Waardoor wordt uw toekomst bepaald?

„MENSEN hebben hun lot net zomin zelf in de hand als enig ander dier”, schrijft de evolutionist John Gray. De schrijver Shmuley Boteach brengt precies de tegenovergestelde opvatting onder woorden in zijn boek An Intelligent Person’s Guide to Judaism. Hij zegt: „De mens is geen dier en heeft zijn lot daarom altijd zelf in de hand.”

Veel mensen zijn het met Gray eens en geloven dat het lot van de mens door blinde natuurkrachten bepaald wordt. Anderen zijn van mening dat de mens een schepping van God is en werd toegerust met het vermogen zelf zijn toekomst te bepalen.

Sommigen hebben het idee dat hun toekomst door sterke menselijke krachten wordt bepaald. Volgens de schrijver Roy Weatherford „hebben de meeste mensen op aarde, en door de eeuwen heen vooral de meeste vrouwen, . . . geen macht over hun eigen leven om de eenvoudige reden dat ze door andere mensen worden onderdrukt en uitgebuit” (The Implications of Determinism). Velen hebben hun droom van een gelukkige toekomst in rook zien opgaan door toedoen van rivaliserende politieke of militaire machten.

Door de hele geschiedenis heen zijn er ook mensen geweest die zich machteloos hebben gevoeld omdat ze dachten dat bovennatuurlijke krachten hun lot bepaalden. „De oude Grieken”, zegt Boteach, „waren geobsedeerd door het idee dat alle hoop zinloos was omdat de mens een voorbestemd lot niet kon afwenden.” Ze dachten dat het lot van elke persoon door grillige godinnen was bepaald. Deze schikgodinnen, zo  geloofden ze, beslisten wanneer iemand zou sterven en hoeveel lijden en pijn hij tijdens zijn leven zou moeten doorstaan.

Het geloof dat iemands lot door een bovenmenselijke kracht bepaald wordt, komt tegenwoordig veel voor. Veel mensen geloven bijvoorbeeld in kismet, of het noodlot. Ze zeggen dat God het resultaat van elke menselijke handeling en het tijdstip van iemands dood vooraf heeft vastgelegd. Dan is er ook nog de predestinatieleer, waarin het standpunt wordt gehuldigd dat „de uiteindelijke redding of verdoemenis van elk individu is voorbeschikt” door de almachtige God. Veel belijdende christenen hangen deze leer aan.

Hoe denkt u hierover? Is uw lot al bepaald door krachten die buiten uw macht liggen? Of zit er een kern van waarheid in de woorden van de Engelse toneelschrijver William Shakespeare, die schreef: „De mens is soms zelf meester van zijn lot”? Laten we eens kijken wat de bijbel hierover zegt.