De nieuwjaarsboom — Van Russische oorsprong? Van christelijke oorsprong?

„IN HET begin van de jaren dertig van de negentiende eeuw werd de altijdgroene boom nog steeds ’een leuk Duits idee’ genoemd. Aan het einde van dat decennium was hij in de huizen van de elite van Sint-Petersburg ’een gebruik geworden’. . . . Alleen in de huizen van de geestelijkheid en in boerenwoningen kreeg de altijdgroene boom in de negentiende eeuw geen plaats. . . .

Voordien was de boom . . . niet echt populair. Het feit dat hij als een symbool van de dood werd gezien en volgens de Russische traditie verband hield met ’het geestenrijk’, alsook de gewoonte om de boom op het dak van een herberg te zetten, vormden een contrast met de veranderde opvattingen in het midden van de negentiende eeuw. . . . Het is volkomen begrijpelijk dat men bij het aanvaarden van deze buitenlandse traditie er dezelfde betekenis aan gaf als die welke men in het Westen aan de kerstboom toeschreef, zijn relatie met het kerstthema. . . .

Het kersteningsproces van de boom verliep niet erg soepel in Rusland. Het stuitte op tegenstand van de Orthodoxe Kerk. De geestelijken zagen in de nieuwe viering ’demonische actie’, een heidense traditie die niets met de geboorte van de Verlosser te maken had, en bovendien was het een traditie uit het Westen.” — Professor Jelena V. Doesjetsjkina, doctor in de filologie aan de Staatsuniversiteit van Sint-Petersburg.

[Illustratieverantwoording op blz. 32]

Photograph: Nikolai Rakhmanov