Het probleem van menselijk lijden

„WAAROM GOD WAAROM?” Die kop verscheen in kapitale letters op de voorpagina van een grote krant na een verwoestende aardbeving in Klein-Azië. Op een bijgaande foto kon men een radeloze vader zien die zijn gewonde dochter uit hun ingestorte huis wegdroeg.

Oorlogen, hongersnoden, epidemieën en natuurrampen hebben immense pijn, oneindig veel tranen en talloze sterfgevallen veroorzaakt. Voeg hierbij het lijden van slachtoffers van verkrachting, seksueel misbruik van kinderen en andere misdaden. Beschouw het grote aantal verwondingen en sterfgevallen als gevolg van ongelukken. En dan is er nog het leed van miljarden mensen wegens ziekte, ouderdom, en de dood van dierbaren.

Het lijden is nog nooit zo erg geweest als in de twintigste eeuw. Tijdens de Eerste Wereldoorlog van 1914–1918 zijn bijna 10 miljoen soldaten gedood. Volgens sommige geschiedschrijvers zijn er evenveel burgers omgekomen. In de Tweede Wereldoorlog zijn ongeveer 50 miljoen militairen en burgers om het leven gekomen, met inbegrip van miljoenen weerloze vrouwen, kinderen en oudere mannen. In de hele afgelopen eeuw zijn nog miljoenen mensen meer het slachtoffer geweest van genocide, revolutie, etnisch geweld, honger en armoede. De Historical Atlas of the Twentieth Century schat dat meer dan 180 miljoen mensen als gevolg van zulke „grootschalige ellende” het leven hebben verloren.

De Spaanse griep van 1918/19 was voor 20 miljoen mensen fataal. In de afgelopen twee decennia zijn ongeveer 19 miljoen personen gestorven aan aids, terwijl op het ogenblik zo’n 35 miljoen met het aidsvirus zijn besmet. Miljoenen kinderen blijven ouderloos achter, omdat hun ouders aan aids gestorven zijn. En talloze baby’s sterven aan aids, aan hen overgedragen toen ze zich nog in de baarmoeder bevonden.

Er wordt kinderen op nog andere manieren leed aangedaan. De Engelse Manchester Guardian Weekly, waarin informatie werd geciteerd die eind 1995 door het Kinderfonds van de Verenigde Naties (UNICEF) is verschaft, verklaarde: „In de oorlogen van het afgelopen decennium zijn 2 miljoen kinderen gedood, 4-5 miljoen verminkt, 12 miljoen dakloos geworden, meer dan 1 miljoen van hun ouders beroofd of van hen gescheiden geraakt en 10 miljoen getraumatiseerd.” Voeg hierbij nog de naar schatting 40 tot 50 miljoen abortussen die elk jaar wereldwijd worden verricht!

Wat zal de toekomst brengen?

Velen bezien de toekomst met een angstig voorgevoel. Een groep wetenschappers verklaarde dat menselijke activiteiten ’het web des levens’ op aarde dermate kunnen veranderen dat ’leven zoals wij dat kennen niet meer in stand gehouden zal kunnen  worden’. Ze voegden hieraan toe: „Zelfs op dit ogenblik leeft een op de vijf mensen in absolute armoede, zonder genoeg te eten te hebben, terwijl een op de tien aan ernstige ondervoeding lijdt.” De wetenschappers grepen de gelegenheid aan om „de hele mensheid te waarschuwen voor wat ons te wachten staat” en zeiden: „Er moet een grote verandering komen in ons beheer van de aarde en het leven dat zich erop bevindt, wil enorme menselijke ellende worden vermeden en ons mondiale tehuis op deze planeet geen onherstelbare schade worden toegebracht.”

Waarom heeft God zoveel lijden en slechtheid toegelaten? Hoe is hij voornemens de situatie te herstellen? Wanneer?

[Illustratieverantwoording op blz. 3]

Top, wheelchair: UN/DPI Photo 186410C by P.S. Sudhakaran; middle, starving children: WHO/OXFAM; bottom, emaciated man: FAO photo/B. Imevbore