Een les van de ooievaar

„ZELFS de ooievaar aan de hemel — die kent heel goed zijn bestemde tijden . . . Maar wat mijn volk betreft, zij hebben het recht van Jehovah niet leren kennen” (Jeremia 8:7). Met die woorden maakte de profeet Jeremia Jehovah’s oordeel bekend tegen de afvallige inwoners van Juda, die hun God Jehovah hadden verlaten en zich tot de aanbidding van vreemde godheden hadden gekeerd (Jeremia 7:18, 31). Waarom koos Jeremia de ooievaar als een aanschouwelijke les voor de ontrouwe joden?

Voor de Israëlieten vormde de ooievaar, en met name de witte ooievaar, een vertrouwd beeld op zijn trek door bijbelse landen. De Hebreeuwse naam voor deze grote langpotige waadvogel is de vrouwelijke vorm van een woord dat „loyale; iemand van liefderijke goedheid” betekent. Dit is toepasselijk, want in tegenstelling tot de meeste andere vogels blijven het mannetje en het wijfje van de witte ooievaar hun hele leven bij elkaar. Na in warmere streken overwinterd te hebben, keren de meeste ooievaars jaar na jaar terug, vaak naar hetzelfde nest.

Het instinctieve gedrag van de ooievaar illustreert de eigenschap loyaliteit op nog andere opmerkelijke manieren. Het mannetje en het wijfje broeden samen de eieren uit en voeden samen de jongen. In het boek Our Magnificent Wildlife wordt uitgelegd: „Als ouders zijn ooievaars uitzonderlijk trouw. Een mannetjesooievaar in Duitsland vloog tegen een hoogspanningsleiding en werd geëlektrocuteerd. Het wijfje broedde drie dagen lang in haar eentje de eieren verder uit, waarbij ze slechts één keer even het nest verliet om naar voedsel te zoeken. . . . In een ander geval werd het wijfje doodgeschoten en bracht het mannetje de jongen groot.”

Ja, door instinctief zijn partner levenslang trouw te blijven en tedere zorg voor zijn jongen te tonen, doet de ooievaar de betekenis van zijn naam — „loyale” — eer aan. Ooievaars vormden dus een krachtige les voor de ontrouwe en weerspannige Israëlieten.

Voor veel mensen in deze tijd zijn loyaliteit en trouw ouderwetse begrippen — bewonderenswaardig maar niet praktisch. De toenemende gevallen van echtscheiding, verlating, verduistering en andere vormen van bedrog illustreren dat er geen waarde meer wordt gehecht aan loyaliteit. In de bijbel wordt daarentegen veel waarde toegekend aan loyaliteit die wordt ingegeven door liefde en goedheid. De bijbel spoort christenen aan „de nieuwe persoonlijkheid . . . aan te doen, die naar Gods wil werd geschapen in ware rechtvaardigheid en loyaliteit” (Efeziërs 4:24). Ja, de nieuwe persoonlijkheid helpt ons loyaal te zijn, maar ook van de ooievaar kunnen we een les over loyaliteit leren.