Vragen van lezers

Waarom is de nummering van het boek Psalmen in diverse bijbelvertalingen niet gelijk?

De eerste volledige bijbel met een onderverdeling in hoofdstukken en verzen was een Franse vertaling uit 1553, uitgegeven door Robert Etienne. Maar het boek Psalmen was kennelijk al veel eerder onderverdeeld omdat het een verzameling afzonderlijke, door verschillende personen gecomponeerde psalmen of liederen was.

Kennelijk zette Jehovah David ertoe aan voor het eerst psalmen te verzamelen om in de openbare aanbidding te gebruiken (1 Kronieken 15:16-24). Men neemt aan dat Ezra, een priester en „een vaardig afschrijver”, er later verantwoordelijk voor is geweest het hele boek Psalmen in zijn uiteindelijke vorm samen te stellen (Ezra 7:6). Dus toen het boek Psalmen werd samengesteld, bestond het al uit afzonderlijke psalmen.

In een toespraak die de apostel Paulus tijdens zijn eerste zendingsreis in de synagoge in Pisidisch Antiochië hield, deed hij een aanhaling uit het boek Psalmen: „Zoals ook in de tweede psalm staat geschreven: ’Gij zijt mijn zoon, heden ben ik uw Vader geworden’” (Handelingen 13:33). In hedendaagse bijbels staan die woorden nog steeds in de 2de Psalm, in vers 7. De nummering van veel psalmen is echter in diverse bijbelvertalingen niet gelijk. Dit komt doordat sommige vertalingen zijn gebaseerd op de Hebreeuwse masoretische tekst en andere op de Griekse Septuaginta, een vertaling van de Hebreeuwse tekst die in de tweede eeuw v.G.T. voltooid is. De Latijnse Vulgaat bijvoorbeeld, waarop veel katholieke bijbels gebaseerd zijn, nummert de psalmen hetzelfde als de Septuaginta, terwijl de Nieuwe-Wereldvertaling en andere vertalingen de nummering van de Hebreeuwse tekst volgen.

Wat zijn precies de verschillen? De Hebreeuwse tekst telt in totaal 150 psalmen. Maar in de Septuaginta zijn Psalm 9 en 10 samengevoegd, en ook Psalm 114 en 115. Daarnaast wordt zowel Psalm 116 als Psalm 147 in twee psalmen verdeeld. Het totale aantal psalmen blijft dus gelijk, maar de nummering van Psalm 10 tot en met Psalm 146 is in de Septuaginta één lager dan in de Hebreeuwse tekst. Zo staat in de Petrus-Canisiusvertaling achter de bekende 23ste Psalm tussen haakjes 22, in navolging van de nummering van de Latijnse Vulgaat, die weer de Septuaginta volgt.

Ten slotte kunnen ook de versnummers per vertaling nog verschillen. Waarom? Omdat sommige vertalingen „de joodse gewoonte [volgen] het opschrift als het eerste vers te tellen”, zegt de Cyclopedia van McClintock en Strong, maar andere niet. Lange titels en opschriften worden vaak zelfs als twee verzen gerekend, waardoor zo’n psalm twee verzen meer telt.