Ouders, zorg goed voor jullie gezin

„Indien iemand niet voor de zijnen zorgt, . . . dan heeft hij het geloof verloochend.” — 1 TIMOTHEÜS 5:8.

1, 2. (a) Waarom is het aanmoedigend gezinnen gezamenlijk christelijke vergaderingen te zien bijwonen? (b) Wat zijn enkele problemen waarvoor gezinnen zich geplaatst zien als ze op tijd op de vergaderingen willen zijn?

ALS we voor het begin van een vergadering rondkijken in de christelijke gemeente zien we vaak schone en netjes geklede kinderen die naast hun ouders gaan zitten. Is het geen genoegen de liefde te zien die in zulke gezinnen duidelijk aanwezig is — de liefde voor Jehovah en voor elkaar? We vergeten echter vaak hoeveel moeite het kost om een gezin op tijd op de vergaderingen te krijgen.

² In de meeste gevallen hebben ouders het de hele dag erg druk, en op vergaderavonden wordt het extra druk in het gezin. Er moet eten worden klaargemaakt en ander huishoudelijk werk worden gedaan; het schoolwerk moet af. Op de ouders rust de zwaarste last: die zorgen ervoor dat iedereen schoon is, gegeten heeft en op tijd klaar is. Natuurlijk kan er met kinderen op de meest ongelegen momenten iets onverwachts gebeuren. De oudste scheurt bij het spelen zijn broek. De jongste zit te morsen. De kinderen beginnen te kibbelen (Spreuken 22:15). Het gevolg? Terwijl de ouders alles goed gepland hebben, kan het toch nog misgaan. Desondanks zijn zulke gezinnen bijna altijd ruimschoots voor het begin van de vergadering in de Koninkrijkszaal. Wat is het aanmoedigend hen daar week in week uit, jaar in jaar uit te zien en de kinderen te zien opgroeien tot dienstknechten van Jehovah!

3. Hoe weten we dat Jehovah gezinnen heel belangrijk vindt?

³ Hoewel de taak die ouders hebben niet altijd meevalt en soms zelfs afmattend is, kunnen ze er zeker van zijn dat Jehovah hun inspanningen zeer waardeert. De gezinsregeling vindt haar oorsprong bij Jehovah. In zijn Woord lezen we dan ook dat elke familie „haar naam” — haar bestaan in feite — aan Jehovah „te danken heeft” (Efeziërs 3:14, 15). Als ouders zich op de juiste manier van hun rol in het gezin proberen te kwijten, eren ze dus de Soevereine Heer van het universum (1 Korinthiërs 10:31). Is dat geen groot voorrecht? Het is dan ook passend dat we aandacht besteden aan de taak die Jehovah ouders heeft gegeven. In dit artikel zullen we beschouwen wat het wil zeggen voor het gezin te zorgen. God verwacht van ouders dat ze dat op drie manieren doen. Laten we die eens onder de loep nemen.

Materiële zorg

4. Welke regelingen heeft Jehovah getroffen in verband met de zorg voor de kinderen?

⁴ De apostel Paulus schreef: „Indien iemand niet voor de zijnen zorgt, en in het bijzonder voor hen die leden van zijn huisgezin zijn, dan heeft hij het geloof verloochend en is erger dan een ongelovige” (1 Timotheüs 5:8). Wie bedoelde Paulus hier met „iemand”? Hij doelde op  het gezinshoofd, in de regel de vader. God kent ook de vrouw een waardige rol toe als hulp voor haar man (Genesis 2:18). Vrouwen in bijbelse tijden hielpen hun man vaak om in het onderhoud van het gezin te voorzien (Spreuken 31:13, 14, 16). Tegenwoordig zijn er steeds meer eenoudergezinnen. * Het is bewonderenswaardig dat veel alleenstaande christelijke ouders er zo goed in slagen om hun gezin van het nodige te voorzien. Natuurlijk is het ideaal als er twee ouders in een gezin zijn en de vader de leiding neemt.

5, 6. (a) Wat zijn enkele problemen waarmee personen te maken hebben die hun best doen om in de materiële behoeften van hun gezin te voorzien? (b) Met welke instelling tegenover werelds werk zal het christelijke kostwinners lukken het vol te houden?

⁵ Op wat voor zorg doelde Paulus in 1 Timotheüs 5:8 met ’voor de zijnen zorgen’? Uit de context valt op te maken dat hij het zonder meer over de materiële behoeften van het gezin had. In de wereld van vandaag kan een gezinshoofd heel wat obstakels op zijn pad vinden bij die zorg voor zijn gezin. Wereldwijd kampen mensen met financiële problemen, met ontslagen, hoge werkloosheidscijfers en stijgende kosten van levensonderhoud. Wat kan een kostwinner helpen om ondanks zulke problemen voor zijn gezin te blijven zorgen?

⁶ Een kostwinner doet er goed aan in gedachte te houden dat hij zich kwijt van iets wat Jehovah hem heeft opgedragen. Uit Paulus’ geïnspireerde woorden blijkt dat iemand die in staat is aan dit gebod te voldoen maar dat weigert, te vergelijken is met iemand die „het geloof verloochend” heeft. Een christen zal zijn uiterste best doen om zo’n reputatie bij God te voorkomen. Helaas ontbreekt het veel mensen in de huidige wereld aan „natuurlijke genegenheid” (2 Timotheüs 3:1, 3). Talloze vaders onttrekken zich aan hun verantwoordelijkheid en laten hun gezin in de kou staan. Christelijke mannen hebben niet die hardvochtige, onverschillige kijk op de zorg voor hun gezin. In tegenstelling tot veel van hun collega’s beschouwen christelijke kostwinners zelfs het minste werk als waardig en belangrijk, als een middel om Jehovah God te behagen, omdat het hen in staat stelt voor hun dierbaren te zorgen.

7. Waarom is het passend dat ouders over Jezus’ voorbeeld nadenken?

⁷ Nadenken over Jezus’ volmaakte voorbeeld zal voor gezinshoofden ook een hulp blijken. Houd in gedachte dat Jezus in de bijbel profetisch wordt aangeduid als onze „Eeuwige Vader” (Jesaja 9:6, 7). Als „de laatste Adam” vervangt Jezus in feite „de eerste mens, Adam,” als vader van degenen uit de mensheid die geloof oefenen (1 Korinthiërs 15:45). In tegenstelling tot Adam, die zich als een egoïstische vader ontpopte, is Jezus de ideale vader. De bijbel zegt over hem: „Hieraan hebben wij de liefde leren kennen, dat hij voor ons afstand heeft gedaan van zijn ziel” (1 Johannes 3:16). Ja, Jezus heeft bereidwillig zijn leven gegeven voor anderen. Maar ook in minder belangrijke aangelegenheden liet hij dagelijks de behoeften van anderen voorgaan. Ouders doen er goed aan een voorbeeld te nemen aan die opofferingsgezindheid.

8, 9. (a) Wat kunnen ouders van vogels leren op het gebied van onzelfzuchtige zorg voor hun jongen? (b) Hoe geven veel christelijke ouders er blijk van opofferingsgezind te zijn?

⁸ Ouders kunnen veel over onzelfzuchtige liefde leren uit Jezus’ woorden tot Gods eigenzinnige volk: „Hoe dikwijls heb ik uw kinderen willen vergaderen, zoals een hen haar kuikens onder haar vleugels vergadert!” (Mattheüs 23:37) Jezus schilderde hier een treffend beeld van een kloek die haar jongen beschut met haar vleugels. Ouders kunnen echt veel leren van de beschermende instincten van een moedervogel, die er niet voor terug zal schrikken zichzelf in gevaar te brengen om haar jongen te beschermen. Maar ook de dagelijkse zorg van oudervogels is opmerkelijk om te zien. Ze vliegen onophoudelijk af en aan op zoek naar voedsel. Zelfs als ze de uitputting nabij zijn, deponeren ze het voedsel nog in de opengesperde snavels van hun jongen,  die het inslikken en meestal om meer roepen. Veel van Jehovah’s schepselen zijn „instinctief wijs” in de manier waarop ze in de behoeften van hun jongen voorzien. — Spreuken 30:24.

⁹ Op een vergelijkbare manier geven christelijke ouders overal ter wereld van een bewonderenswaardige opofferingsgezindheid blijk. Ze zouden liever zelf lijden dan toelaten dat hun kinderen iets overkwam. Verder brengen ze gewillig dagelijks offers om voor hun gezin te zorgen. Velen staan vroeg op om afmattend of saai werk te doen. Ze werken hard om gezond voedsel op tafel te brengen, om hun kinderen van schone kleren en geschikte huisvesting te voorzien en ervoor te zorgen dat ze voldoende onderwijs krijgen. En dat doen ze dag in dag uit, jaar in jaar uit. Het kan niet anders of Jehovah is ingenomen met die zelfopoffering en volharding! (Hebreeën 13:16) Tegelijkertijd houden ze echter in gedachte dat er nog belangrijker manieren zijn om voor hun gezin te zorgen.

Geestelijke zorg

10, 11. Wat is de belangrijkste menselijke behoefte, en wat moeten christelijke ouders eerst doen om in die behoefte van hun kinderen te kunnen voorzien?

¹⁰ Nog belangrijker dan de materiële zorg is de geestelijke zorg. Jezus zei: „De mens moet niet van brood alleen leven, doch van elke uitspraak die uit Jehovah’s mond voortkomt” (Mattheüs 4:4; 5:3). Wat kunnen ouders doen om die geestelijke zorg te bieden?

¹¹ De bijbelpassage die in dit verband misschien wel het vaakst wordt geciteerd, is Deuteronomium 6:5-7. Sla de bijbel eens open en lees die verzen. Merk op dat ouders eerst wordt gezegd aan hun eigen geestelijke gezindheid te werken door liefde voor Jehovah op te bouwen en zijn woorden ter harte te nemen. Ouders moeten dus serieuze studenten van Gods Woord zijn; ze moeten de bijbel geregeld lezen en erover mediteren, zodat ze Jehovah’s wegen, beginselen en wetten echt gaan begrijpen en liefhebben. Als gevolg daarvan zal hun hart vol fascinerende bijbelse waarheden zijn die hen vreugdevol stemmen en hun ontzag en liefde voor Jehovah inboezemen. Ze zullen hun kinderen een overvloed aan goede dingen te bieden hebben. — Lukas 6:45.

12. Hoe kunnen ouders Jezus’ voorbeeld volgen als het erom gaat hun kinderen bijbelse waarheden in te scherpen?

¹² Geestelijk sterke ouders zijn bereid de raad uit Deuteronomium 6:7 toe te passen door hun kinderen bij elke gelegenheid Jehovah’s woorden ’in te scherpen’. ’Inscherpen’ wil zoveel zeggen als onderwijzen en op het hart drukken door herhaling. Jehovah weet heel goed dat wij allemaal — en vooral kinderen — herhaling nodig hebben om te leren. Daarom maakte Jezus in zijn bediening gebruik van herhaling. Toen hij zijn discipelen bijvoorbeeld leerde nederig in plaats van trots en ambitieus te zijn,  bedacht hij uiteenlopende manieren om dat beginsel te herhalen. Hij onderwees door te redeneren, te illustreren en zelfs door een demonstratie te geven (Mattheüs 18:1-4; 20:25-27; Johannes 13:12-15). Opmerkelijk is echter dat Jezus nooit zijn geduld verloor. Zo moeten ook ouders manieren bedenken om hun kinderen basiswaarheden bij te brengen door geduldig Jehovah’s beginselen te herhalen totdat de kinderen ze begrijpen en in praktijk brengen.

13, 14. Wat zijn enkele gelegenheden waarbij ouders hun kinderen bijbelse waarheden kunnen inprenten, en waarvan kunnen ze daarbij gebruik maken?

¹³ De gezinsstudie is een ideale gelegenheid voor zulk onderwijs. Een geregelde, opbouwende, plezierige gezinsbijbelstudie is een van de pijlers van de geestelijke gezindheid in het gezin. Overal ter wereld genieten christelijke gezinnen van zo’n studie. Ze maken daarbij gebruik van de lectuur waarin Jehovah’s organisatie voorziet en passen de studie aan de behoeften van de kinderen aan. Het boek Lessen van de Grote Onderwijzer is op dat punt een heel bijzonder geschenk geweest, evenals het boek Wat jonge mensen vragen — Praktische antwoorden. * De gezinsstudie is echter niet het enige tijdstip om kinderen te onderwijzen.

¹⁴ Zoals Deuteronomium 6:7 laat zien, hebben ouders heel wat gelegenheden om geestelijke zaken met hun kinderen te bespreken. Of ze nu samen op reis zijn, met elkaar aan het werk zijn of zich ontspannen, er zijn altijd wel gelegenheden te vinden om in de geestelijke behoeften van hun kinderen te voorzien. Natuurlijk hoeven ze niet onophoudelijk tegen hun kinderen te ’preken’ over bijbelse waarheden. Het is eerder de bedoeling de gesprekken in het gezin op een geestelijk peil en opbouwend te houden. Het tijdschrift Ontwaakt! bijvoorbeeld bevat veel artikelen over zeer uiteenlopende onderwerpen. Die artikelen kunnen de basis vormen voor gesprekken over Jehovah’s dierlijke schepping, het natuurschoon dat op allerlei plaatsen te zien is en de prachtige diversiteit van menselijke culturen en leefwijzen. Zulke gesprekken kunnen jongeren ertoe bewegen meer te lezen van de lectuur waarin de getrouwe en beleidvolle slaafklasse voorziet. — Mattheüs 24:45-47.

15. Hoe zouden ouders hun kinderen kunnen helpen de christelijke bediening interessant en de moeite waard te vinden?

¹⁵ Opbouwende gesprekken met hun kinderen zullen ouders helpen in nog een geestelijke behoefte te voorzien. Christelijke kinderen moeten leren hun geloof doeltreffend met anderen te delen. In de loop van een gesprek over een interessant punt in De Wachttoren of Ontwaakt! kunnen ouders mogelijkheden zoeken om het materiaal in verband te brengen met de velddienst. Ze zouden bijvoorbeeld kunnen  vragen: ’Zou het niet geweldig zijn als meer mensen dit over Jehovah zouden weten? Hoe denk jij dat we iemand voor dit onderwerp kunnen interesseren?’ Zulke gesprekken kunnen ertoe leiden dat jongeren er meer belangstelling voor krijgen dat wat ze leren met anderen te delen. Als onze kinderen dan met ons meegaan in de velddienst, zien ze gedemonstreerd hoe dat wat besproken is in praktijk kan worden gebracht. Ze zullen ook merken dat de velddienst een interessant en plezierig werk is dat veel voldoening en vreugde schenkt. — Handelingen 20:35.

16. Wat kunnen kinderen leren door naar de gebeden van hun ouders te luisteren?

¹⁶ Ouders voorzien ook in de geestelijke behoeften van hun kinderen als ze bidden. Jezus leerde zijn discipelen hoe ze moesten bidden en hij bad bij veel gelegenheden met hen (Lukas 11:1-13). Wat zullen ze veel geleerd hebben als Jehovah’s eigen Zoon hun in gebed voorging! Zo kunnen kinderen ook veel van de gebeden van hun ouders opsteken. Ze kunnen bijvoorbeeld leren dat Jehovah wil dat we vrijuit, vanuit ons hart met hem praten, dat we hem alles kunnen voorleggen waarover we ons zorgen maken. Onze gebeden kunnen onze kinderen dus helpen een bijzonder belangrijke geestelijke waarheid te leren: ze kunnen een band met hun hemelse Vader hebben. — 1 Petrus 5:7.

Emotionele zorg

17, 18. (a) Hoe laat de bijbel zien dat het belangrijk is kinderen liefde te betonen? (b) Hoe moeten vaders het voorbeeld van Jehovah volgen door hun liefde voor hun kinderen te uiten?

¹⁷ Natuurlijk hebben kinderen ook emotionele behoeften waaraan voldaan moet worden. Gods Woord vertelt ouders hoe belangrijk het is in dat opzicht voor hen te zorgen. Jongere vrouwen krijgen bijvoorbeeld de vermaning „hun kinderen lief te hebben” (Titus 2:4). Een kind liefde betonen is een wijze investering. Het leert een kind van anderen te houden, en daar zal het zijn hele leven voordeel van hebben. Het is dwaas een kind geen liefde te betonen. Dat veroorzaakt veel verdriet en komt erop neer dat we in gebreke blijven Jehovah na te volgen, die ons ondanks onze onvolmaaktheden immense liefde betoont. — Psalm 103:8-14.

¹⁸ Jehovah neemt zelfs het initiatief in het liefhebben van zijn aardse kinderen. Zoals 1 Johannes 4:19 zegt, ’heeft hij ons eerst liefgehad’. Vooral vaders moeten Jehovah’s voorbeeld volgen door het initiatief te nemen om een liefdevolle band met hun kinderen op te bouwen. De bijbel spoort vaders aan hun kinderen niet te ’tergen’, om te voorkomen dat die „moedeloos worden” (Kolossenzen 3:21). Er zijn maar weinig dingen die kinderen moedelozer maken dan de indruk dat hun ouders niet van hen houden of hen niet waarderen. Vaders die er moeite mee hebben hun gevoelens te uiten, doen er goed aan Jehovah’s voorbeeld in gedachte te houden. Jehovah sprak zelfs vanuit de hemel om zijn goedkeuring en liefde voor zijn Zoon te uiten (Mattheüs 3:17; 17:5). Wat moet dat aanmoedigend zijn geweest voor Jezus! Zo putten ook kinderen veel kracht en moed uit de oprechte uitingen van liefde en goedkeuring van hun ouders.

19. Waarom is streng onderricht belangrijk, en naar welk evenwicht streven christelijke ouders?

¹⁹ Natuurlijk komt de liefde van ouders niet alleen tot uiting in woorden. Liefde uit zich in de eerste plaats in daden. Materiële en geestelijke zorg kunnen een uiting zijn van ouderlijke  liefde, vooral als ouders die geven op een manier waaruit blijkt dat liefde de voornaamste beweegreden is. Daarnaast is streng onderricht een onmisbare uiting van ouderlijke liefde. In Hebreeën 12:6 lezen we immers: „Die Jehovah liefheeft, wordt door hem streng onderricht”? Laten ouders daarentegen na hun kinderen streng te onderrichten, dan geven ze daarmee te kennen een hekel aan hun kinderen te hebben! (Spreuken 13:24) Jehovah vindt altijd het juiste evenwicht; hij geeft een „juiste mate” van streng onderricht (Jeremia 46:28). Dat evenwicht is voor onvolmaakte ouders niet altijd makkelijk te vinden. Het is echter alleszins de moeite waard naar dat evenwicht te streven. Krachtig, liefdevol streng onderricht helpt een kind op te groeien tot een gelukkige volwassene met een zinvol leven (Spreuken 22:6). Dat willen alle christelijke ouders toch voor hun kind?

20. Hoe stellen ouders hun kinderen zo goed mogelijk in de gelegenheid om ’het leven te kiezen’?

²⁰ Als ouders het belangrijke werk doen dat Jehovah hun heeft toegewezen — in de materiële, geestelijke en emotionele behoeften van hun kinderen voorzien — zijn de beloningen groot. Ze stellen hun kinderen dan zo goed mogelijk in de gelegenheid om ’het leven te kiezen’ en vervolgens te „blijven leven” (Deuteronomium 30:19). Kinderen die ervoor kiezen Jehovah te dienen en die als ze volwassen worden op het pad des levens blijven, zijn een bron van vreugde voor hun ouders (Psalm 127:3-5). Die vreugde zal van eeuwige duur zijn! Maar hoe kunnen jonge mensen Jehovah in deze tijd loven? Dat onderwerp zal in het volgende artikel besproken worden.

[Voetnoten]

Wat zouden we antwoorden?

Wat kunnen ouders doen om hun kinderen de nodige zorg te bieden

• op materieel gebied?

• op geestelijk gebied?

• op emotioneel gebied?

[Studievragen]

[Illustratie op blz. 18]

Veel vogels zijn onvermoeibaar in de weer om hun jongen te voeden

[Illustratie op blz. 20]

Ouders moeten eerst aan hun eigen geestelijke gezindheid werken

[Illustraties op blz. 20, 21]

Ouders hebben veel gelegenheden om hun kinderen over de Schepper te onderrichten

[Illustratie op blz. 22]

Kinderen voelen zich gesterkt en aangemoedigd door de goedkeuring van hun ouders