Wierook branden — Hoort het in de ware aanbidding thuis?

„GODEN houden van geuren.” Dit was een bekend gezegde onder de oude Egyptenaren. Het branden van wierook speelde een belangrijke rol in hun aanbidding. In de overtuiging dat de goden dichtbij waren, brandden de Egyptenaren dagelijks wierook in hun tempels en op hun huisaltaren, en zelfs terwijl ze met hun werk bezig waren. Andere volken hadden vergelijkbare gewoonten.

Wat is wierook? De term slaat op de stof die wordt verbrand. Het wordt gemaakt van aromatische harsen en gommen, zoals olibanum en balsem. Die worden tot poeder gestampt, en om een bepaalde geur voor een specifieke toepassing te krijgen, worden ze vaak vermengd met stoffen als specerijen, boomschors en bloemen.

In oude tijden was wierook zo in trek, en dus ook waardevol, dat de ingrediënten ervoor belangrijke handelsartikelen werden. Karavanen die langs handelsroutes trokken, voerden deze artikelen uit verre landen aan. Misschien herinnert u zich dat Jakobs’ zoon Jozef verkocht werd aan Ismaëlitische handelaars. Zij kwamen „uit Gilead, en hun kamelen droegen ladanum en balsem en harsrijke schors, op weg om dit naar Egypte te brengen” (Genesis 37:25). De vraag naar deze stoffen werd zo groot dat de wierookroute, die ongetwijfeld door de handelaars werd gestart, het reisverkeer tussen Azië en Europa op gang bracht.

Er wordt bij de ceremoniën en rituelen van veel religies tegenwoordig nog steeds wierook geofferd. Ook branden steeds meer mensen thuis wierook om gewoon van de prettige geur te kunnen genieten. Hoe moeten christenen het branden van wierook bezien? Vindt God het aanvaardbaar in de aanbidding? Laten we eens onderzoeken wat de bijbel hierover te zeggen heeft.

„Iets heiligs voor Jehovah”

Onder de Israëlieten uit de oudheid speelde het branden van wierook, of reukwerk, een belangrijke rol bij de taken van de priester in de tabernakel. McClintock en Strongs Cyclopedia verklaart: „Kennelijk bezagen de Hebreeën het branden van wierook zelfs zozeer als een daad van aanbidding of heilige offergave dat we niets lezen over enig ander gebruik van wierook onder hen.”

Jehovah God schreef voor dat er in de tabernakel een mengsel van vier ingrediënten gebrand moest worden: „Neem u welriekende stoffen: stactedruppels en oniche en welriekend galbanum en zuivere geurige hars. Er dient een gelijke hoeveelheid van elk te zijn. En gij moet daarvan een reukwerk maken, een specerijenmengsel, het werk van een zalfbereider, gezouten, zuiver, iets heiligs. En gij moet een gedeelte ervan tot fijn poeder stampen en iets ervan vóór de Getuigenis leggen in de tent der samenkomst” (Exodus 30:34-36). Geleerden opperen dat de  joodse rabbijnen er later andere ingrediënten aan toevoegden voor het gebruik in de tempel.

Wierook die in de tabernakel gebrand werd, was heilig en werd uitsluitend gebruikt in de aanbidding van God. Jehovah gebood: „Het reukwerk dat gij met deze samenstelling zult maken, moogt gij niet voor uzelf maken. Het dient voor u iets heiligs voor Jehovah te blijven. Iedereen die iets soortgelijks maakt om van de geur ervan te genieten, moet van zijn volk worden afgesneden” (Exodus 30:37, 38). Op een daarvoor bestemd altaar brandden priesters twee keer per dag wierook (2 Kronieken 13:11). En op de Verzoendag brandde de hogepriester wierook in het Allerheiligste. — Leviticus 16:12, 13.

Niet alle wierookoffers waren voor God aanvaardbaar. Hij strafte degenen die aanmatigend wierook offerden alsof ze priesters waren (Numeri 16:16-18, 35-40; 2 Kronieken 26:16-20). De wierook die door het joodse volk geofferd werd, was voor Jehovah aanstootgevend als ze tegelijkertijd met valse aanbidding bezig waren en hun handen met bloedvergieten vulden. Vanwege hun huichelarij verklaarde Jehovah: „Reukwerk — het is mij iets verfoeilijks” (Jesaja 1:13, 15). De Israëlieten werden zo nalatig in de voorgeschreven aanbidding van Jehovah dat ze de tempel sloten en op andere altaren wierook gingen branden (2 Kronieken 28:24, 25). Jaren later werd de heilige wierook zelfs gebruikt in de ontaarde aanbidding van valse goden. Zulke praktijken vond Jehovah walgelijk. — Ezechiël 16:2, 17, 18.

Wierook en de vroege christenen

Het Wetsverbond, met inbegrip van de verordening voor de priester om heilige wierook te branden, eindigde toen Christus in 33 G.T. het nieuwe verbond instelde (Kolossenzen 2:14). Er is geen verslag waaruit blijkt dat de vroege christenen voor religieuze doeleinden wierook brandden. McClintock en Strongs Cyclopedia zegt hierover: „Het is zeker dat wierook niet werd gebruikt [door vroege christenen]. Het gebruik ervan was zelfs een teken van heidendom . . . Als een gelovige een paar korrels wierook op een heidens altaar gooide, betekende dat een daad van aanbidding.”

Ook weigerden de vroege christenen om in erkenning van de ’goddelijkheid’ van de Romeinse keizer wierook te branden, zelfs al kon dit hun het leven kosten (Lukas 4:8; 1 Korinthiërs 10:14, 20). Met het oog op het afgodische gebruik van wierook in die tijd is het geen verrassing dat de vroege christenen zelfs geen aandeel aan de handel in wierook hadden.

Wierook branden in deze tijd

Hoe wordt wierook tegenwoordig gebruikt? In veel kerken van de christenheid wordt wierook bij ceremoniën en in de liturgie geofferd. Veel Aziatische gezinnen branden wierook in tempels of voor huisaltaren ter ere van hun goden en om de doden te beschermen. Bij religieuze diensten is wierook gebruikt voor het uitroken, genezen, zuiveren en beschermen.

Onlangs beleefde wierook zelfs een opleving onder degenen die geen religie belijden.  Sommigen branden wierook tijdens meditatie. Een handleiding geeft het advies wierook te gebruiken om contact te krijgen met een ’mysterieus bewustzijnsniveau’ en ’energieën’ die buiten de fysieke wereld gaan. Om oplossingen te vinden voor de problemen in het leven raadt het boek ook wierookrituelen aan waarbij men in contact komt met ’bovennatuurlijke wezens’. Zijn zulke gebruiken iets voor christenen?

Jehovah veroordeelt onverbloemd degenen die vals-religieuze gebruiken met de zuivere aanbidding proberen te vermengen. De apostel Paulus citeerde Jesaja’s profetie en paste die op christenen toe door er bij hen op aan te dringen de onreine invloed van valse religie te vermijden. Hij schreef: „’Gaat . . . uit hun midden vandaan en scheidt u af’, zegt Jehovah, ’en raakt het onreine niet langer aan’; ’en ik wil u aannemen’” (2 Korinthiërs 6:17; Jesaja 52:11). Ware christenen zorgen ervoor alles te vermijden dat met valse aanbidding of het occulte te maken heeft. — Johannes 4:24.

Betekent het feit dat wierook gebruikt wordt in religieuze ceremoniën en spiritisme dat wierook branden altijd verkeerd is? Niet per se. Misschien wil iemand thuis wierook branden om gewoon te kunnen genieten van de aangename geur (Spreuken 27:9). Toch moet een christen bepaalde dingen overwegen als hij besluit of hij wierook gaat branden. Zouden anderen die in de buurt wonen het gebruik van wierook met een vals-religieuze gewoonte associëren? Wordt wierook in de omgeving vaak met spiritistische rituelen in verband gebracht? Of wordt het meestal voor niet-religieuze doelen gebruikt?

Als iemand ervoor kiest wierook te branden, moet hij bij zijn besluit rekening houden met zijn eigen geweten en met de gevoelens van anderen (1 Korinthiërs 10:29). De woorden van de apostel Paulus aan de Romeinen zijn van toepassing. Hij schreef: „Laten wij dus de dingen nastreven die de vrede bevorderen en de dingen die tot opbouw van elkaar dienen. Houd ermee op het werk van God louter ter wille van voedsel af te breken. Alle dingen zijn weliswaar rein, maar het is schadelijk voor de mens die met een aanleiding tot struikelen eet. Het is goed geen vlees te eten noch wijn te drinken noch iets te doen waarover uw broeder struikelt.” — Romeinen 14:19-21.

Gebeden die ’als reukwerk worden bereid’

Het wierookoffer bij de Israëlieten was een passend symbool van gebeden waar God naar luistert. De psalmist David zong daarom voor Jehovah: „Moge mijn gebed als reukwerk voor uw aangezicht worden bereid.” — Psalm 141:2.

Getrouwe Israëlieten bezagen het offeren van wierook niet als een leeg ritueel. Ze gingen heel precies te werk om de wierook zo te bereiden en te branden als Jehovah voorschreef. In plaats van letterlijk wierook te gebruiken, zenden christenen in deze tijd gebeden op die diepe waardering en respect voor onze hemelse Vader weerspiegelen. Gods Woord verzekert ons dat, net als de zoetgeurige wierook die door tempelpriesters werd geofferd, ’het gebed van de oprechten hem welgevallig is’. — Spreuken 15:8.

[Illustraties op blz. 29]

Wierook die in de tabernakel en de tempel gebrand werd, was heilig

[Illustratie op blz. 30]

Is wierook branden tijdens meditatie iets voor christenen?