Een gedenkwaardige geboorte

„Vandaag is . . . uw redder geboren: Christus, de Heer.” — Lukas 2:11, Groot Nieuws Bijbel.

ZO’N tweeduizend jaar geleden schonk een vrouw in de stad Bethlehem het leven aan een jongetje. Slechts weinig plaatselijke inwoners beseften hoe belangrijk deze geboorte was. Maar enkele herders, die de nacht bij hun kudden in het veld doorbrachten, zagen een groot aantal engelen en hoorden hen zingen: „Glorie in de hoogste hoogten aan God, en op aarde vrede onder mensen van goede wil.” — Lukas 2:8-14.

Daarna vonden de herders Maria en haar man, Jozef, in een stal, precies zoals de engelen hadden gezegd. Maria had het kind Jezus genoemd en hem in een kribbe, of voerbak, in de stal gelegd (Lukas 1:31; 2:12). Nu, zo’n tweeduizend jaar later, beweert ongeveer een derde van de hele mensheid Jezus Christus te volgen. En wat er rond zijn geboorte gebeurde, vormt de basis van een verhaal dat waarschijnlijk vaker is verteld dan enig ander verhaal in de geschiedenis.

In Spanje, een land met een sterke katholieke traditie en met gevoel voor traditionele fiësta’s, zijn heel wat manieren ontstaan om die unieke nacht in Bethlehem te gedenken.

Kerstmis in Spanje

Al sinds de dertiende eeuw is de kerststal een van de meest vertrouwde aspecten van de Spaanse kerstvieringen. Veel gezinnen maken een kleine nabootsing van de kribbe waarin Jezus werd gelegd. Figuurtjes van klei beelden de herders en de magiërs (of ’drie koningen’), en ook Jozef, Maria en Jezus af. Grotere kerststallen met levensgrote figuren worden in de kersttijd vaak in de buurt van een stadhuis opgesteld. Dit gebruik is kennelijk door de Italiaan Franciscus van Assisi in het leven geroepen om de aandacht van zijn landgenoten op het evangelieverslag over Jezus’ geboorte te richten. Door de franciscaner monniken vond het gebruik later ook in Spanje en veel andere landen ingang.

De magiërs spelen een belangrijke rol in de Spaanse kerstvieringen, net als de kerstman in andere landen. Op 6 januari, Día de Reyes, krijgen Spaanse kinderen zogenaamd van de magiërs cadeautjes, net zoals de pasgeboren Jezus volgens de algemene opvatting geschenken van hen kreeg. Slechts weinigen weten echter dat het evangelieverslag niet vermeldt hoeveel magiërs Jezus bezochten. Ook worden ze in het evangelieverslag geen koningen genoemd maar astrologen, wat nauwkeuriger is. * Bovendien liet Herodes na het bezoek van de magiërs alle jongetjes in Bethlehem „van twee jaar oud en daaronder” doden in een poging Jezus te vermoorden. Dit impliceert dat hun  bezoek een hele tijd na Jezus’ geboorte plaatsvond. — Mattheüs 2:11, 16.

Sinds de twaalfde eeuw werd Jezus’ geboorte, inclusief het bezoek van de herders en later van de magiërs aan Bethlehem, in een aantal Spaanse steden door levende personen uitgebeeld. Tegenwoordig hebben de meeste Spaanse steden op 5 januari een cabalgata, of optocht, waarin de ’drie koningen’ op praalwagens door de binnenstad rijden en snoepjes uitdelen aan de toeschouwers. De festiviteiten worden opgevrolijkt door traditionele kerstversieringen en villancicos (kerstliedjes).

De meeste Spaanse families eten op kerstavond (24 december) graag een speciale maaltijd. Deze traditionele maaltijd bestaat onder andere uit turrón (snoepgoed van amandelen en honing), marsepein, gedroogd fruit, geroosterd lam en zeebanket. Zelfs familieleden die ver bij elkaar vandaan wonen, doen vaak speciaal moeite om voor deze gelegenheid bij elkaar te komen. Bij een andere traditionele maaltijd, op 6 januari, eet de familie een roscón de reyes, een ringvormige koek van ’de koningen’ met een sorpresa (klein figuurtje) erin. Bij een soortgelijke gewoonte in de Romeinse tijd kon een slaaf die het stuk met het verborgen voorwerp erin kreeg, een dag lang ’koning’ zijn.

„De vrolijkste en drukste tijd van het jaar”

Wat de plaatselijke gewoonten ook zijn, Kerstmis is tegenwoordig het belangrijkste feest ter wereld. The World Book Encyclopedia beschrijft Kerstmis als „de vrolijkste en drukste tijd van het jaar voor miljoenen christenen en veel niet-christenen overal ter wereld”. Is dat iets goeds?

Het is waar dat de geboorte van Christus een gedenkwaardige gebeurtenis was. Het feit dat engelen deze geboorte aankondigden als de voorbode van „vrede onder mensen van goede wil”, getuigt duidelijk van het belang ervan.

Toch „werd de geboorte van Christus in de vroege dagen van het christendom niet als feest gevierd”, aldus de Spaanse journalist Juan Arias. Als dat zo is, waar komt de kerstviering dan vandaan? Wat is de beste manier om de geboorte en het leven van Jezus te gedenken? In het volgende artikel kunt u het antwoord op die vragen vinden.

[Voetnoot]