijn zoon Hanun, die in zijn vaders plaats was gaan regeren, te troosten. Het bezoek van de boden werd echter verkeerd geïnterpreteerd als een vijandig verkennen van Ammonitisch grondgebied en bewoog Hanun ertoe eerst de boden te vernederen en vervolgens tegen Israël ten strijde te trekken. Het gevolg was dat er ten minste 47.000 mensen stierven — en dat alles wegens verkeerd begrepen goede bedoelingen. — 1 Kronieken 19:1-19.

Eerder in de geschiedenis van Israël werd een ander misverstand heel anders uit de weg geruimd. De stammen Ruben en Gad en de halve stam Manasse bouwden een in het oog  vallend altaar bij de Jordaan. De rest van Israël beschouwde dit als een daad van ontrouw, een opstand tegen Jehovah. Bijgevolg verzamelden ze zich voor een militaire actie. Voordat deze overige Israëlieten radicaal iets ondernamen, zonden ze boden om hun verontwaardiging over de ogenschijnlijke trouweloosheid tot uitdrukking te brengen. Ze deden hier goed aan, want de bouwers van het altaar antwoordden dat ze er niet aan dachten zich van de zuivere aanbidding af te keren. Integendeel, het altaar diende als een gedenkteken van hun trouw aan Jehovah. Dit misverstand had op een bloedbad kunnen uitlopen, maar door een verstandige handelwijze werden zulke rampzalige gevolgen afgewend. — Jozua 22:10-34.

De kwestie in een geest van liefde uiteenzetten

Het is leerzaam deze verslagen met elkaar te vergelijken. Kennelijk is het verstandig de kwestie uiteen te zetten. Wie weet hoeveel levens er in de laatstgenoemde episode gespaard zijn gebleven, enkel omdat de twee partijen praatten! In de meeste gevallen zullen er geen levens op het spel staan als u de werkelijke bedoelingen van iemand anders niet begrijpt, maar misschien wel vriendschappen. Dus als u meent dat iemand zich ongepast tegenover u heeft gedragen, bent u dan van de ware situatie op de hoogte, of interpreteert u die verkeerd? Wat waren de motieven van de andere persoon? Vraag het hem. Voelt u zich verkeerd begrepen? Praat erover. Laat trots u er niet van weerhouden.

Jezus gaf een voortreffelijke aansporing om misverstanden uit de weg te ruimen: „Wanneer gij daarom uw gave naar het altaar brengt en u daar herinnert dat uw broeder iets tegen u heeft, laat uw gave dan daar vóór het altaar en ga heen; sluit eerst vrede met uw broeder en offer daarna, wanneer gij zijt teruggekomen, uw gave” (Mattheüs 5:23, 24). Men dient de persoon dus onder vier ogen te benaderen, zonder er anderen bij te betrekken. Het zal de kwestie alleen maar erger maken als degene die beschuldigd wordt uw klacht eerst van iemand anders hoort (Spreuken 17:9). Uw doel moet zijn in een geest van liefde vrede te sluiten. Zet het probleem in duidelijke, eenvoudige, niet-beschuldigende bewoordingen kalm uiteen. Leg uit hoe u zich door de situatie voelt. Luister dan objectief naar het standpunt van de ander. Schrijf iemand niet overhaast verkeerde motieven toe. Wees bereid de ander het voordeel van de twijfel te gunnen. Bedenk dat liefde ’alle dingen gelooft’. — 1 Korinthiërs 13:7.

Zelfs wanneer misverstanden uitgepraat zijn, kunnen er uiteraard nog steeds gekwetste gevoelens of blijvende negatieve gevolgen zijn. Wat kan hieraan worden gedaan? Waar nodig zijn oprechte verontschuldigingen beslist passend, samen met elke andere actie die redelijkerwijs ondernomen kan worden om de zaken recht te zetten. In al zulke situaties zou de benadeelde partij er goed aan doen de geïnspireerde raad op te volgen: „Blijft elkaar verdragen en elkaar vrijelijk vergeven als de een tegen de ander een reden tot klagen heeft. Zoals Jehovah u vrijelijk vergeven heeft, doet ook gij evenzo. Bekleedt u bij al deze dingen echter met liefde, want ze is een volmaakte band van eenheid.” — Kolossenzen 3:13, 14; 1 Petrus 4:8.

Zolang we onvolmaakt zijn, zullen er misverstanden en gekwetste gevoelens zijn. Iedereen maakt wel eens een fout of zegt iets op een manier die ongevoelig of onvriendelijk overkomt. De bijbel merkt op: „Wij allen struikelen vele malen. Indien iemand in woorden niet struikelt, die is een volmaakt man, in staat om ook zijn gehele lichaam in toom te houden” (Jakobus 3:2). Daar Jehovah God zich hier terdege van bewust is, heeft hij ons de volgende instructies verschaft: „Haast u niet in uw geest om geërgerd te raken, want ergernis rust in de boezem der verstandelozen. Geef ook uw hart niet aan alle woorden die de mensen zoal spreken, opdat gij uw knecht geen kwaad over u hoort afsmeken. Want uw eigen hart weet maar al te goed de vele malen zelfs dat gij, ja gij, kwaad over anderen hebt afgesmeekt.” — Prediker 7:9, 21, 22.

 „Jehovah toetst harten”

Als het nu eens onmogelijk blijkt iemands slechte indruk van u recht te zetten, wat dan? Geef de hoop niet op. Ga er zo goed als u kunt mee voort christelijke hoedanigheden aan te kweken en aan de dag te leggen. Vraag Jehovah u te helpen waar nodig verbeteringen aan te brengen. Uiteindelijk wordt uw werkelijke waarde als persoon niet door andere mensen bepaald. Alleen Jehovah kan nauwkeurig ’harten toetsen’ (Spreuken 21:2). Zelfs Jezus werd als van weinig belang geacht en was veracht door de mensen, maar dat had geen invloed op hoe Jehovah hem bezag (Jesaja 53:3). Hoewel sommigen u misschien verkeerd beoordelen, kunt u ’uw hart voor Jehovah uitstorten’, in het vertrouwen dat hij u begrijpt, „want God ziet niet zoals de mens ziet, want de mèns ziet datgene wat zichtbaar is voor de ogen; maar wat Jehovah aangaat, hij ziet hoe het hart is” (Psalm 62:8; 1 Samuël 16:7). Als u blijft doen wat voortreffelijk is, zullen degenen die zich een slechte indruk van u hebben gevormd, na verloop van tijd inzien dat ze het mis hebben en van mening veranderen. — Galaten 6:9; 2 Timotheüs 2:15.

Herinnert u zich de in het begin van het artikel genoemde Antonio nog? Hij raapte al zijn moed bijeen om de schriftuurlijke raad op te volgen en sprak met zijn vriend Leonardo, waarbij hij hem vroeg waarmee hij hem geërgerd had. Het resultaat? Leonardo was stomverbaasd. Hij antwoordde dat Antonio hem helemaal niet geërgerd had en verzekerde hem dat het niet zijn bedoeling was geweest zich anders tegenover hem te gedragen. Telkens als hij koel had geleken, was hij misschien alleen maar diep in gedachten verzonken. Leonardo verontschuldigde zich voor het onbewust kwetsen van de gevoelens van zijn vriend en bedankte hem dat hij de kwestie onder zijn aandacht had gebracht. Hij voegde eraan toe dat hij in de toekomst beter zou opletten om niet dezelfde indruk bij anderen te wekken. Alle spanningen verdwenen als sneeuw voor de zon, en de twee bleken nog even goede vrienden.

Het is nooit prettig zich verkeerd begrepen te voelen. Als u echter al het mogelijke doet om de kwestie uiteen te zetten en de schriftuurlijke beginselen van liefde en vergevensgezindheid toe te passen, zult ook u naar alle waarschijnlijkheid dezelfde goede resultaten bereiken.

[Voetnoot]

[Illustraties op blz. 23]

Kwesties in een geest van liefde en vergevensgezindheid uiteenzetten, kan tot vreugdevolle resultaten leiden