Waar is nu die eenheid op aarde?

„Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog is de internationale gemeenschap verenigd. . . . De wereld kan daarom deze gelegenheid aangrijpen om de reeds lang bestaande belofte van een nieuwe wereldorde te verwezenlijken.”

DIT zei een Amerikaanse president in de jaren negentig van de twintigste eeuw. In die tijd leken de internationale gebeurtenissen erop te wijzen dat de wereld niet ver meer van eenheid verwijderd was. Het ene totalitaire bewind na het andere viel. De val van de Berlijnse muur luidde voor Europa een nieuw tijdperk in. Voor de ogen van een verbaasde wereld verdween de Sovjet-Unie, die door velen in het Westen als een aanstichter van mondiale conflicten werd gezien. Er kwam een eind aan de Koude Oorlog en er klonken optimistische geluiden over ontwapening, ook nucleaire ontwapening. Er brak weliswaar oorlog uit in de Perzische Golf, maar dat leek slechts een tijdelijk obstakel, waardoor veel landen alleen maar werden gesterkt in hun besluit naar vrede te streven.

Niet alleen in de politiek maar ook op andere terreinen waren er positieve tekenen te zien. In veel delen van de wereld verbeterde de levensstandaard. Dankzij de vooruitgang op medisch gebied konden artsen dingen doen die men slechts enkele tientallen jaren eerder voor onmogelijk had gehouden. In veel landen groeide de economie zo snel dat internationale welvaart ophanden leek te zijn. Alles scheen de goede kant op te gaan.

Nu, slechts een aantal jaren later, dringt de vraag zich op: Wat is er gebeurd? Waar is nu de beloofde eenheid op aarde? Het lijkt er eerder op dat de wereld in tegengestelde richting koerst. Zelfmoordaanslagen, terroristische aanslagen, de vermoedelijke verbreiding van massavernietigingswapens, en andere verontrustende ontwikkelingen zijn geregeld in het  nieuws. Door dit soort gebeurtenissen lijkt de wereld steeds verder van eenheid weg te drijven. Een bekende financier zei onlangs: „We raken gevangen in een vicieuze cirkel van escalerend geweld.”

Eenheid op aarde of mondiale verbrokkeling?

Toen de Verenigde Naties werden opgericht, was een van haar doelstellingen „tussen de naties vriendschappelijke betrekkingen tot ontwikkeling te brengen, die zijn gegrond op eerbied voor het beginsel van gelijke rechten en van zelfbeschikking voor volken”. Is dat nobele doel nu, bijna zestig jaar later, bereikt? Bij lange na niet! De naties lijken meer gefocust op de uitdrukking „zelfbeschikking” dan op „vriendschappelijke betrekkingen”. Volken en etnische groepen die voor hun eigen identiteit en soevereiniteit strijden, hebben de wereld steeds meer verdeeld. Bij de oprichting van de Verenigde Naties waren er 51 lidstaten. Tegenwoordig zijn het er 191.

Zoals we hebben gezien, bestond er tegen het einde van de twintigste eeuw hoop op eenheid in de wereld. Sindsdien is die hoop veranderd in wanhoop, aangezien de mensheid getuige is geweest van een toenemende verbrokkeling van de internationale gemeenschap. Het gewelddadige uiteenvallen van Joegoslavië, de conflicten tussen Tsjetsjenië en Rusland, de oorlog in Irak en de aanhoudende bloedbaden in het Midden-Oosten zijn allemaal bewijzen van toenemende verdeeldheid.

Er bestaat geen twijfel over dat er veel oprechte en goedbedoelde pogingen zijn ondernomen om vrede te bereiken. Toch lijkt eenheid op aarde onbereikbaar. Velen vragen zich af: Waarom is er nog altijd geen eenheid op aarde? Waar gaat het met de wereld naar toe?

[Illustratieverantwoording op blz. 3]

AP Photo/Lionel Cironneau

Arlo K. Abrahamson/AFP/Getty Images