De verpletterende uitwerking van de dood

„ZESJARIGE PLEEGT ZELFMOORD”. Deze schokkende kop verwees naar de tragische dood van een klein meisje dat Jackie heette. Haar moeder was onlangs overleden aan een terminale ziekte. Voordat Jackie voor de trein was gesprongen, had ze tegen enkele familieleden gezegd dat ze ’een engel wilde worden om bij haar moeder te kunnen zijn’.

Ian was achttien toen hij zijn priester smeekte hem uit te leggen waarom zijn vader aan kanker was overleden. De priester beweerde dat God Ians vader in de hemel wilde hebben omdat hij een goed mens was. Toen Ian die uitleg hoorde, kwam hij tot de conclusie dat hij niets van zo’n wrede God wilde weten. Omdat het leven zo zinloos leek, ging Ian puur voor genoegens leven. Hij keerde zich dan ook tot alcohol, drugs en immoraliteit, en verloor de controle over zijn leven.

„De levenden zijn zich ervan bewust dat zij zullen sterven”

Deze twee treurige voorvallen illustreren hoe de dood het leven van mensen kan verwoesten, vooral als iemand onverwachts sterft. Natuurlijk zal niemand de waarheid tegenspreken van de bijbelse woorden: „De levenden zijn zich ervan bewust dat zij zullen sterven” (Prediker 9:5). Maar velen negeren die harde realiteit liever. En u? Het leven legt zo veel beslag op onze tijd en aandacht dat we de gedachte ooit te zullen sterven misschien verdringen.

„De meeste mensen zijn bang voor de dood en denken er liever niet aan”, aldus The World Book Encyclopedia. Toch zou een ernstig ongeval of een levensbedreigende ziekte ons plotseling kunnen dwingen de dood onder ogen te zien. Of misschien worden we door de begrafenis van een vriend of familielid ruw herinnerd aan de afloop die elk mens wacht.

Toch zeggen treurenden op begrafenissen vaak zoiets als ’het leven gaat door’. En dat is ook zo. Het leven lijkt misschien zelfs zo snel voorbij te gaan dat men maar al te gauw met ouderdomskwalen te maken krijgt. En dan is de dood ineens niet meer zo ver verwijderd. Er zijn te veel begrafenissen bij te wonen, en men moet te vaak het verlies van goede vrienden verwerken. Bij veel ouderen overheerst vaak de verontrustende vraag: „Wanneer ben ik aan de beurt?”

Het grote vraagteken

Hoewel niemand zal tegenspreken dat de dood onvermijdelijk is, kan wat er na de dood gebeurt een groot vraagteken zijn. Door de vele tegenstrijdige verklaringen zijn sceptici misschien geneigd de hele kwestie als een nutteloos debat over het onbekende af te doen. De pragmaticus komt misschien tot de conclusie dat je, aangezien ’je maar één keer leeft’, zo veel mogelijk van de goede dingen van het leven moet genieten.

Aan de andere kant zijn er ook mensen die weigeren te geloven dat de dood het einde van alles is. Toch hebben ze geen duidelijk idee van  wat er na de dood komt. Sommigen geloven dat het leven verder gaat in een plaats van eeuwige gelukzaligheid, terwijl anderen denken dat ze ergens in de toekomst opnieuw zullen leven, mogelijk als een ander persoon.

Diepbedroefde nabestaanden vragen zich steevast af: waar zijn de doden? Een paar jaar geleden waren leden van een voetbalclub op weg naar een wedstrijd toen een vrachtwagen plotseling op hun minibus inreed, die daardoor over de kop sloeg en van de weg afvloog. Vijf leden van het team overleden. Het leven van een van de moeders ligt helemaal overhoop sinds de dag dat haar zoon verongelukte. Ze worstelt met de vraag waar haar zoon is. Ze gaat geregeld naar zijn graf en praat urenlang hardop tegen hem. „Ik kan gewoon niet geloven dat er na de dood niets is,” zegt ze verdrietig, „maar ik weet het niet zeker.”

Het is duidelijk dat onze houding tegenover de dood invloed kan hebben op het leven dat we nu leiden. Omdat mensen zo verschillend op de tragedie van de dood reageren, rijzen er een aantal vragen. Hoe zou u deze vragen beantwoorden: Moeten we de dood maar gewoon vergeten en ons op het leven concentreren? Moeten we ons leven laten bederven door de dreigende aanwezigheid van de dood? Zit er voor een treurend familielid niets anders op dan te blijven piekeren over de vraag waar een gestorven dierbare is? Moet de dood een mysterie blijven?