Verwaarloosd, mishandeld en bejaard

DE NACHTWAKER die zijn ronde liep, was niet voorbereid op het gruwelijke tafereel dat hem wachtte. Daar, vlak voor een luxueus appartementencomplex, stuitte hij op twee levenloze lichamen — een ouder echtpaar dat uit het raam van hun appartement op de zevende etage was gesprongen. Hoe schokkend hun zelfmoord ook was, hun beweegreden was nog schokkender. In een briefje dat in de zak van de man werd gevonden, stond: „We maken een eind aan ons leven omdat we voortdurend door onze zoon en schoondochter mishandeld en gepest worden.”

De details van dit verhaal zijn misschien ongewoon, maar het onderliggende probleem komt verontrustend vaak voor. Mishandeling van ouderen is iets wat in vrijwel elk deel van de wereld voorkomt. Dat mag blijken uit het volgende:

• Bij een bepaald onderzoek vermeldde 4 procent van de Canadese senioren dat ze werden mishandeld of uitgebuit — meestal door een familielid. Veel senioren zijn echter te beschaamd of te bang om over hun benarde toestand te praten. Het ware cijfer zou weleens dichter bij de 10 procent kunnen liggen, zeggen deskundigen.

• „Achter de façade van sterke familiebanden heeft India ernstig te lijden onder het verschijnsel dat een groeiend aantal ouderen in de ogen van hun kinderen ongewenst is”, bericht het blad India Today.

• Volgens de beste beschikbare schattingen „zijn tussen de een en twee miljoen Amerikanen van 65 jaar of ouder verwond, uitgebuit of anderszins mishandeld door iemand van wie ze afhankelijk waren voor verzorging of bescherming”, aldus een organisatie die de belangen van ouderen behartigt. Een substituut-officier van justitie in San Diego (Californië) noemt de mishandeling van ouderen „een van de ernstigste problemen waarvoor politie en justitie zich nu geplaatst zien”. Hij voegt eraan toe: „Ik verwacht dat het probleem de komende jaren alleen maar groter wordt.”

• In Canterbury in Nieuw-Zeeland neemt de bezorgdheid toe dat de ouderen het doelwit worden van familieleden — vooral van degenen met een drugs-, alcohol- of gokprobleem. Het aantal gerapporteerde gevallen van mishandeling van ouderen in Canterbury is dramatisch gestegen van 65 in 2002 tot 107 in 2003. De directeur van een organisatie die opgericht is om die mishandeling te voorkomen, zegt dat dit cijfer misschien maar het „topje van de ijsberg” vertegenwoordigt.

• De Japanse Federatieve Advocatenorde liet weten dat „aan oudere slachtoffers nog meer  aandacht besteed moet worden dan aan slachtoffers van kindermishandeling of ander huiselijk geweld”, bericht The Japan Times. Waarom? Eén reden, aldus de Times, is dat „vergeleken bij de mishandeling van kinderen of huwelijkspartners, de mishandeling van ouderen minder snel aan het licht komt, deels omdat de ouderen zich verantwoordelijk voelen als het geweld wordt bedreven door hun nakomelingen, en ook omdat de regering en lokale overheden tot dusver niet bij machte zijn geweest iets aan het probleem te doen”.

Naar aanleiding van deze kleine greep uit wat er overal ter wereld gebeurt, vragen wij ons af: Waarom worden zo veel ouderen verwaarloosd en mishandeld? Is er enige hoop dat er verbetering in de situatie zal komen? Welke troost is er voor de ouderen?