Vermijd een geestelijke hartaanval

Een atleet van wereldklasse, die zijn tak van sport volledig beheerste en ogenschijnlijk in uitstekende conditie verkeerde, zakte tijdens een training plotseling in elkaar en stierf. De atleet was Sergei Grinkov, een schaatser die tweemaal olympisch goud had behaald en wiens carrière werd afgebroken net op het moment dat deze tot bloei begon te komen — hij was toen nog maar 28 jaar. Wat tragisch! De oorzaak? Een hartaanval. Naar men zei was zijn dood totaal onverwacht omdat er geen enkele aanwijzing was dat hij aan een hartkwaal leed. Onderzoekers kwamen er echter achter dat hij een vergroot hart en ernstig verstopte kransslagaders had.

HOEWEL het misschien lijkt dat veel hartaanvallen zich zonder waarschuwing voordoen, zeggen medische deskundigen dat dit zelden het geval is. De waarheid is dat aanwijzingen en meespelende factoren zoals kortademigheid, overgewicht en pijn op de borst vaak genegeerd worden. Het gevolg hiervan is dat velen, zelfs als ze tijdens hun hartaanval niet sterven, voor de rest van hun leven ernstig gehandicapt raken.

Tegenwoordig zijn de meeste medische deskundigen het erover eens dat om een hartaanval te voorkomen, constante alertheid op iemands eetpatroon en leefwijze alsook geregelde medische check-ups vereist zijn. * Zulke maatregelen, samen met een oprechte bereidheid om waar nodig veranderingen aan te brengen, zal er in grote mate toe bijdragen iemand de tragische gevolgen van een hartaanval te besparen.

Er is echter een ander aspect van ons hart dat nog meer aandacht verdient. „Beveilig uw hart, ja, meer dan al het andere dat te behoeden is,” waarschuwt de bijbel ons, „want daaruit zijn de oorsprongen van het leven” (Spreuken 4:23). Deze schriftplaats heeft natuurlijk voornamelijk betrekking op het figuurlijke hart. Er is waakzaamheid nodig om ons fysieke hart te beveiligen, maar het is nog belangrijker alert te blijven willen we ons figuurlijke hart  beschermen tegen ziekten die tot een geestelijke dood kunnen leiden.

Analyse van een figuurlijke hartaanval

Net als met een fysieke hartkwaal is een van de zekerste manieren om geestelijk gesproken een hartaanval te voorkomen, de oorzaken ervan te weten te komen en vervolgens stappen te ondernemen om er iets aan te doen. Laten we daarom eens enkele van de fundamentele factoren beschouwen die tot hartproblemen — letterlijke en figuurlijke — bijdragen.

Eetpatroon. Er wordt algemeen erkend dat junkfood, hoewel het de tong streelt, de gezondheid weinig of helemaal niet ten goede komt. Evenzo is geestelijk junkfood makkelijk verkrijgbaar en strelend voor de zinnen, maar schadelijk voor iemands geestelijke gezondheid. In de media wordt op sluwe wijze een overvloed aan materiaal geboden waarin onwettige seks, drugs, geweld en het occulte worden gepresenteerd. Als iemand zijn geest met zulke kost voedt, is dit dodelijk voor het figuurlijke hart. Gods Woord waarschuwt: „Alles wat in de wereld is — de begeerte van het vlees en de begeerte der ogen en het opzichtige geuren met de middelen voor levensonderhoud die men heeft — spruit niet voort uit de Vader, maar uit de wereld. De wereld gaat bovendien voorbij en ook haar begeerte, maar wie de wil van God doet, blijft in eeuwigheid.” — 1 Johannes 2:16, 17.

Gezond voedsel, zoals fruit en groene groenten, is niet erg aanlokkelijk voor iemand die verzot is op junkfood. Evenzo kan heilzaam en vast geestelijk voedsel niet erg aantrekkelijk zijn voor iemand die eraan gewend is geraakt zijn geest en hart met wereldse kost te voeden. Hij teert misschien een tijdje op de „melk” uit Gods Woord (Hebreeën 5:13). Op den duur ontwikkelt hij niet de geestelijke rijpheid die nodig is om zijn fundamentele geestelijke verantwoordelijkheden in de christelijke gemeente en de bediening te dragen (Mattheüs 24:14; 28:19; Hebreeën 10:24, 25). Sommigen die in zo’n situatie verkeerden, hebben toegelaten dat hun geestelijke kracht dermate afnam dat ze inactieve, of niet-praktiserende, Getuigen werden!

Nog een gevaar is dat uiterlijke schijn bedrieglijk kan zijn. Het plichtmatig verrichten van christelijke taken kan de toenemende broosheid verhullen van een figuurlijk hart dat verzwakt is door zich heimelijk over te geven aan een materialistische denkwijze of aan amusement dat gekenmerkt wordt door immoraliteit, geweld of het occulte. Zo’n gebrekkig geestelijk eetpatroon lijkt misschien weinig effect op iemands geestelijke gezindheid te hebben, maar het zou het figuurlijke hart kunnen verlammen zoals een slecht eetpatroon de slagaders kan verharden en het letterlijke hart kan beschadigen. Jezus waarschuwde niet toe te laten dat onjuiste verlangens ons hart binnendringen. Hij zei: „Een ieder die naar een vrouw blijft kijken ten einde hartstocht voor haar te hebben, [heeft] in zijn hart reeds overspel met haar . . . gepleegd” (Mattheüs 5:28). Ja, een slecht geestelijk eetpatroon kan tot een geestelijke hartaanval  leiden. Er zijn echter nog meer dingen die van belang zijn.

Training. Het is bekend dat een zittend leven tot fysieke hartaanvallen kan bijdragen. Evenzo kan een geestelijk zittend leven ernstige gevolgen hebben. Iemand kan bijvoorbeeld af en toe aan de christelijke bediening deelnemen maar beperkt dit misschien tot wat de behaaglijke zone genoemd zou kunnen worden, door weinig of geen moeite te doen om „een werkman [te worden] die zich nergens over behoeft te schamen, die het woord der waarheid juist hanteert” (2 Timotheüs 2:15). Of iemand bezoekt misschien enkele christelijke vergaderingen maar doet weinig om zich erop voor te bereiden en eraan deel te nemen. Men heeft misschien geen geestelijke doeleinden of mist het verlangen naar of enthousiasme voor geestelijke dingen. Het gebrek aan geestelijke training verzwakt uiteindelijk al het geloof dat men ooit heeft gehad, of doodt het zelfs (Jakobus 2:26). De apostel Paulus vestigde de aandacht op dit gevaar toen hij aan Hebreeuwse christenen schreef, van wie sommigen blijkbaar tot zo’n geestelijk zittend leven waren vervallen. Merk op hoe hij waarschuwde voor het mogelijke verhardingseffect dat dit op hun geestelijke gezindheid kon hebben. „Past op, broeders, dat er zich in niemand van u ooit een goddeloos, ongelovig hart ontwikkelt, doordat hij zich terugtrekt van de levende God, maar blijft elkaar elke dag, zolang het ’Heden’ genoemd kan worden, vermanen, opdat niemand van u wordt verhard door de bedrieglijke kracht der zonde.” — Hebreeën 3:12, 13.

Stress. Nog een belangrijke oorzaak van fysieke hartaanvallen is overmatige stress. Evenzo kan stress in de vorm van „zorgen des levens” makkelijk fataal voor het figuurlijke hart blijken te zijn, of er zelfs de oorzaak van zijn dat het slachtoffer er helemaal mee ophoudt God te dienen. In dit verband is Jezus’ waarschuwing passend: „Schenkt . . . aandacht aan uzelf, dat uw hart nooit bezwaard wordt met overmatig eten en overmatig drinken en zorgen des levens, en die dag plotseling, in een ogenblik, over u komt als een strik” (Lukas 21:34, 35). Stress kan ook ons figuurlijke hart aantasten als een verborgen zonde ons langdurig kwelt. Koning David leerde uit ervaring de pijn die met zo’n schadelijke stress gepaard gaat; hij zei: „Er is geen vrede in mijn beenderen vanwege mijn zonde. Want mijn eigen dwalingen zijn mij boven het hoofd gestegen; als een zware vracht zijn ze te zwaar voor mij.” — Psalm 38:3, 4.

 Overmoed. Veel slachtoffers van een hartaanval waren vlak voordat ze erdoor werden getroffen, heel zeker van hun gezondheidstoestand. Vaak werden check-ups of medische onderzoeken van de hand gewezen of zelfs weggelachen als totaal overbodig. Evenzo kunnen sommigen denken dat aangezien ze al een tijdje christenen zijn, hun onmogelijk iets kan overkomen. Ze laten misschien na zich aan geestelijke check-ups of zelfonderzoek te onderwerpen tot er een ramp toeslaat. Het is van levensbelang de goede raad die de apostel Paulus in verband met overmoed gaf, in gedachte te houden: „Wie . . . denkt te staan, moet oppassen dat hij niet valt.” Het getuigt van wijsheid wanneer we onze onvolmaakte aard erkennen en onszelf van tijd tot tijd in geestelijk opzicht onderzoeken. — 1 Korinthiërs 10:12; Spreuken 28:14.

Negeer geen waarschuwingssignalen

De Schrift kent terecht een hoge prioriteit toe aan de toestand van het figuurlijke hart. In Jeremia 17:9, 10 lezen we: „Het hart is verraderlijker dan iets anders en niets ontziend. Wie kan het kennen? Ik, Jehovah, doorvors het hart, onderzoek de nieren, ja, om aan een ieder te geven naar zijn wegen, naar de vrucht van zijn handelingen.” Maar behalve dat Jehovah ons hart onderzoekt, treft hij ook liefdevolle voorzieningen om ons te helpen het nodige zelfonderzoek te doen.

Via „de getrouwe en beleidvolle slaaf” ontvangen we goed van pas komende waarschuwingen (Mattheüs 24:45). Een van de voornaamste manieren waarop ons figuurlijke hart ons bijvoorbeeld zou kunnen bedriegen, is ons ertoe te brengen ons over te geven aan wereldse fantasieën. Dit zijn onrealistische voortbrengselen van de verbeelding, dagdromen, zinloze hersenspinsels. Deze kunnen heel schadelijk worden, vooral als ze onreine gedachten opwekken. Vandaar dat we ze volledig moeten verwerpen. Als we net als Jezus wetteloosheid haten, zullen we ons hart behoeden voor het toegeven aan wereldse fantasieën. — Hebreeën 1:8, 9.

Bovendien hebben we de hulp van liefdevolle ouderlingen in de christelijke gemeente. Hoewel de bezorgdheid van anderen beslist wordt gewaardeerd, ligt de verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor ons figuurlijke hart uiteindelijk bij elk van ons persoonlijk. Het is aan ons individueel om ’ons van alles te vergewissen’ en ’te blijven beproeven of we in het geloof zijn’. — 1 Thessalonicenzen 5:21; 2 Korinthiërs 13:5.

Beveilig het hart

Het bijbelse beginsel „wat een mens zaait, dat zal hij ook oogsten”, is eveneens op de gezondheid van ons figuurlijke hart van toepassing (Galaten 6:7). Wat een plotselinge geestelijke ramp lijkt, blijkt vaak het resultaat te zijn van een lange, geheime geschiedenis van zich overgeven aan geestelijk schadelijke bezigheden zoals het kijken naar pornografie, het overmatig bezorgd zijn over materiële dingen of het streven naar prominentie of macht.

Om het hart te beschermen, is het daarom van essentieel belang op ons geestelijke eetpatroon te letten. Voed de geest en het hart met het Woord van God. Mijd het geestelijke junkfood dat zo makkelijk verkrijgbaar en zo aanlokkelijk voor het vlees is, doch er alleen maar toe leidt dat het figuurlijke hart ongevoelig wordt. De psalmist waarschuwt met een passende — en medisch correcte — analogie: „Hun hart is ongevoelig geworden, net als vet.” — Psalm 119:70.

Als er sprake is van reeds lang bestaande verborgen zwakheden, doe dan uw uiterste best om ze uit te roeien zodat uw figuurlijke slagaders er niet door dichtslibben. Als de wereld er aantrekkelijk begint uit te zien en veel lijkt te bieden op het gebied van amusement en plezier, mediteer dan over de wijze raad die de apostel Paulus gaf. Hij schreef: „Bovendien zeg ik dit, broeders: de  overgebleven tijd is kort geworden. Laten voortaan zij . . . die van de wereld gebruik maken, [zijn] als zij die er niet ten volle gebruik van maken; want het toneel van deze wereld is bezig te veranderen” (1 Korinthiërs 7:29-31). En als materiële rijkdom aanlokkelijk zou beginnen te worden, sla dan acht op Jobs woorden: „Indien ik het goud tot mijn vertrouwen heb gesteld, of tot het goud heb gezegd: ’Gij zijt mijn vertrouwen!’ zou ook dat een dwaling zijn ter attentie van de rechters, want ik zou de ware God daarboven hebben verloochend.” — Job 31:24, 28; Psalm 62:10; 1 Timotheüs 6:9, 10.

De bijbel wijst op de ernst van het geregeld negeren van op de bijbel gebaseerde raad door te waarschuwen: „Een man die herhaaldelijk is terechtgewezen maar zijn nek verhardt, zal plotseling gebroken worden, en dat zonder genezing” (Spreuken 29:1). Door daarentegen goed zorg te dragen voor ons figuurlijke hart, kunnen we het genoegen en de innerlijke vrede ervaren die het resultaat zijn wanneer we een eenvoudig, ongecompliceerd leven leiden. Dit is altijd de aanbevolen weg van het ware christendom geweest. De apostel Paulus schreef onder inspiratie: „Ze is ongetwijfeld een middel tot groot gewin, deze godvruchtige toewijding gepaard aan het genoegen nemen met wat men heeft. Want wij hebben niets in de wereld meegebracht en kunnen er ook niets uit meenemen. Wanneer wij daarom voedsel, kleding en onderdak hebben, zullen wij daarmee tevreden zijn.” — 1 Timotheüs 6:6-8.

Ja, onszelf trainen en oefenen op het gebied van godvruchtige toewijding zal garanderen dat we een gezond en sterk figuurlijk hart hebben. Door goed op ons geestelijke eetpatroon te letten, zullen we niet toelaten dat de verwoestende gewoonten en denkwijze van deze wereld onze geestelijke gezindheid in enig opzicht letsel of schade toebrengen. Laten we bovenal ons figuurlijke hart geregeld aan een onderzoek onderwerpen door Jehovah’s voorzieningen via zijn organisatie te aanvaarden. Hier ijverig mee bezig zijn zal er veel toe bijdragen de trieste gevolgen van een geestelijke hartaanval te vermijden.

[Voetnoot]

[Inzet op blz. 10]

EEN GEBREKKIG GEESTELIJK EETPATROON KAN HET FIGUURLIJKE HART VERLAMMEN NET ZOALS EEN SLECHT EETPATROON DE SLAGADERS KAN VERHARDEN EN HET LETTERLIJKE HART KAN BESCHADIGEN

[Inzet op blz. 10]

EEN GEESTELIJK ZITTEND LEVEN KAN ERNSTIGE GEVOLGEN HEBBEN

[Inzet op blz. 11]

„ZORGEN DES LEVENS” KUNNEN VOOR HET FIGUURLIJKE HART MAKKELIJK FATAAL BLIJKEN TE ZIJN

[Illustratie op blz. 11]

Onze geestelijke gezondheid verwaarlozen kan veel leed tot gevolg hebben

[Illustraties op blz. 13]

Goede geestelijke gewoonten ontwikkelen beveiligt het figuurlijke hart

[Illustratieverantwoording op blz. 9]

AP Photo/David Longstreath