Een wereld met een verwrongen kijk op loyaliteit

OP EEN warme vrijdagavond in Tel Aviv (Israël) voegde een jonge man zich bij een groep jongeren die buiten voor een nachtclub stonden te wachten. Een paar tellen later werd het groepje door een verwoestende explosie uiteengeslagen.

Weer had iemand in een zelfmoordaanslag zijn leven gegeven en het leven van negentien andere jongeren met geweld beëindigd. „Overal lichaamsdelen, allemaal jongelui, zo jong — het afschuwelijkste tafereel dat ik ooit heb gezien”, zei een arts later tegen verslaggevers.

„Het zijn eigenschappen die iedereen bewondert, zoals loyaliteit . . ., die oorlogen makkelijker kunnen doen uitbreken en tegelijkertijd moeilijker te beëindigen kunnen maken”, schreef Thurstan Brewin in The Lancet. Ja, van de kruistochten van de christenheid tot de pogroms van nazi-Duitsland is de menselijke geschiedenis met bloed besmeurd door slachtingen die uit loyaliteit zijn aangericht.

Steeds meer slachtoffers van deloyaliteit

Fanatieke loyaliteit kan ontegenzeglijk verwoestend zijn, maar ook gebrek aan loyaliteit kan een samenleving ontwrichten. Loyaal zijn betekent trouw zijn aan een persoon of een zaak; het houdt in dat men er onwrikbaar aan gehecht blijft, in weerwil van elke verleiding om die persoon of zaak te verlaten of te verraden. Hoewel de meeste mensen zeggen dat ze dit soort loyaliteit bewonderen, heeft de samenleving te lijden van een immens gebrek aan loyaliteit op het meest fundamentele niveau — in de gezinskring. Het aantal echtscheidingen is omhooggeschoten als gevolg van de nadruk op zelfontplooiing, de spanningen van het dagelijks leven en de invloed van wijdverbreide seksuele ontrouw. En net als de doden bij de bomaanslag in Tel Aviv zijn jongeren vaak de onschuldige slachtoffers.

„Het onderwijs van een kind is vaak een van de dingen die te lijden hebben van instabiliteit in het gezin als gevolg van echtscheiding, uiteengaan en alleenstaand ouderschap”, zegt een rapport. Vooral bij jongens in een gezin met een alleenstaande moeder schijnt meer kans te bestaan op achterstand op school, zelfdoding en jeugdcriminaliteit. Elk jaar maken een miljoen kinderen in de Verenigde Staten mee dat hun ouders scheiden, en in elk willekeurig jaar zal de helft van alle pasgeborenen met gehuwde ouders in dat land tegen de tijd dat ze achttien jaar zijn, waarschijnlijk het slachtoffer van echtscheiding zijn. Uit statistieken blijkt dat voor veel jongeren in andere delen van de wereld het vooruitzicht al even hartverscheurend is.

 Loyaliteit — Te hoog gegrepen?

Door de huidige afbrokkeling van traditionele loyaliteitsgevoelens schijnen de woorden van koning David toepasselijker dan ooit: „Red mij toch, o Jehovah, want de loyale persoon heeft een eind genomen; want de getrouwen zijn verdwenen uit de mensenzonen” (Psalm 12:1). Vanwaar dit wijdverbreide gebrek aan loyaliteit? Roger Rosenblatt schrijft in een artikel in het blad Time: „Hoe nobel loyaliteit als maatstaf ook is, er zit gewoon te veel angst, onzekerheid, opportunisme en eerzucht in onze aard om te kunnen verwachten dat onze zwakke soort zich eraan houdt.” De bijbel zegt ronduit over de tijd waarin we leven: „De mensen zullen zichzelf liefhebben, . . . deloyaal [zijn], zonder natuurlijke genegenheid.” — 2 Timotheüs 3:1-5.

Gezien de krachtige invloed die loyaliteit — of gebrek aan loyaliteit — op iemands denken en handelen heeft, zouden we kunnen vragen: ’Wie verdient onze loyaliteit?’ Lees wat het volgende artikel over deze vraag te zeggen heeft.

[Illustratieverantwoording op blz. 3]

Photo above: © AFP/CORBIS