Waar zijn alle buren gebleven?

„De hedendaagse samenleving erkent geen buren.” — Benjamin Disraeli, negentiende-eeuws Engels staatsman.

BEJAARDE Cubanen hebben een nieuwe manier om het welzijn te bevorderen: buurtgroepen, of círculos de abuelos (grootoudergroepen), zoals ze worden genoemd. Volgens een rapport uit 1997 is ongeveer één op de vijf oudere Cubanen lid van zo’n groep, waar ze gezelschap en steun vinden en praktische hulp om gezond te kunnen blijven leven. „Wanneer huisartsen in de buurt hulp nodig hebben bij een inentingscampagne,” zegt het tijdschrift World-Health, „zijn het de círculos de abuelos waar ze bereidwillige en capabele mensen aantreffen.”

Helaas kennen buurten in veel delen van de wereld echter niet meer zo’n zorgzame gemeenschap. Neem bijvoorbeeld het tragische geval van Wolfgang Dircks, die in een appartement in West-Europa woonde. Enkele jaren geleden berichtte een krant dat hoewel de zeventien gezinnen die in hetzelfde gebouw woonden zijn afwezigheid hadden opgemerkt, „niemand op het idee kwam bij hem aan te bellen”. Toen uiteindelijk de huisbaas langskwam, „trof hij voor de televisie een geraamte aan”. Bij het geraamte op schoot lag een overzicht van de tv-programma’s voor 5 december 1993. Wolfgang was al vijf jaar dood. Wat een triest bewijs van het gebrek aan belangstelling en zorg van buren! Geen wonder dat een essayist in The New York Times Magazine zei dat zijn buurt, net als vele andere, „een gemeenschap van vreemden” was geworden. Is dat ook in uw buurt het geval?

Het is waar dat sommige gemeenschappen op het platteland nog steeds een echt gemeenschapsgevoel kennen en dat mensen in sommige stadsbuurten aan grotere zorg voor buren werken. Toch voelen veel stadsbewoners zich geïsoleerd en kwetsbaar in hun eigen buurt. Ze kwijnen weg achter muren van anonimiteit. Hoe dat zo?

 Achter muren van anonimiteit

De meesten van ons hebben uiteraard buren die dichtbij wonen. Het flikkerende schijnsel van een televisie, schaduwen die zich voor het raam langs bewegen, lichten die aan en uit gedaan worden, het geluid van auto’s die komen en gaan, voetstappen in de gang, sleutels waarmee deuren open en dicht gedaan worden — het zijn allemaal tekenen dat de buurt „leeft”. Maar het echte ’buurtgevoel’ verdwijnt wanneer mensen die bij elkaar wonen achter muren van anonimiteit verborgen gaan of elkaar in de haast van een hectische leefstijl uit het oog verliezen. Mensen vinden misschien dat het niet nodig is betrekkingen met buren te onderhouden of hun iets verplicht te zijn. De Australische krant Herald Sun geeft toe: „Personen zijn anoniemer in hun onmiddellijke omgeving en dus minder gebonden door sociale verplichtingen. Het is nu makkelijker om sociaal niet-aantrekkelijke mensen te negeren of buiten te sluiten.”

Deze ontwikkeling is niet verrassend. In een wereld waarin mensen „zichzelf liefhebben” oogsten buurten de gevolgen van de egocentrische leefstijl van velen (2 Timotheüs 3:2). Het resultaat is wijdverbreide eenzaamheid en vervreemding. Vervreemding leidt tot wantrouwen, vooral wanneer in de buurt geweld en misdaad voorkomen. En door wantrouwen raakt het menselijk medegevoel al gauw afgestompt.

Hoe de situatie in uw buurt ook is, u zult het er ongetwijfeld mee eens zijn dat goede buren heel waardevol voor een gemeenschap zijn. Er wordt veel bereikt wanneer men aan een gemeenschappelijk doel werkt. Goede buren kunnen ook een zegen zijn. Het volgende artikel zal tonen in welk opzicht.