Hoe denkt u over de dood?

DE DOOD werpt een schaduw op ons in ons dagelijks leven, ongeacht hoe gezond of hoe rijk we zijn. We kunnen er de eerstvolgende keer dat we een straat oversteken of in bed liggen door getroffen worden. Rampen zoals de terroristische aanvallen van 11 september 2001 in New York en Washington D.C. confronteren ons rechtstreeks met het feit dat „de laatste vijand”, de dood, zijn slachtoffers uit mensen van alle rangen en standen en uit alle leeftijdsgroepen haalt, in sommige gevallen duizenden tegelijk in een paar minuten tijd. — 1 Korinthiërs 15:26.

Niettemin schijnt de dood mensen te fascineren. Niets blijkt de verkoop van kranten meer te bevorderen of meer mensen aan de beeldbuis te kluisteren dan berichten over sterfgevallen, vooral de dood van grote aantallen mensen in afschuwelijke omstandigheden. Mensen schijnen er niets van te willen missen, ongeacht of het om de dood als gevolg van oorlog, een natuurramp, misdaad of ziekte gaat. Deze obsessieve preoccupatie met de dood komt op wel zeer vreemde wijze tot uiting in de primitieve emoties die door de dood van bekende figuren en beroemdheden worden opgewekt.

Dit alles is ontegenzeglijk waar. Mensen blijven gefascineerd door de dood — de dood van anderen. Worden ze evenwel met hun eigen dood geconfronteerd, dan deinzen ze ervoor terug. Ons eigen sterven is het enige onderwerp waarover de meesten van ons niet graag nadenken.

Verontrust door de dood?

De gedachte aan onze eigen dood is altijd onaangenaam en zal dit altijd blijven. Hoe komt dit? Omdat God het sterke verlangen in ons heeft geplant eeuwig te leven. „Ook heeft hij de eeuwigheid in hun hart gelegd”, aldus Prediker 3:11 volgens de Anchor Bible. De onvermijdelijkheid van de dood heeft derhalve een innerlijk conflict in mensen geschapen, een hardnekkige disharmonie. Om dit innerlijke conflict te verhelpen en het natuurlijke verlangen om verder te leven te bevredigen, hebben mensen allerlei opvattingen bedacht, van de leer der onsterfelijkheid van de ziel tot het geloof in reïncarnatie.

De dood is hoe dan ook een verontrustende, beangstigende gebeurtenis, en de angst voor de dood is universeel. Het dient ons dan ook niet te verbazen dat de menselijke samenleving in het algemeen de dood een afschrikwekkend vooruitzicht vindt. In ieder geval ontmaskert de dood de ultieme nutteloosheid van een leven dat aan het najagen van rijkdom en macht is gewijd.

Geïsoleerd door de dood?

In vroeger tijden werd het een terminaal zieke of dodelijk gewonde persoon gewoonlijk  toegestaan in de vertrouwde en geliefde omgeving van zijn eigen huis te sterven. Dat was in bijbelse tijden vaak het geval en is in sommige culturen nog steeds zo (Genesis 49:1, 2, 33). In zulke gevallen komt het gezin bijeen en worden de kinderen bij de gesprekken betrokken. Dit geeft elk gezinslid het gevoel dat hij of zij niet als enige verdriet heeft en schenkt de troost van gedeelde verantwoordelijkheid en gedeelde rouw.

Dit vormt een grote tegenstelling met wat er gebeurt in een samenleving waarin spreken over de dood taboe is of als morbide wordt beschouwd en waarin kinderen buiten de gesprekken worden gehouden omdat het „te veel” voor hen zou zijn. Sterven gaat tegenwoordig in veel opzichten anders en men is vaak eenzamer. Hoewel de meesten graag thuis zouden sterven, vredig en liefdevol door familieleden verzorgd, geldt voor velen de harde realiteit dat ze in een ziekenhuis sterven, doorgaans geïsoleerd en met pijn en aangesloten op een beangstigende hoeveelheid geavanceerde apparaten. Hier staat tegenover dat miljoenen mensen anoniem sterven, zoals de naamloze slachtoffers van genocide, hongersnood, aids, burgeroorlogen of gewoon troosteloze armoede.

Een onderwerp om over na te denken

De bijbel is er niet op tegen dat we over de dood nadenken. In Prediker 7:2 lezen we zelfs: „Het is beter te gaan naar het huis van rouw dan te gaan naar het huis van feestgelag, want dat is het einde van de gehele mensheid.” Wanneer we met de realiteit van de dood worden geconfronteerd, laten we onze routinebezigheden of -activiteiten misschien rusten en concentreren we ons op de kortheid van het leven. Dit kan ons helpen een zinvoller invulling aan ons leven te geven in plaats van alleen maar door te modderen of ons leven te verknoeien.

Hoe denkt u over de dood? Hebt u uw gevoelens, overtuigingen, verwachtingen en angsten over het einde van uw leven geanalyseerd?

De aard van de dood is voor de mens evenmin te verklaren of te bevatten als de aard van het leven. De enige die met betrouwbare autoriteit over de kwestie kan spreken, is onze Schepper. Bij hem is „de bron van het leven” en aan hem „behoren de wegen toe die uit de dood leiden” (Psalm 36:9; 68:20). Het zal u misschien verbazen, maar een onderzoek naar sommige populaire opvattingen over de dood in het licht van Gods Woord zal zowel vertroostend als hartverwarmend blijken te zijn. Het zal onthullen dat de dood niet noodzakelijkerwijs het einde van alles is.

[Inzet op blz. 4]

Het besef dat we kunnen sterven, helpt ons een zinvoller leven te leiden