Is er maar één ’ware kerk’?

„ZOALS er één Christus is, zo bestaat er één lichaam van Christus, één Bruid van Christus: ’één Katholieke en apostolische Kerk’.” — Dominus Iesus.

Met die woorden omschreef Joseph Ratzinger, een rooms-katholieke kardinaal, de leer van zijn kerk dat er maar één ware kerk kan zijn. Die kerk, zo zei hij, is „één Kerk van Christus, die voortbestaat in de Katholieke Kerk”.

„Geen Kerken in de eigenlijke betekenis”

Hoewel paus Johannes Paulus II nadrukkelijk heeft gezegd dat het document Dominus Iesus „geen arrogantie jegens, of gebrek aan respect voor, andere godsdiensten” inhield, hebben protestantse kerkleiders er heftig op gereageerd. Op de Generale Synode van de Presbyteriaanse Kerk in Ierland die in juni 2001 in Belfast werd gehouden, zei een predikant bijvoorbeeld dat het document het werk was van „een sterke groepering binnen de Rooms-Katholieke Kerk . . . die vreselijk geschrokken is van de ruimdenkendheid die door Vaticanum II is geïntroduceerd”.

Robin Eames, primaat van de Kerk van Ierland, zei dat hij „bitter teleurgesteld” zou zijn als het document „een terugkeer naar de denkwijze van vóór Vaticanum II” was. Over de bewering van het Vaticaan dat kerken die bepaalde katholieke leerstellingen verwerpen „geen Kerken in de eigenlijke betekenis” zijn, zei Eames: „Dat zou ik een belediging vinden.”

Wat vormde de aanleiding tot Dominus Iesus? Het schijnt dat de rooms-katholieke curie zich ongerust maakte over wat men wel religieus relativisme heeft genoemd. The Irish Times zegt dat „de opkomst van een pluralistische theologie — die in wezen stelt dat de ene godsdienst net zo goed is als de andere . . . kardinaal Ratzinger steeds meer verontrustte”. Het schijnt dat deze theologie de aanleiding is geweest tot zijn uitspraken over één ware kerk.

Maakt het uit tot welke kerk u behoort?

Natuurlijk is „religieus relativisme” of „pluralistische theologie” voor sommigen veel redelijker en aantrekkelijker dan elk geopperde denkbeeld dat er maar één ware kerk kan zijn. Zij vinden dat religie zuiver een kwestie van persoonlijke voorkeur behoort te zijn. ’Uiteindelijk’, zeggen ze, ’maakt het echt niet uit tot welke kerk je behoort.’

Dat kan een tolerantere zienswijze lijken — ook al is één gevolg ervan geweest dat religie in talloze verschillende denominaties is versplinterd. ’Die verscheidenheid in religie’,  zeggen velen, ’is alleen maar een gezonde uiting van individuele vrijheid.’ Volgens de schrijver Steve Bruce is die „religieuze tolerantie” echter in werkelijkheid niets meer dan „religieuze onverschilligheid”. — A House Divided: Protestantism, Schism, and Secularization.

Wat is dan de juiste zienswijze? Is er maar één ware kerk? Bestaat die alleen voort in de Rooms-Katholieke Kerk? Zijn andere kerken ook aanvaardbaar voor God? Omdat deze vragen onze verhouding met onze Schepper betreffen, is het beslist belangrijk te weten hoe hij hierover denkt. Hoe komen we daar achter? Door in Gods geïnspireerde Woord, de bijbel, te kijken (Handelingen 17:11; 2 Timotheüs 3:16, 17). Laten we eens zien wat de bijbel over dit onderwerp, één ware kerk, te zeggen heeft.