Jongeren, aanvaard de hulp van je ouders om je hart te beschermen!

WAT is volgens jou de moeilijkste taak van een scheepskapitein? Het oversteken van een uitgestrekte oceaan? Meestal niet. De meeste schipbreuken gebeuren vlak bij de kust, en niet in open zee. Een schip een haven binnenleiden kan zelfs gevaarlijker zijn dan een vliegtuig aan de grond zetten. Hoe dat zo?

Voordat een kapitein zijn schip veilig kan aanleggen, moet hij alle gevaren ontwijken die aan een bepaalde haven verbonden kunnen zijn. Hij moet rekening houden met onderstromen en er tegelijkertijd voor zorgen geen andere schepen te raken. Hij moet ook alle zandbanken, rotsen en scheepswrakken die in het water verborgen liggen, ontwijken. En om het nog moeilijker te maken: dit is misschien wel zijn eerste bezoek aan de haven.

Om niet in de problemen te raken, zal een verstandige kapitein waarschijnlijk de hulp inroepen van een loods die goed bekend is met de plaatselijke wateren. De loods staat naast de kapitein op de brug en geeft deskundige aanwijzingen. Samen bespreken ze de gevaren en manoeuvreren ze het schip door eventuele smalle vaargeulen naar de haven.

De waardevolle deskundigheid van de loods illustreert de onbetaalbare hulp die christelijke jongeren kunnen krijgen bij het uitzetten van een koers door de moeilijke wateren van het leven. Wat voor hulp is dat? Waarom hebben tieners die nodig?

Laten we eens verder gaan met de illustratie van het schip. Als je een tiener bent, ben je in zekere zin als de kapitein van een schip omdat je uiteindelijk de verantwoordelijkheid voor je leven moet nemen. En je ouders hebben een rol die lijkt op die van de loods, omdat ze je door enkele van de moeilijkste situaties in je leven proberen te leiden. Maar in de tienerjaren vind je het misschien moeilijk de raad van je ouders te accepteren. Waarom is dat zo?

Het probleem heeft vaak te maken met het hart. Je hart kan je ertoe aanzetten dingen te verlangen die verboden zijn of te protesteren bij alles wat volgens jou je vrijheid beperkt. „De neiging van ’s mensen hart”, zo zegt de bijbel, „is slecht van zijn jeugd af” (Genesis 8:21). Jehovah maakt duidelijk dat je voor een echte uitdaging staat. „Niets is zo onbetrouwbaar als het hart, onverbeterlijk is het”, waarschuwt hij (Jeremia 17:9, Willibrordvertaling). Naast het koesteren van slechte verlangens, kan het hart een jongere bedriegen door hem te laten denken dat hij het beter weet dan zijn ouders, ook al hebben ze veel  meer ervaring. Toch zijn er goede redenen om de hulp van je ouders in te roepen terwijl je door de moeilijke tienerjaren heen manoeuvreert.

Waarom je ouders gehoorzamen?

In de eerste plaats wil Jehovah, de Insteller van het gezin, dat je naar je ouders luistert (Efeziërs 3:15). Omdat God je ouders heeft aangesteld om voor je te zorgen, geeft hij je de raad: „Kinderen, gehoorzaam je ouders, dat is je plicht” (Efeziërs 6:1-3, Het Nieuwe Testament in de taal van onze tijd; Psalm 78:5). Hoewel je misschien al een tiener bent, hebben je ouders nog steeds de verantwoordelijkheid om je leiding te geven, en jij hebt de verantwoordelijkheid om te doen wat zij zeggen. Toen de apostel Paulus schreef dat kinderen hun ouders moeten gehoorzamen, gebruikte hij een Grieks woord dat betrekking kan hebben op kinderen van alle leeftijden. In Mattheüs 23:37 bijvoorbeeld staat dat Jezus over de inwoners van de stad Jeruzalem sprak als haar „kinderen”, hoewel de meesten volwassenen waren.

Veel getrouwe mannen uit de oudheid bleven hun ouders gehoorzaam, ook al waren ze al lang geen kind meer. Hoewel Jakob een volwassen man was, begreep hij dat hij gehoorzaam moest zijn aan het gebod van zijn vader om niet met een vrouw te trouwen die geen aanbidder van Jehovah was (Genesis 28:1, 2). Ongetwijfeld had Jakob ook gemerkt dat de beslissing van zijn broer om met heidense Kanaänitische vrouwen te trouwen, zijn ouders veel verdriet had gedaan. — Genesis 27:46.

Je christelijke ouders hebben niet alleen de taak gekregen om je leiding te geven, maar ze zijn waarschijnlijk ook het meest geschikt om je raad te geven. Dat is voornamelijk zo omdat ze je heel goed kennen en door de jaren heen ongetwijfeld hebben getoond dat ze je onzelfzuchtig liefhebben. Net als de loods van een schip spreken ze uit ervaring. Ze hebben zelf ook ’de onstuimige verlangens die jonge mensen eigen zijn’ ervaren. En als ware christenen hebben ze persoonlijk het nut ingezien van het volgen van bijbelse beginselen. — 2 Timotheüs 2:22, Groot Nieuws Bijbel.

Met zulke ervaren helpers aan je zijde zul je zelfs met de moeilijkste situaties kunnen omgaan. Neem bijvoorbeeld eens de verhouding met het andere geslacht. Hoe kunnen christelijke ouders je op dit gevoelige terrein leiding geven?

De aantrekking tot het andere geslacht

Loodsen raden scheepskapiteins aan om ruim afstand te houden van zandbanken die onder het wateroppervlak liggen. Zandbanken zijn zacht maar ook verraderlijk, omdat ze constant van positie veranderen. Zo willen ook je ouders dat je ver weg blijft van situaties waarin je emotioneel verstrikt zou kunnen raken. Ouders weten bijvoorbeeld dat gevoelens voor het andere geslacht heel diep gaan en moeilijk te omschrijven kunnen zijn. Maar als zulke gevoelens eenmaal opgewekt zijn, kunnen ze je laten stranden.

Het voorbeeld van Dina laat zien dat het riskant is om je te dicht bij het gevaar te begeven. Misschien heeft nieuwsgierigheid en een verlangen om plezier te hebben Dina ertoe bewogen omgang te hebben met Kanaänitische meisjes, die ongetwijfeld een losse moraal hadden. Wat eerst onschuldig plezier leek, leidde al snel tot een tragische ervaring: Dina werd verkracht door „de aanzienlijkste” jonge man van de stad. — Genesis 34:1, 2, 19.

Wat het in deze tijd nog moeilijker maakt, is dat er heel veel nadruk op seks wordt gelegd (Hosea 5:4). De meeste jongeren geven misschien de indruk dat er niets spannenders is dan plezier te hebben met iemand van het andere geslacht. Je hart slaat misschien al op hol bij  de gedachte om alleen te zijn met iemand die je aantrekkelijk vindt. Maar liefdevolle ouders zullen je proberen te beschermen tegen omgang met jongeren die Gods normen niet respecteren.

Laura geeft toe dat nieuwsgierigheid tieners blind kan maken voor gevaar. „Als de meisjes in mijn klas me vertellen dat ze tot diep in de nacht met enkele knappe jongens hebben gedanst, doen ze alsof het iets onvergetelijks is. Ik weet wel dat ze vaak overdrijven, maar toch ben ik nieuwsgierig en denk ik dat ik misschien heel wat leuke dingen mis. Hoewel ik weet dat mijn ouders er goed aan doen om me niet naar zulke plaatsen te laten gaan, is het toch aanlokkelijk.”

Een schip heeft geen remmen, dus duurt het lang eer het tot stilstand komt. Ouders weten dat passie net zo is. Het boek Spreuken vergelijkt een man die zich door ongeremde passie laat leiden met een stier die naar de slachting wordt geleid (Spreuken 7:21-23). Zoiets wil je echt niet meemaken, want je zou daardoor op emotioneel en geestelijk gebied schipbreuk kunnen lijden. Je ouders merken misschien dat je hart je op dit gebied aan het misleiden is, en het kan zijn dat ze je in verband daarmee raad geven. Zul je zo verstandig zijn om naar hen te luisteren en zo ellende te vermijden? — Spreuken 1:8; 27:12.

Je hebt de steun van je ouders ook nodig wanneer je met groepsdruk te maken hebt. Hoe kunnen ze je helpen?

De krachtige invloed van je leeftijdgenoten

Een sterke stroming kan een schip uit zijn koers brengen. Om die kracht tegen te gaan, moet het schip in een andere richting gestuurd worden. Zo kan ook de krachtige invloed van andere jongeren je in geestelijk opzicht uit je koers brengen als je geen tegenmaatregelen neemt.

Zoals uit de ervaring van Dina blijkt, ’zal het iemand die zich met de verstandelozen inlaat, slecht vergaan’ (Spreuken 13:20). Houd in gedachte dat in de bijbel de ’verstandeloze’ iemand is die Jehovah niet kent of die ervoor kiest zijn wegen niet te bewandelen.

Maar het is misschien niet makkelijk om de opvattingen of gebruiken van je klasgenoten af te keuren. María José legt uit: „Ik wilde door andere  jongeren geaccepteerd worden. Omdat ik hen niet wilde laten denken dat ik anders was, ging ik hen zo goed mogelijk nadoen.” Zonder dat je het beseft, kun je beïnvloed worden door je leeftijdgenoten — in je keuze van muziek, in de kleding die je wilt dragen of zelfs in hoe je spreekt. Misschien voel je je op je gemak bij jongeren van je eigen leeftijd. Dat is heel normaal, maar dat maakt je vatbaar voor hun krachtige invloed, die verwoestend kan zijn. — Spreuken 1:10-16.

Caroline vertelt waar ze het enkele jaren geleden moeilijk mee had: „De meeste meisjes met wie ik omging, hadden vanaf hun dertiende al een vriendje, en een paar jaar lang stond ik constant onder druk om hun voorbeeld te volgen. Maar mijn moeder heeft me door die moeilijke tijd heen geleid. Ze heeft urenlang naar me geluisterd, met me geredeneerd en me geholpen in te zien waarom ik zulke relaties beter kon uitstellen tot ik volwassener was.”

Net als Carolines moeder kunnen je ouders zich verplicht voelen om je voor groepsdruk te waarschuwen of om bepaalde activiteiten of vriendschappen zelfs te beperken. Nathan weet nog dat hij met zijn ouders heel wat conflicten over zulke kwesties had. „Ik werd vaak door mijn vrienden uitgenodigd om samen op stap te gaan,” zo legt hij uit, „maar mijn ouders wilden niet dat ik in grote groepen rondhing of naar grote party’s zonder toezicht ging. Op dat moment kon ik niet begrijpen waarom andere ouders toegeeflijker waren dan de mijne.”

Maar later ging Nathan het begrijpen. „Ik weet dat in mijn geval ’dwaasheid aan het hart van een knaap gebonden was’”, geeft hij toe. „Die dwaasheid lijkt al gauw aan de oppervlakte te komen als jongens in groepjes rondhangen. De één begint iets verkeerds te doen, een ander gaat een stapje verder en een derde doet iets wat nog erger is. Het duurt niet lang of al de anderen worden ertoe aangezet om mee te doen. Zelfs jongeren die beweren Jehovah te dienen, kunnen in deze strik vallen.” — Spreuken 22:15.

Nathan en María José moesten allebei een gevecht in hun hart voeren toen hun ouders hun niet toestonden dingen te doen die hun leeftijdgenoten voorstelden. Maar ze luisterden, en achteraf waren ze hier blij om. De spreuk zegt: „Neig uw oor en hoor de woorden van de wijzen, opdat gij uw hàrt op mijn kennis moogt toeleggen.” — Spreuken 22:17.

De eer waard

Een schip dat slagzij maakt, is moeilijk te manoeuvreren, en als het te veel slagzij maakt, kan het makkelijk kapseizen. Omdat we onvolmaakt zijn, neigen we allemaal tot zelfzuchtige en verboden dingen. Ondanks die neigingen kunnen jongeren toch als het ware de haven bereiken als ze de leiding van hun ouders precies volgen.

Je ouders kunnen je bijvoorbeeld helpen de opvatting te verwerpen dat er een middenweg  zou zijn tussen de smalle weg naar het leven en de brede weg naar de vernietiging (Mattheüs 7:13, 14). Het is onrealistisch te denken dat je een beetje kunt genieten van iets wat verkeerd is zonder echt te ver te gaan, alsof je iets kunt proeven zonder te slikken. Degenen die zo’n koers proberen te volgen, ’hinken op twee verschillende gedachten’ — ze dienen Jehovah in een bepaalde mate maar hebben ook de wereld en de dingen in de wereld lief — en kunnen makkelijk in geestelijk opzicht kapseizen (1 Koningen 18:21; 1 Johannes 2:15). Hoe komt dat? Door onze zondige neigingen.

Onze onvolmaakte verlangens worden sterker als we eraan toegeven. En ons ’verraderlijke hart’ zal niet tevreden zijn met alleen maar een kruimeltje om te proeven. Het zal naar meer vragen (Jeremia 17:9). Als we eenmaal geestelijk beginnen af te drijven, zal de wereld steeds meer invloed op ons gaan uitoefenen (Hebreeën 2:1). Misschien merk je zelf niet dat je geestelijk slagzij maakt, maar je christelijke ouders merken het waarschijnlijk wel. Het is waar dat ze misschien niet zo snel zijn als jij als het om het leren van een computerprogramma gaat, maar ze weten veel meer dan jij over het onbetrouwbare hart. En ze willen je helpen ’je hart voort te leiden op de weg’ die leven kan betekenen. — Spreuken 23:19.

Natuurlijk moet je niet verwachten dat je ouders alles perfect zullen beoordelen als ze je richtlijnen moeten geven op moeilijke terreinen zoals muziek, amusement en kleding. Je ouders hebben misschien niet de wijsheid van Salomo of het geduld van Job. Net als de loods van een schip zouden ze soms iets te voorzichtig kunnen zijn om risico’s te vermijden. Maar als je ’naar het strenge onderricht van je vader luistert en de wet van je moeder niet verlaat’, zal hun leiding heel kostbaar blijken te zijn. — Spreuken 1:8, 9.

Andere jongeren praten misschien kleinerend over hun ouders. Maar als je ouders hun best doen om zich door de bijbel te laten leiden, staan ze altijd naast je, in alle ’weersomstandigheden’ en tijdens alle tegenslagen. Net als de scheepskapitein die advies krijgt van een ervaren loods, heb jij je ouders nodig om op de weg van wijsheid geleid te worden. Dat zal je ongetwijfeld veel voordelen brengen.

„Wanneer wijsheid haar intrede doet in uw hart en de kennis zelf aangenaam wordt voor uw ziel, zal het denkvermogen zelf de wacht over u houden, het onderscheidingsvermogen zelf zal u beveiligen, om u te bevrijden van de slechte weg, van de man die verkeerde dingen spreekt, van hen die de paden der oprechtheid verlaten om de wegen der duisternis te bewandelen . . . Want de oprechten zijn het die op de aarde zullen verblijven, en de onberispelijken zijn het die erop zullen overblijven.” — Spreuken 2:10-13, 21.

[Illustratie op blz. 22]

De invloed van andere jongeren kan je geestelijk uit je koers brengen

[Illustratie op blz. 23]

Denk aan wat Dina meemaakte

[Illustratie op blz. 24]

Net zoals een kapitein advies vraagt aan een ervaren loods, moeten jongeren hun ouders om hulp vragen

[Illustratieverantwoording op blz. 24]

Photo: www.comstock.com