Reinheid — Wat houdt het werkelijk in?

VANWEGE de schokkend onhygiënische toestanden in Europa en de Verenigde Staten in de achttiende en negentiende eeuw, predikten zendelingen in die tijd iets wat wel „een reinheidsleer” genoemd kan worden. Die leer stelde vuil gelijk aan zonde, terwijl reinheid iemand naar verluidt dichter tot God bracht. Misschien heeft dit de stelregel „Reinheid van de ziel begint met reinheid van het lichaam” populair gemaakt.

Deze zienswijze werd gevolgd door het Leger des Heils, dat gesticht werd door William en Catherine Booth. Volgens het boek Health and Medicine in the Evangelical Tradition was een van hun eerste slagzinnen: „Soap, Soup, and Salvation” (Zeep, soep en redding). Toen Louis Pasteur en anderen vervolgens onomstotelijk het verband aantoonden tussen ziekte en bacteriën, verschafte dit alleen maar een extra stimulans en een wetenschappelijke basis voor een betere gezondheidszorg.

Enkele van de onmiddellijk genomen maatregelen omvatten dat er van een getuige in een rechtszaal niet meer werd verlangd dat hij de bijbel kuste en dat er werd afgestapt van een gemeenschappelijke drinkbeker op scholen en treinstations. Er werd zelfs moeite gedaan om de gemeenschappelijke kelk of beker bij religieuze diensten te vervangen door persoonlijke exemplaren. Ja, die vroege baanbrekers leken inderdaad behoorlijk succesvol te zijn  in het veranderen van de houding die mensen ten opzichte van reinheid hadden. Zo succesvol zelfs dat één schrijver over het resultaat zei dat „men dweepte met reinheid”.

Maar dit ’dwepen met reinheid’ was kennelijk slechts oppervlakkig. Het duurde niet lang of ondernemende kooplui veranderden de alledaagse zeep in een schoonheidsproduct. Slimme advertenties maakten klanten wijs dat het gebruik van bepaalde verzorgingsproducten de gebruiker ervan de sociale status zou verlenen waarvan anderen alleen maar konden dromen. De televisie laat deze illusie voortleven. De succesvolle en zeer aantrekkelijke mensen die in de reclame en in de soapseries voorkomen, ziet men zelden het huis schoonmaken, het pad aanvegen, een vuilniszak wegbrengen of de viezigheid van hun kat of hond opruimen.

Dan zijn er ook mensen die redeneren dat met een baan buitenshuis de rekeningen worden betaald, terwijl de huishouding en andere schoonmaakklussen geen financiële waarde hebben. En waarom zouden ze de omgeving netjes houden als er toch geen geldelijke beloning tegenover staat? Eén gevolg hiervan is dat sommige mensen tegenwoordig denken dat reinheid alleen te maken heeft met persoonlijke hygiëne.

Gods kijk op reinheid

Die vroege pogingen om mensen reinheid bij te brengen, hebben er ongetwijfeld toe bijgedragen dat de leefomstandigheden zijn verbeterd. En terecht, want reinheid is een hoedanigheid die bij de heilige en reine God, Jehovah, hoort en bij hem haar oorsprong vond. Hij leert ons onszelf baat te verschaffen door heilig en rein te worden in al onze wegen. — Jesaja 48:17; 1 Petrus 1:15.

Jehovah God is in dit opzicht voorbeeldig. Reinheid en ook zijn andere onzichtbare eigenschappen worden in Gods zichtbare schepping duidelijk gezien (Romeinen 1:20). We merken op dat de schepping zelf geen blijvende vervuiling veroorzaakt. De aarde met haar vele ecologische kringlopen is een zelfreinigend wonder en is ontworpen opdat de mens er een rein en gezond leven zou kunnen leiden. Zulke reine werken zouden alleen maar van een Ontwerper met een reine geest afkomstig kunnen zijn. Daarom kunnen we hieruit afleiden dat aanbidders van God in alle aspecten van hun leven rein moeten zijn.

Vier aspecten van reinheid

De bijbel onderscheidt vier aspecten van reinheid waarnaar aanbidders van God dienen te streven. Laten we ze elk afzonderlijk beschouwen.

Geestelijk. Dit aspect zou kunnen worden gezien als de allerbelangrijkste reinheid, omdat het te maken heeft met iemands vooruitzichten op eeuwig leven. Niettemin is dit vaak het meest verwaarloosde aspect van reinheid. Eenvoudig gezegd betekent in geestelijk opzicht rein zijn, nooit de grens te overschrijden die God heeft getrokken tussen ware en valse aanbidding, want God beziet alle vormen van valse aanbidding als onrein. De apostel Paulus schreef: „’Gaat . . . uit hun midden vandaan en scheidt u af’, zegt Jehovah, ’en raakt het onreine niet langer aan’; ’en ik wil u aannemen’” (2 Korinthiërs 6:17). De discipel Jakobus is ook heel specifiek in dit opzicht: „De vorm van aanbidding die van het standpunt van onze God en Vader uit bezien rein en onbesmet is, is deze: . . . zichzelf onbevlekt van de wereld bewaren.” — Jakobus 1:27.

God toonde duidelijk dat hij het vermengen van valse aanbidding met zijn ware aanbidding afkeurt. Bij valse aanbidding zijn vaak onreine praktijken en verfoeilijke afgodsbeelden en goden betrokken (Jeremia 32:35). Daarom worden ware christenen aangespoord elke betrokkenheid bij onreine aanbidding te vermijden. — 1 Korinthiërs 10:20, 21; Openbaring 18:4.

Moreel. Ook in dit opzicht trekt God een duidelijke lijn tussen wat rein en wat onrein is. De wereld in haar geheel is geworden zoals beschreven staat in Efeziërs 4:17-19: „[Zij zijn] verduisterd . . . in hun verstand en vervreemd van het leven dat God toebehoort . . . Daar zij elk zedelijkheidsbegrip hebben verloren, hebben zij zich overgegeven aan een losbandig gedrag om hebzuchtig allerlei onreinheid te bedrijven.” Zo’n immorele denkwijze komt op veel manieren, openlijk en subtiel, tot uiting en daarom moeten christenen op hun hoede zijn.

 Mensen die God liefhebben, weten dat prostitutie, homoseksualiteit, voorechtelijke seks en pornografie overtredingen zijn van Jehovah’s maatstaf van morele reinheid. Uitingen van deze praktijken zijn in de amusements- en modewereld echter heel gewoon geworden. Christenen moeten daarom voor zulke tendensen op hun hoede zijn. Het dragen van gewaagde, weinig verhullende kleding op christelijke vergaderingen of bij sociale gelegenheden vestigt onnodig de aandacht op het menselijk lichaam en verraadt een gebrek aan eerbaarheid. Behalve dat het onreine, wereldse denkwijzen in de christelijke gemeenschap brengt, kan deze manier van kleden ook onreine gedachten bij anderen oproepen. Op dit terrein moeten christenen hard werken aan de tentoonspreiding van „wijsheid van boven”. — Jakobus 3:17.

Mentaal. De verborgen uithoeken van iemands geest moeten geen bewaarplaats van onreine gedachten zijn. Jezus waarschuwde tegen onreine gedachten toen hij zei: „Een ieder die naar een vrouw blijft kijken ten einde hartstocht voor haar te hebben, [heeft] in zijn hart reeds overspel met haar . . . gepleegd” (Mattheüs 5:28; Markus 7:20-23). Deze woorden slaan net zo goed op het bekijken van pornografische afbeeldingen en films, het lezen over obscene seksuele activiteiten en het luisteren naar dubbelzinnige songteksten. Christenen moeten het vermijden zichzelf te verontreinigen door onreine gedachten te koesteren die zouden kunnen leiden tot onreine, onheilige spraak en daden. — Mattheüs 12:34; 15:18.

Letterlijk. In de bijbel houdt heiligheid nauw verband met letterlijke reinheid. Paulus schreef bijvoorbeeld: „Geliefden, laten wij ons reinigen van elke verontreiniging van vlees en geest, en in de vrees voor God heiligheid vervolmaken” (2 Korinthiërs 7:1). Ware christenen moeten er daarom naar streven hun lichaam, huis en omgeving, in zoverre dit mogelijk is, schoon en netjes te houden. Zelfs waar niet veel water beschikbaar is om te wassen of te baden, moeten christenen doen wat ze kunnen om schoon en toonbaar te blijven.

Dit aspect van reinheid zal ook het gebruik van enige vorm van tabak, onmatigheid wat het drinken van alcohol betreft en alle vormen van drugsgebruik uitsluiten, omdat die het lichaam verontreinigen en schade toebrengen. De herder die in het Hooglied wordt beschreven, hield van de zoete geur van de kleren van het Sulammitische meisje (Hooglied 4:11). Het is liefdevol om voor onze persoonlijke hygiëne zorg te dragen omdat we willen vermijden dat de mensen om ons heen door ons hinder ondervinden van nare luchtjes. Parfums en dergelijke mogen dan aangenaam zijn, ze vormen geen vervanging voor regelmatig baden en schone kleren.

Een evenwichtige kijk behouden

Wanneer het op letterlijke reinheid aankomt, kunnen mensen in uitersten vervallen. Aan de  ene kant kan fanatiek zijn wat reinheid betreft ons van onze levensvreugde beroven. Het kan ook veel kostbare tijd opslokken. Aan de andere kant zal het misschien een dure aangelegenheid blijken wanneer smerige en verwaarloosde huizen moeten worden opgeknapt. Tussen deze twee uitersten is er de praktische, verstandige aanpak om ons huis schoon en toonbaar te houden.

Houd het eenvoudig. Rommelige huizen of kamers zijn moeilijk schoon te maken en in een omgeving die vol staat, wordt vuil misschien niet zo makkelijk opgemerkt. Het schoonhouden van bescheiden, niet te volle huizen kost minder tijd. Een eenvoudige manier van leven wordt in de bijbel sterk aanbevolen: „Wanneer wij . . . voedsel, kleding en onderdak hebben, zullen wij daarmee tevreden zijn.” — 1 Timotheüs 6:8.

Houd het netjes. Een schoon huis is de verantwoordelijkheid van iedereen die erin woont. Rommelige huizen beginnen vaak als rommelige kamers. Netheid betekent dat alles zijn vaste plaats heeft. Vuile kleren horen bijvoorbeeld niet thuis op de vloer van de slaapkamer. En belangrijker nog, rondslingerend speelgoed en gereedschap zijn potentieel gevaarlijk. Veel ongelukken in huis zijn te wijten aan slordige gewoonten.

Het is duidelijk dat reinheid en de christelijke levenswijze onlosmakelijk verbonden zijn. De profeet Jesaja spreekt over een godvruchtige manier van leven als „de Weg der Heiligheid”. En hij voegt er de ernstig stemmende gedachte aan toe: „De onreine zal er niet langs trekken” (Jesaja 35:8). Ja, wanneer we nu goede gewoonten aankweken wat reinheid betreft, vormt dat een krachtig bewijs van ons geloof in Gods belofte dat hij binnenkort een schone paradijsaarde zal verwezenlijken. Dan zullen alle mensen, overal op deze prachtige planeet, Jehovah God verheerlijken door geheel en al te voldoen aan zijn volmaakte maatstaven van reinheid. — Openbaring 7:9.

[Illustratie op blz. 6]

Een schoon huis is de verantwoordelijkheid van iedereen die erin woont

[Illustratie op blz. 7]

De aarde is een zelfreinigend wonder