Eerlijkheid — Alleen iets voor anderen?

„IK HAAT leugens en ik haat het als mensen tegen me liegen!”, was de uitgesproken mening van een meisje van zestien. De meesten van ons denken er zo over. We willen ervan uit kunnen gaan dat de informatie die we krijgen — hetzij mondeling of in geschreven vorm — betrouwbaar is. Maar spreken wij de waarheid als we anderen iets laten weten?

Bij een in Duitsland gehouden enquête vonden verreweg de meeste ondervraagden dat ’liegen over kleine dingen om jezelf te beschermen of anderen voor narigheid te behoeden geoorloofd is, nodig zelfs, om het met elkaar te kunnen vinden’. En een journaliste schreef: „Altijd de waarheid en niets dan de waarheid spreken is een nobel ideaal, maar wel saai.”

Zou het kunnen zijn dat we enerzijds graag willen dat anderen de waarheid spreken maar anderzijds vinden dat we zelf soms een goede reden hebben om niet de waarheid te spreken? Maakt het wat uit of we al dan niet de waarheid spreken? Wat zijn de gevolgen als we onwaarheden vertellen?

De schade die oneerlijkheid aanricht

Sta eens stil bij de schade die oneerlijkheid kan aanrichten. Bedrog leidt tot wantrouwen tussen huwelijkspartners en gezinsleden. Ongefundeerd geklets kan iemands reputatie schaden. Door de oneerlijkheid van werknemers stijgen de bedrijfskosten en worden producten duurder. Valse declaraties op belastingformulieren beroven de overheid van noodzakelijke inkomsten voor openbare voorzieningen. Fraude door onderzoekers ruïneert veelbelovende carrières en beschadigt de reputatie van gerenommeerde instellingen. Oneerlijke projecten om snel rijk te worden beroven goedgelovige investeerders van hun spaargeld of erger nog. Geen wonder dat de Bijbel ons vertelt dat tot de dingen die Jehovah God verfoeilijk vindt, „een leugentong” en „een valse getuige die leugens opdist” behoren! — Spreuken 6:16-19.

Al die oneerlijkheid kan zowel individuen als de samenleving in haar geheel schade berokkenen. Bijna niemand zal dat ontkennen. Maar waarom vertellen mensen dan willens en wetens onwaarheden? En is elke onwaarheid een leugen? In het volgende artikel gaan we op deze en andere vragen in.

[Illustratie op blz. 3]

Bedrog leidt tot wantrouwen tussen huwelijkspartners