Verwerf een hart dat Jehovah aangenaam is

„Schep in mij zelfs een zuiver hart, o God, en leg in mij een nieuwe, standvastige geest.” — PSALM 51:10.

1, 2. Waarom dienen wij belangstelling te hebben voor ons hart?

HIJ was rijzig van gestalte en knap van uiterlijk. Toen de profeet Samuël hem zag, was hij zo onder de indruk dat hij de gevolgtrekking maakte dat deze oudste zoon van Isaï degene was die God had uitgekozen om na Saul koning te zijn. Maar Jehovah verklaarde: „Kijk niet naar [het] uiterlijk [van die zoon] en naar zijn rijzige gestalte, want ik heb hem verworpen. . . . De mèns ziet datgene wat zichtbaar is voor de ogen; maar wat Jehovah aangaat, hij ziet hoe het hart is.” Jehovah’s keus bleek Isaï’s jongste zoon, David, te zijn — ’een man aangenaam naar zijn hart’. — 1 Samuël 13:14; 16:7.

² God kan het menselijke hart lezen, zoals hij later duidelijk maakte: „Ik, Jehovah, doorvors het hart, onderzoek de nieren, ja, om aan een ieder te geven naar zijn wegen, naar de vrucht van zijn handelingen” (Jeremia 17:10). Ja, „Jehovah is de onderzoeker van harten” (Spreuken 17:3). Maar wat is het hart in een mens dat Jehovah onderzoekt? En wat kunnen wij doen om een hart te verwerven dat hem aangenaam is?

„De verborgen persoon van het hart”

3, 4. In welke betekenis wordt het woord „hart” voornamelijk in de bijbel gebruikt? Geef voorbeelden.

³ Het woord „hart” komt ongeveer duizendmaal in de Heilige Schrift voor. In de meeste gevallen wordt het in figuurlijke zin gebruikt. Zo gebood Jehovah de profeet Mozes: „Spreek tot de zonen van Israël, opdat zij voor mij een bijdrage inzamelen: Van iedereen wiens hart hem ertoe aandrijft, dient gijlieden de bijdrage voor mij in te zamelen.” En degenen die bijdragen schonken, „kwamen . . ., een ieder wiens hart hem ertoe drong” (Exodus 25:2; 35:21). Het is duidelijk dat één aspect van het figuurlijke hart motivatie is — de innerlijke kracht die ons tot daden aanspoort. Ons figuurlijke hart weerspiegelt ook onze emoties en gevoelens, onze verlangens en genegenheden. Een hart kan door toorn verteerd of vervuld van vrees zijn, verscheurd door verdriet of opgetogen van vreugde (Psalm 27:3; 39:3; Johannes 16:22;  Romeinen 9:2). Het kan trots of nederig, liefdevol of haatdragend zijn. — Spreuken 16:5; Mattheüs 11:29; 1 Petrus 1:22.

⁴ Bijgevolg houdt het woord „hart” vaak verband met motivatie en emoties, terwijl het bij de term „verstand” vooral gaat om het intellect. Zo moeten deze termen worden begrepen wanneer ze in dezelfde context in de Schrift staan (Mattheüs 22:37; Filippenzen 4:7). Maar het hart en het verstand houden toch wel verband met elkaar. Zo drong Mozes er bij de Israëlieten op aan: „Gij moet het in uw hart terugroepen [of „moet u te binnen brengen”, voetnoot], dat Jehovah de ware God is” (Deuteronomium 4:39). Tot de schriftgeleerden die tegen Jezus samenspanden, zei hij: „Waarom denkt gij boze dingen in uw hart?” (Mattheüs 9:4) „Verstand”, „kennis” en „overleggen” kan ook verband houden met het hart (1 Koningen 3:12; Spreuken 15:14; Markus 2:6). Het figuurlijke hart kan dus ook betrekking hebben op ons intellect — onze gedachten of ons begrip.

5. Waar staat het figuurlijke hart voor?

⁵ Volgens een naslagwerk staat het figuurlijke hart voor „het centrum in het algemeen, het binnenste, en dus voor de innerlijke mens zoals die zich manifesteert in zijn hele doen en laten, in zijn verlangens, genegenheden, emoties, hartstochten, doeleinden, zijn gedachten, opvattingen, voorstellingen, zijn wijsheid, kennis, vaardigheid, zijn zienswijzen en zijn overleggingen, zijn herinneringsvermogen en zijn bewustzijn”. Het vertegenwoordigt wat wij werkelijk van binnen zijn, „de verborgen persoon van het hart” (1 Petrus 3:4). Dat is hetgeen Jehovah ziet en onderzoekt. Bijgevolg kon David bidden: „Schep in mij zelfs een zuiver hart, o God, en leg in mij een nieuwe, standvastige geest” (Psalm 51:10). Hoe kunnen wij een zuiver hart verwerven?

 ’Neem Gods Woord ter harte’

6. Welke vermaning gaf Mozes aan Israël toen zij op de vlakten van Moab gelegerd waren?

⁶ Ter vermaning van de zonen van Israël, die voordat zij het Beloofde Land binnentrokken op de vlakten van Moab vergaderd waren, zei Mozes: „Neemt al de woorden die ik heden als waarschuwing tot u spreek, ter harte, opdat gij uw zonen moogt gebieden er zorg voor te dragen al de woorden van deze wet te volbrengen” (Deuteronomium 32:46). De Israëlieten moesten „terdege aandacht schenken” (Knox). Slechts door grondig vertrouwd te zijn met Gods geboden, zouden zij ze hun kinderen kunnen inscherpen. — Deuteronomium 6:6-8.

7. Wat is bij het ’ter harte nemen’ van Gods Woord betrokken?

⁷ Een sleutelvereiste om een zuiver hart te verwerven, is dat men nauwkeurige kennis van Gods wil en voornemens verkrijgt. Er is maar één bron van die kennis, het geïnspireerde Woord van God (2 Timotheüs 3:16, 17). Maar verstandelijke kennis alleen zal ons niet helpen een hart te verwerven dat Jehovah behaagt. Wil kennis invloed uitoefenen op wat wij werkelijk innerlijk zijn, dan moeten wij de dingen die wij leren, ter harte nemen. Hoe kan dat worden gedaan? De psalmist David legt uit: „Ik heb gedacht aan dagen van weleer; ik heb gemediteerd over al uw activiteit; gaarne heb ik mij steeds intens beziggehouden met het werk van úw handen.” — Psalm 143:5.

8. Welke vragen kunnen wij bij onze studie overdenken?

⁸ Ook wij dienen dankbaar over Jehovah’s activiteit te mediteren. Wanneer wij de bijbel of op de bijbel gebaseerde publicaties lezen, moeten wij nadenken over vragen als: ’Wat leert dit mij omtrent Jehovah? Welke eigenschappen van Jehovah zie ik hier tentoongespreid? Wat leert dit verslag mij over wat Jehovah behaagt en mishaagt? Hoe laten de consequenties van een handelwijze die Jehovah aangenaam is, zich vergelijken met die van een handelwijze die hij haat? Hoe houden deze inlichtingen verband met wat ik reeds weet?’

9. Hoe waardevol zijn persoonlijke studie en meditatie?

⁹ De 32-jarige Lisa * legt uit hoe zij de waarde van doelgerichte studie en meditatie ging inzien: „Na mijn doop in 1994 was ik zo’n twee jaar heel actief in de waarheid. Ik bezocht alle christelijke vergaderingen, besteedde dertig tot veertig uur per maand aan de velddienst en had omgang met medechristenen. Vervolgens begon ik af te drijven. Ik zonk zo diep dat ik zelfs Gods wet overtrad. Maar ik kwam tot bezinning en besloot mijn leven in het reine te brengen. Wat ben ik blij dat Jehovah mijn berouw heeft aanvaard en me heeft teruggenomen! Ik heb me vaak afgevraagd: ’Waarom verliet ik de waarheid?’ Het antwoord dat me steeds opnieuw voor de geest komt, is dat ik doelgerichte studie en meditatie heb veronachtzaamd. De bijbelse waarheid had gewoon mijn hart niet bereikt. Van nu af aan zal persoonlijke studie en meditatie altijd een belangrijk onderdeel van mijn leven zijn.” Hoe uitermate belangrijk is het dat wij, naarmate wij groeien in onze kennis van Jehovah, zijn Zoon en zijn Woord, tijd inruimen om zinvol na te denken!

10. Waarom is het dringend noodzakelijk dat wij tijd voor persoonlijke studie en meditatie inruimen?

¹⁰ In deze drukke wereld is het werkelijk heel moeilijk tijd te vinden voor studie en meditatie. Maar christenen staan in deze tijd op de drempel van een schitterend Beloofd Land — Gods rechtvaardige nieuwe wereld (2 Petrus 3:13). Opzienbarende gebeurtenissen, zoals de vernietiging van „Babylon de Grote” en de aanval door „Gog van het land Magog” op Jehovah’s volk, liggen in het verschiet (Openbaring 17:1, 2, 5, 15-17; Ezechiël 38:1-4, 14-16; 39:2). Wat ons te wachten staat, kan onze liefde voor Jehovah op de proef stellen. Het is dringend noodzakelijk dat wij nu de gelegen tijd uitkopen en Gods Woord ter harte nemen! — Efeziërs 5:15, 16.

’Bereid uw hart om Gods Woord te raadplegen’

11. Hoe kan ons hart vergeleken worden met aarde?

¹¹ Het figuurlijke hart kan vergeleken worden  met de aarde waarop het waarheidszaad gezaaid kan worden (Mattheüs 13:18-23). Letterlijke aarde wordt gewoonlijk bewerkt om ervoor te zorgen dat het gewas goed groeit. Insgelijks dient het hart bereid of klaargemaakt te worden, opdat het ontvankelijker is voor het Woord van God. De priester Ezra „had zijn hart bereid om de wet van Jehovah te raadplegen en haar te volbrengen” (Ezra 7:10). Hoe kunnen wij ons hart bereiden?

12. Wat zal een hulp vormen om het hart voor studie te bereiden?

¹² Een uitstekende manier om ons hart te bereiden wanneer wij Gods Woord raadplegen, is door vanuit het hart te bidden. Christelijke vergaderingen van ware aanbidders openen en sluiten met gebed. Hoe passend dat wij elke periode van persoonlijke bijbelstudie met een oprecht gebed beginnen en vervolgens tijdens onze studie een gebedsvolle instelling bewaren!

13. Wat moeten wij doen om een hart te verwerven dat Jehovah aangenaam is?

¹³ Het figuurlijke hart moet bereid worden om vooropgezette meningen opzij te zetten. De religieuze leiders in Jezus’ tijd waren niet bereid dit te doen (Mattheüs 13:15). Jezus’ moeder, Maria, maakte daarentegen gevolgtrekkingen „in haar hart”, gebaseerd op waarheden die zij had gehoord (Lukas 2:19, 51). Zij werd een getrouwe discipelin van Jezus. Lydia uit Thyatira luisterde naar Paulus, „en Jehovah opende haar hart wijd, zodat zij aandacht schonk”. Ook zij werd een gelovige (Handelingen 16:14, 15). Mogen wij nooit star vasthouden aan persoonlijke ideeën of geliefkoosde leerstellige opvattingen. Laten wij in plaats daarvan bereid zijn ’God waarachtig bevonden te laten worden, ook al wordt ieder mens een leugenaar bevonden’. — Romeinen 3:4.

14. Hoe kunnen wij ons hart bereiden om op christelijke vergaderingen te luisteren?

¹⁴ Het hart bereiden om op christelijke vergaderingen te luisteren, is bijzonder belangrijk. Afleidende factoren kunnen de aandacht afwenden van wat er wordt gezegd. De gesproken woorden kunnen weinig invloed op ons uitoefenen als wij volledig opgaan in dingen die in de loop van de dag gebeurd zijn of ons bezighouden met wat ons morgen wacht. Willen wij profijt trekken van wat er wordt gezegd, dan moeten wij vastbesloten zijn te luisteren en te leren. Wat een voordeel kunnen wij trekken als wij ons hebben voorgenomen de schriftplaatsen die worden toegelicht en de betekenis die erin wordt gelegd, te begrijpen! — Nehemia 8:5-8, 12.

15. Hoe helpt nederigheid ons ontvankelijker te zijn voor onderwijs?

¹⁵ Net als het toevoegen van de juiste aanvullende stoffen de bodemgesteldheid misschien verbetert, zo kan het aankweken van nederigheid, een geestelijke eetlust, vertrouwen, godvruchtige vrees en liefde voor God ons figuurlijke hart verrijken. Nederigheid verzacht het hart en helpt ons ontvankelijker te worden voor onderwijs. Jehovah zei tot de Judese koning Josia: ’Omdat uw hart week was, zodat gij u wegens Jehovah verootmoedigd hebt op het horen van wat ik gesproken heb en gij voor mijn aangezicht zijt gaan wenen, heb ik, ja ik, gehoord’ (2 Koningen 22:19). Josia’s hart was nederig en ontvankelijk. Nederigheid stelde Jezus’ „ongeletterde en gewone” discipelen in staat om geestelijke waarheden die „wijzen en intellectuelen” ontgingen, te vatten en toe te passen (Handelingen 4:13; Lukas 10:21). Mogen wij ’ons voor onze God vernederen’ als wij trachten een hart te verwerven dat Jehovah aangenaam is. — Ezra 8:21.

16. Waarom vergt het inspanning om een honger naar geestelijk voedsel aan te kweken?

¹⁶ Jezus zei: „Gelukkig zijn zij die zich bewust zijn van hun geestelijke nood” (Mattheüs 5:3). Hoewel wij begiftigd zijn met het vermogen om geestelijke dingen te vatten, kunnen druk van deze goddeloze wereld of karaktertrekken als luiheid ons besef van onze nood doen afnemen (Mattheüs 4:4). Wij moeten een gezonde eetlust voor geestelijk voedsel aankweken. Zelfs als wij aanvankelijk geen vreugde beleven aan bijbellezen en persoonlijke studie,  zullen wij door te volharden ontdekken dat kennis ’aangenaam zal worden voor onze zíel’, zodat wij verlangend naar studieperiodes uitzien. — Spreuken 2:10, 11.

17. (a) Waarom is Jehovah ons volste vertrouwen waard? (b) Hoe kunnen wij vertrouwen in God aankweken?

¹⁷ „Vertrouw op Jehovah met heel uw hart en steun niet op uw eigen verstand”, vermaande koning Salomo (Spreuken 3:5). Een hart dat op Jehovah vertrouwt, weet dat alles wat Hij via zijn Woord vraagt of via zijn Woord aangeeft, altijd juist is (Jesaja 48:17). Jehovah is beslist ons volledige vertrouwen waard. Hij is in staat om alles wat hij zich heeft voorgenomen, ten uitvoer te brengen (Jesaja 40:26, 29). Ja, zijn naam betekent zelfs letterlijk „Hij veroorzaakt te worden”, hetgeen vertrouwen opbouwt dat hij wat hij beloofd heeft, ook ten uitvoer kan brengen! Hij is „rechtvaardig in al zijn wegen en loyaal in al zijn werken” (Psalm 145:17). Om vertrouwen in hem te kunnen opbouwen, moeten wij natuurlijk ’proeven en zien dat Jehovah goed is’ door datgene wat wij uit de bijbel leren, in ons eigen leven toe te passen en na te denken over de goede uitwerking die dit heeft. — Psalm 34:8.

18. Hoe helpt godvruchtige vrees ons ontvankelijk te zijn voor Gods leiding?

¹⁸ Salomo wees naar nog een hoedanigheid die ons hart ontvankelijk maakt voor goddelijke leiding, toen hij zei: „Vrees Jehovah en keer u af van het kwaad” (Spreuken 3:7). Over het oude Israël zei Jehovah: „Zouden zij dat hart van hen maar ontwikkelen om mij te vrezen en al mijn geboden steeds te onderhouden, opdat het hun en hun zonen tot onbepaalde tijd goed mocht gaan!” (Deuteronomium 5:29) Ja, zij die God vrezen, gehoorzamen hem. Jehovah heeft het vermogen „om zijn sterkte te tonen ten behoeve van hen wier hart onverdeeld is jegens hem” en om degenen die hem niet gehoorzamen, straf toe te dienen (2 Kronieken 16:9). Moge eerbiedige vrees om God te mishagen al onze daden, gedachten en emoties beheersen.

’Heb Jehovah lief met geheel uw hart’

19. Welke rol speelt liefde in het ontvankelijk maken van ons hart voor Jehovah’s leiding?

¹⁹ Meer dan alle andere hoedanigheden maakt liefde ons hart werkelijk ontvankelijk voor Jehovah’s leiding. Iemand wiens hart vervuld is met liefde voor God wil graag te weten komen wat God behaagt en wat hem mishaagt (1 Johannes 5:3). Jezus zei: „Gij moet Jehovah, uw God, liefhebben met geheel uw hart en met geheel uw ziel en met geheel uw verstand” (Mattheüs 22:37). Mogen wij onze liefde voor God verdiepen door het tot een gewoonte te maken over zijn goedheid na te denken, door geregeld tot hem te spreken als tot een intieme vriend en door enthousiast met anderen over hem te spreken.

20. Hoe kunnen wij een hart verwerven dat Jehovah aangenaam is?

²⁰ Bij wijze van overzicht: Een hart verwerven dat Jehovah aangenaam is, houdt in dat wij Gods Woord invloed laten uitoefenen op wat wij innerlijk zijn, de verborgen persoon van het hart. Zinvolle persoonlijke studie van de Schrift en dankbare meditatie zijn onontbeerlijk. De beste manier om dit te doen, is met een bereid hart — een hart zonder vooropgezette ideeën, een hart dat gevuld is met hoedanigheden die ons ontvankelijk maken voor onderwijs! Ja met Jehovah’s hulp kunnen wij een goed hart verwerven. Maar welke maatregelen kunnen wij nemen om ons hart te beveiligen?

[Voetnoot]

Wat zou u antwoorden?

• Wat is het figuurlijke hart dat door Jehovah wordt onderzocht?

• Hoe kunnen wij Gods Woord ’ter harte nemen’?

• Hoe dienen wij ons hart te bereiden om Gods Woord te raadplegen?

• Waartoe wordt u na een beschouwing van dit materiaal bewogen?

[Studievragen]

[Illustratie op blz. 17]

David mediteerde vol waardering over geestelijke dingen. U ook?

[Illustraties op blz. 18]

Bereid uw hart voordat u Gods Woord bestudeert